BÀI 1. THIẾT BỊ ĐÓNG CẮT VÀ LẤY ĐIỆN TRONG GIA ĐÌNH

KHỞI ĐỘNG      

Kể tên các thiết bị đóng cắt và lấy điện có trong mạng điện ở Hình 1.1.

Giải nhanh:

Thiết bị: Công tắc, cầu dao, ổ điện.

I. THIẾT BỊ ĐÓNG CẮT TRONG GIA ĐÌNH

Câu hỏi: Quan sát Hình 1.2 và mô tả cấu tạo công tắc.

Giải nhanh:

Công tắc gồm các bộ phận chính: vỏ, nút bật tắt và các cực nối điện. 

Câu hỏi: Trên vỏ công tắc có ghi 6 A - 250 V. Hãy giải thích ý nghĩa thông số kĩ thuật đó.

Giải nhanh:

6A: Dòng điện định mức.          250 V: Điện áp định mức.

Câu hỏi: Trên cần đóng cắt hoặc vỏ của câu dao có ghi 15 A - 600 V. Hãy giải thích ý nghĩa thông số kĩ thuật đó.

Giải nhanh:

600 V là điện áp định mức của cầu dao và 15A là dòng điện định mức 

Câu hỏi: So sánh chức năng của aptomat với cầu dao. Từ đó, nêu ưu điểm của aptomat.

Giải nhanh:

Cầu dao điện là thiết bị đóng cắt điện bằng tay có tác dụng đóng ngắt dòng điện khi mạch điện bị quá tải hoặc gặp phải tình trạng ngắn mạch. 

Aptomat cũng là một loại sản phẩm của cầu dao điện. Tuy nhiên, aptomat là dạng thiết bị đóng cắt tự động khi sự cố mạch điện xảy ra trong hệ thống điện mà nó quản lý. 

Câu hỏi: Trên vỏ của aptomat có ghi 10 A - 240 V, giải thích ý nghĩa thông số kĩ thuật đó.

Giải nhanh:

- Dòng điện định mức là 10 A

- Điện áp định mức là 240 V. 

II. THIẾT BỊ LẤY ĐIỆN TRONG GIA ĐÌNH

Câu hỏi: Kể tên một số đồ dùng điện trong gia đình thường lấy điện qua ổ cắm điện.

Giải nhanh:

- Đèn điện: Các đèn trong nhà, bàn làm việc, đèn ngủ, đèn chùm, vv.

- Tivi và thiết bị giải trí: TV, loa, máy nghe nhạc,...

- Điện gia dụng như tủ lạnh: Tủ lạnh, máy giặt, máy sấy, máy hút bụi, quạt, vv.

- Thiết bị nấu ăn: Nồi cơm điện, ấm đun nước, lò vi sóng, lò nướng, vv.

- Thiết bị làm việc từ xa: Máy tính, máy in, máy quét,...

Câu hỏi: Các bộ phận của ổ cắm điện được làm bằng vật liệu gì?

Giải nhanh:

- Vỏ: nhựa, sứ                 Cực tiếp điện: đồng.

Câu hỏi: Trên vỏ ổ cắm điện kéo dài có ghi 15 A - 250 V, giải thích ý nghĩa thông số kĩ thuật đó.

Giải nhanh:

15A: Dòng điện định mức         250V: Điện áp định mức

Câu hỏi: Tại sao không nối quạt để bàn trực tiếp với nguồn điện mà phải nối với phích cắm điện để lấy điện?

Giải nhanh:

- Nếu nối thiết bị sử dụng điện trực tiếp vào đường dây điện thì các thiết bị này hoạt động 24/24 sẽ gây nguy hiểm. 

- Quạt để bàn thường được di chuyển chỗ theo yêu cầu của người sử dụng. 

Câu hỏi: Giải thích ý nghĩa thông số 10 A - 250 V ghi trên vỏ phích cắm điện.

Giải nhanh:

10 A: Dòng điện định mức                 250 V: Điện áp định mức

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Nêu chức năng của thiết bị đóng cắt và lấy điện trong gia đình.

Giải nhanh:

- Chức năng chính của thiết bị đóng cắt là bảo vệ hệ thống điện khỏi các nguy cơ như quá tải, ngắn mạch và các sự cố điện khác.

- Khi dòng điện vượt quá mức cho phép, thiết bị đóng cắt sẽ ngắt mạch, ngăn chặn dòng điện tiếp tục lưu thông qua mạch điện, giúp ngăn chặn nguy cơ gây ra sự cố, bảo vệ thiết bị và người sử dụng.

Thiết bị lấy điện: Chức năng của ổ cắm điện là cung cấp điện năng từ nguồn điện đến các thiết bị điện trong gia đình hoặc trong môi trường làm việc.

Câu hỏi: 

a) Tìm hiểu một số thiết bị đóng cắt và lấy điện theo mẫu gợi ý dưới đây (Bảng 1.1).

- Nêu tên các bộ phận chính của thiết bị đóng cắt và lấy điện.

- Đọc các thông số kĩ thuật ghi trên thiết bị đóng cắt và lấy điện. Giải thích ý nghĩa những thông số kĩ thuật đó.

Bảng 1.1. Tìm hiểu cấu tạo, thông số kĩ thuật của một số thiết bị đóng cắt và lấy điện

b) Đánh giá kết quả tìm hiểu theo các tiêu chí trong Phiếu đánh giá dưới đây:

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Tìm hiểu và chia sẻ thông tin về chức năng, cấu tạo, thông số kĩ thuật của aptomat chống rò (giật) trong gia đình.

Giải nhanh:

Chức năng:

- Aptomat chống rò hoạt động như một bộ cảm biến dòng rò, phát hiện sự cố rò điện (giật điện) trong mạch điện.

- Khi phát hiện dòng rò điện vượt quá mức an toàn, aptomat sẽ tự động ngắt mạch, cắt nguồn điện để ngăn chặn nguy cơ giật điện cho người sử dụng.

Cấu tạo:

- Aptomat chống rò thường bao gồm: cảm biến dòng rò và bộ cắt ngắt mạch.

- Cảm biến dòng rò được thiết kế để cảm nhận sự khác biệt giữa dòng điện vào và dòng điện ra. 

Thông số kỹ thuật:

- Công suất chịu tải: Thường từ 6A đến 63A, tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng

- Điện áp định mức: Thường là 250V, phù hợp với hệ thống điện trong gia đình

- Dòng rò điện định mức (IΔn): Đây là dòng điện mà aptomat sẽ kích hoạt và ngắt mạch khi phát hiện rò điện. Thông thường là 30mA hoặc 100mA.