CHỦ ĐỀ 3: TRÁCH NHIỆM VỚI BẢN THÂN

1. SỐNG CÓ TRÁCH NHIỆM

KHÁM PHÁ

Hoạt động 1: Tìm hiểu biểu hiện của người sống có trách nhiệm

Câu 1: Nêu biểu hiện sống có trách nhiệm của mỗi nhân vật trong các tình huống sau:

Tình huống 1: Dạo này, vì ham chơi điện tử nên kết quả làm bài kiểm tra của Nam vừa rồi rất kém. Nam cảm thấy vô cùng có lỗi với bố mẹ. Vì vậy. Nam quyết tâm không chơi điện tử nữa và dành nhiều thời gian hơn để ôn lại các kiến thức cũ.

Giải rút gọn:

Biểu hiện: sống có trách nhiệm với bản thân, bố mẹ, đặt việc học lên hàng đầu. 

Tình huống 2: Các bạn trong nhím rủ Hạnh sau khi tan học sẽ đến nhà Lan dự sinh nhật. Nhưng mẹ của Hạnh đang ốm, bố Hạnh đi làm xa. Vì vậy, Hạnh đã chúc mừng sinh nhật Lan trên lớp để tan học có thể về nhà chăm sóc mẹ.

Giải rút gọn:

Biểu hiện: chăm sóc, quan tâm tới mẹ và chúc mừng sinh nhật bạn.

Tình huống 3: An được nhóm giao nhiệm vụ sưu tầm những bức hình về danh lam, thắng cảnh. An nhớ ra trên các tạp chí, báo hoặc các cuốn lịch thường có những hình ảnh phong cảnh đẹp. Vì vậy An đã tranh thủ thời gian rảnh rỗi đến nhà họ hàng, hàng xóm để xin những bức ảnh này. Cuối cùng, An đã sưu tầm được khá nhiều hình ảnh theo sự phân công.

Giải rút gọn:

Biểu hiện: chủ động tìm kiếm hình ảnh để nhóm hoàn thiện bài.

Câu 2: Thảo luận về biểu hiện của người sống có trách nhiệm

Giải rút gọn:

Người sống có trách nhiệm: biết nâng cao năng lực bản thân, yêu thương gia đình, làm tốt nhiệm vụ trong học tập và làm việc,…

THỰC HÀNH

Hoạt động 2: Thực hành thể hiện trách nhiệm của bản thân

Câu 1: Thảo luận để đưa ra cách thể hiện là người có trách nhiệm trong các tình huống sau:

Tình huống 1: Cúc bị ốm nên phải nghỉ học 1 tuần. Khi quay lại lớp học, Cúc thấy sức học của mình yếu hẳn đi.

Giải rút gọn:

Em sẽ đưa vở cho Cúc học, đồng thời hướng dẫn, giảng bài lại cho bạn.

Tình huống 2: Nam và Huy ở gần nhà nhau. Hôm trước, Nam được biết Huy chơi đá bóng, bị ngã vào đau chân nên không thể tự đạp xe đến trường được.

Giải rút gọn:

Nam nên đón Huy để đưa bạn tới trường.

Tình huống 3: Mai được phân công mang lọ hoa để trang trí lớp học trong buổi sơ kết thi đua. Nhưng đúng buổi sáng hôm đó, Mai lại bị sốt, không thể đến lớp được. 

Giải rút gọn:

Nếu là bạn cùng lớp của Mai em sẽ tới nhà Mai và để lấy lọ hoa đi giúp bạn.

Hoạt động 3: Thực hiện cam kết đề ra

Câu 1: Lập kế hoạch thực hiện cam kết

Giải rút gọn:

Cùng thực hiện cam kết dưới đây:

2. KỸ NĂNG TỪ CHỐI

KHÁM PHÁ

Hoạt động 1: Tìm hiểu về các tình huống cần từ chối

Câu 1: Chia sẻ tình huống mà em đã từ chối.

Giải rút gọn:

Một hôm bạn rủ em đi chơi nhưng vì bận phải đi học nên em đã từ chối bạn.

Câu 2: Chia sẻ lí do cần từ chối trong các tình huống sau:

Tình huống 1:

Giải rút gọn:

Lí do: mình không biết bơi.

Tình huống 2: 

Giải rút gọn:

Lí do: đi hàng ngang rất nguy hiểm.

Tình huống 3: 

Giải rút gọn:

Lí do: có hẹn chơi cầu lông rồi nên chúng ta sẽ chơi đá bóng vào buổi khác.

Câu 3: Nhận diện các tình huống cần từ chối

Giải rút gọn:

Hoạt động 2: Tìm hiểu các cách từ chối

Thảo luận về các cách từ chối

Giải rút gọn:

THỰC HÀNH

Hoạt động 3: Luyện tập kĩ năng từ chối

Câu 1: Thảo luận để đưa ra cách từ chối trong các tình huống sau:

Tình huống 1: Trên đường đi học về, Nam nói với Mai: “Hôm nay là sinh nhật Hoa đấy, tối nay mình với bạn đến chúc mừng Hoa nhé”. Tuy nhiên, Mai lại không muốn đi vào buổi tối vì có thể sẽ gặp nguy hiểm.

Giải rút gọn:

Từ chối: tối nay nhà mình có việc nên không thể đi và sẽ tặng bạn quà sau.

Tình huống 2: Minh, Long và Huy chơi thân với nhau. Một lần, giữa Long và Huy xảy ra mâu thuẫn. Long rất tức giận nên đã rủ Minh không chơi cùng Huy nữa.

Giải rút gọn:

Từ chối: giảng hòa cho hai bạn, giúp hai bạn giải quyết hiểu lầm.

Tình huống 3: Chiều nay, khi ra sân nhà văn hóa chơi đá bóng, Tuấn thấy một số bạn đang rủ nhau hút thuốc lá. Một bạn trong nhóm đó tiến lại gần và đưa cho Tuấn một điếu thuốc rồi nói: “Thử đi! Cảm giác đặc biệt”.

Giải rút gọn:

Từ chối: không biết hút thuốc.

Câu 1: Cách từ chối tình huống nguy hiểm là?

• Từ chối và đưa ra một lí do để trì hoãn việc thực hiện

• Từ chối và đưa ra phương án khác phù hợp hơn để thay thế

• Từ chối thẳng một cách thẳng thắn, dứt khoát

• Cả ba đáp án trên đều sai

Giải rút gọn:

Chọn: từ chối thẳng một cách thẳng thắn, dứt khoát 

Câu 2: Em có thể đưa ra lời từ chối nào khi trong tình huống vượt quá khả năng?

• Không, mình không muốn/ thích

• Hôm nay mình bận rồi. Hẹn hôm khác nhé

• Theo mình, chúng ta nên làm theo phương án/ cách này sẽ hợp lý hơn

• Cả ba đáp án trên đều đúng

Giải rút gọn:

Chọn: hôm nay mình bận rồi. Hẹn hôm khác nhé

Câu 3: Trách nhiệm với bản thân em là việc?

Tự chăm sóc sức khỏe của bản thân

Hoàn thành nhiệm vụ học tập

Cả hai đáp án trên đều đúng

Cả hai đáp án trên đều sai

Giải rút gọn:

Chọn: cả hai đáp án trên đều đúng

Câu 4: Em có thể đưa ra lời từ chối nào khi trong tình huống không phù hợp với nhu cầu, sở thích cá nhân?

• Không, mình không muốn/ thích

• Hôm nay mình bận rồi. Hẹn hôm khác nhé

• Theo mình, chúng ta nên làm theo phương án/ cách này sẽ hợp lý hơn

• Cả ba đáp án trên đều đúng

Giải rút gọn:

Chọn: theo mình, chúng ta nên làm theo phương án/ cách này sẽ hợp lý hơn

Câu 5: Đâu là việc làm thể hiện trách nhiệm với bản thân?

• Giữ tinh thần luôn vui vẻ, suy nghĩ tích cực

• Tập thể dục, vệ sinh cá nhân hàng ngày

• Hoàn thành nhiệm vụ học tập

• Cả ba đáp án trên đều đúng

Giải rút gọn:

Chọn: cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 6: Cách từ chối tình huống vượt quá khả năng là?

• Từ chối và đưa ra một lí do để trì hoãn việc thực hiện

• Từ chối và đưa ra phương án khác phù hợp hơn để thay thế

• Từ chối thẳng một cách thẳng thắn, dứt khoát

• Cả ba đáp án trên đều sai

Giải rút gọn:

Chọn: từ chối và đưa ra một lí do để trì hoãn việc thực hiện

Câu 7: Đâu là biện pháp rèn luyện tinh thần trách nhiệm đối với sức khỏe thể chất và tinh thần?

• Tập thể dục thể thao thường xuyên

• Nghỉ ngơi, vui chơi, giải trí phù hợp

• Đọc sách, báo thường xuyên

• Cả ba đáp án trên đều đúng

Giải rút gọn:

Chọn: cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 8: Cách từ chối tình huống  không phù hợp với nhu cầu, sở thích cá nhân là?

• Từ chối và đưa ra một lí do để trì hoãn việc thực hiện

• Từ chối và đưa ra phương án khác phù hợp hơn để thay thế

• Từ chối thẳng một cách thẳng thắn, dứt khoát

• Cả ba đáp án trên đều sai

Giải rút gọn:

Chọn: từ chối và đưa ra phương án khác phù hợp hơn để thay thế

Câu 9: Việc nào thể hiện trách nhiệm của em trong các hoạt động?

• Thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ được giao trong quá trình hoạt động

• Việc thiếu ý chí

• Vượt qua khó khăn để thực hiện các kế hoạch đã đặt ra

• Có ý thức giúp đỡ

Giải rút gọn:

Chọn: việc thiếu ý chí

Câu 10: Em có thể đưa ra lời từ chối nào khi trong tình huống nguy hiểm?

• Không, mình không muốn/ thích

• Hôm nay mình bận rồi. Hẹn hôm khác nhé

• Theo mình, chúng ta nên làm theo phương án/ cách này sẽ hợp lý hơn

• Cả ba đáp án trên đều đúng

Giải rút gọn:

Chọn: không, mình không muốn/ thích

Câu 11: Trách nhiệm với mọi người xung quanh là việc?

• Quan tâm, chăm sóc người thân

• Giúp đỡ những người xung quanh

• Tham gia hoạt động phục vụ cộng đồng

• Cả ba đáp án trên đều đúng

Giải rút gọn:

Chọn: cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 12: Những việc làm thể hiện trách nhiệm với bản thân là?

• Luôn vui vẻ, suy nghĩ tích cực để cuộc sống luôn vui vẻ, hạnh phúc

• Tập thể dục, vệ sinh cá nhân hàng ngày

• Hoàn thành nhiệm vụ học tập, rèn luyện bản thân

• Cả ba đáp án trên đều đúng

Giải rút gọn:

Chọn: cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 13: Em nên từ chối các tình huống nào sau đây?

• Tình huống nguy hiểm

• Tình huống vượt quá khả năng

• Tình huống không phù hợp với nhu cầu, sở thích cá nhân

• Cả ba đáp án trên đều đúng

Giải rút gọn:

Chọn: cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 14: Bạn em rủ em đi hàng 2 trên đường thì em sẽ?

• Em sẽ đi hàng 2 cùng bạn

• Em sẽ từ chối bạn vì chúng ta đi đường chỉ nên đi 1 hàng không nên dàn hàng gây ảnh hưởng tới an toàn giao thông

• Cả hai đáp án trên đều đúng

• Cả hai đáp án trên đều sai

Giải rút gọn:

Chọn: em sẽ từ chối bạn vì chúng ta đi đường chỉ nên đi 1 hàng không nên dàn hàng gây ảnh hưởng tới an toàn giao thông

Câu 15: Khi có bạn rủ em xuống sông bơi mà em không biết bơi thì em sẽ?

• Xuống bơi cho biết

• Nhờ bạn dạy bơi

• Từ chối bạn

• Đáp án khác

Giải rút gọn:

Chọn: từ chối bạn

Câu 16: Biểu hiện của người có trách nhiệm với mọi người xung quanh là?

• Thể hiện thái độ thân hiện

• Chu đáo với mọi người

• Hòa nhã với mọi người

• Cả ba đáp án trên đều đúng

Giải rút gọn:

Chọn: cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 17: Biểu hiện của người có trách nhiệm với gia đình là?

• Ngoan ngoãn

• Hiếu thảo

• Lễ phép

• Cả ba đáp án trên đều đúng

Giải rút gọn:

Chọn: cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 18: Biểu hiện của người có trách nhiệm với bản thân là?

• Luôn trau dồi kiến thức

• Học tập tốt

• Rèn luyện thái độ tốt

• Cả ba đáp án trên đều đúng

Giải rút gọn:

Chọn: cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 19: Bạn Hạnh trong tình huống sau là người có trách nhiệm chưa. Tình huống: Các bạn trong nhím rủ Hạnh sau khi tan học sẽ đến nhà Lan dự sinh nhật. Nhưng mẹ của Hạnh đang ốm, bố Hạnh đi làm xa. Vì vậy, Hạnh đã chúc mừng sinh nhật Lan trên lớp để tan học có thể về nhà chăm sóc mẹ.?

• Bạn Hạnh đã làm tròn trách nhiệm với bạn bè

• Bạn Hạnh đã làm tròn trách nhiệm với mẹ

• Cả hai đáp án trên đều đúng

• Cả hai đáp án trên đều sai

Giải rút gọn:

Chọn: cả hai đáp án trên đều đúng

Câu 20: Đâu là biểu hiện của người sống có trách nhiệm?

• Đặt việc vui chơi lên trước

• Đặt việc ăn uống lên trên

• Luôn đặt việc học lên hàng đầu

• Đáp án khác

Giải rút gọn:

Chọn: luôn đặt việc học lên hàng đầu.