BÀI 15. CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU DÀNH ĐỘC LẬP, TỰ CHỦ

1. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng

Câu 1: Trình bày nguyên nhân, kết quả và ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng?

Giải nhanh:

2. Khởi nghĩa Bà Triệu

Câu 1: Trình bày nguyên nhân, kết quả và ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu?

Giải nhanh:

3. Khởi nghĩa Lý Bí và nhà nước Vạn Xuân

Câu 1: Trình bày nguyên nhân, kết quả và ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lý Bí?

Giải nhanh:

4. Khởi nghĩa Mai Thúc Loan và khởi nghĩa Phùng Hưng

Câu 1: Trình bày nguyên nhân, kết quả và ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan và khởi nghĩa Phùng Hưng.

Giải nhanh:

LUYỆN TẬP

Câu 1: Dựa vào sơ đồ và các thông tin gợi ý dưới đây, hãy sắp xếp thời gian bùng nổ, kết quả cho đúng với tên của các cuộc khởi nghĩa đã được tìm hiểu trong bài học

Giải nhanh:

1. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40 - 43): Đánh đổ chính quyền đô hộ của nhà Hán, xưng vương, lập chính quyền tự chủ.

2. Khởi nghĩa Bà Triệu (năm 248): Đánh đuổi chính quyền đô hộ của nhà Ngô, làm cho "toàn thể Giao Châu chấn động".

3. Khởi nghĩa Lý Bí (năm 542 - 602): Đánh đổ chính quyền đô hộ của nhà Lương, dựng nước Vạn Xuân.

4. Khởi nghĩa Mai Thúc Loan (năm 713 - 722): Đánh đuổi chính quyền đô hộ của nhà Đường, xây thành Vạn An, xưng đế

5. Khởi nghĩa Phùng Hưng (khoảng năm 776 - 791): Đánh đuổi chính quyền đô hộ của nhà Đường, xưng vương.

Câu 2: Trong các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu của người Việt từ đầu Công nguyên đến trước thế kỉ X, em hãy trình bày nguyên nhân, diễn biến, kết quả và ý nghĩa lịch sử của một cuộc khởi nghĩa mà em thấy ấn tượng nhất.

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

Câu 1: Trong vai hướng dẫn viên du lịch, em hãy giới thiệu một số điểm di tích lịch sử liên quan đến các nhân vật lịch sử thời Bắc thuộc như Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Bí, Mai Thúc Loan, Phùng Hưng...

Giải nhanh:

Giới thiệu đền Hai Bà Trưng

- Đền Hai Bà Trưng (thuộc thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh, huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội) là di tích lịch sử lớn nhất và lâu đời nhất, thờ hai vị nữ anh hùng đầu tiên của dân tộc: Trưng Trắc và Trưng Nhị 

- Đền ngự trên một khu đất cao, rộng, thoáng giữa cánh đồng, nhìn ra đê sông Hồng. Tam môn nội, trên cửa chính có bức hoành phi mang dòng chữ “Ly chiếu tứ phương” (ví Hai Bà như ánh sáng chiếu tỏa bốn phương). 

- Theo thuyết phong thủy, khu đất này có hình dáng giống như hình của một con voi trắng đang uống nước (Bạch tượng uyển hồ). 

- Kiến trúc "Nội công ngoại quốc" với hình chữ "tam" gồm Tiền tế, Trung tế và Hậu cung, được bao quanh bởi tường gạch và các mạc bên.

+ Không gian thoáng đãng với sân rộng, hồ nước, cây cổ thụ tạo nên vẻ cổ kính, uy nghi.

+ Các chi tiết kiến trúc như cột lim, đầu đao mái cong, rồng đá điêu khắc tinh xảo thể hiện tài hoa của các kiến trúc sư xưa.

+ Sự kết hợp đăng đối, thống nhất giữa các bộ phận tạo nên vẻ tôn nghiêm, thành kính.

+ Vị trí đắc địa với các yếu tố như lạch vòi voi, hồ Mắt Voi, hồ Tắm Voi càng tôn lên giá trị của ngôi đền..

- Một số cổ vật đáng chú ý bao gồm:

+ Hai cỗ kiệu Bát Cống, Long Đình từ thế kỷ XVII

+ Gươm trường, bát bửu, cửa võng, nhang án

+ Chuông đồng đúc năm 1803

+ Bia đá khắc năm 1889

+ Hoành phi, câu đối mang ý nghĩa tự hào dân tộc, như "Nam Quốc Sơn Hà" và "Hoàng đế từ"

- Hiện nay, Đền còn lưu giữ 23 đạo sắc phong của các triều đại phong kiến Việt Nam, sắc phong sớm nhất là từ đời Vua Lê Hiển Tông năm Cảnh Hưng 44 (ngày 26/7/1783) cho đến sắc phong triệu đại Nguyễn năm Khải Định 9 (25/7/1924), bao gồm sắc phong tôn hiệu cho Hai Bà và các sắc chỉ cho dân làng Hạ Lôi cùng các vùng lân cận phải chăm sóc, giữ gìn đền thờ Hai Bà Trưng.

- Ngày 7/10/1980, Khu thành cổ Mê Linh và đền thờ Hai Bà Trưng ở làng Hạ Lôi, xã Mê Linh đã được Bộ Văn hóa và Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia.