BÀI 7: VAI TRÒ CỦA TÀI NGUYÊN KHÍ HẬU VÀ TÀI NGUYÊN NƯỚC ĐỐI VỚI SỰ PHÁT 

TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA NƯỚC TA

MỞ ĐẦU

Khí hậu và nguồn nước là những yếu tố có ảnh hưởng lớn tới hoạt động sản xuất và sinh hoạt của con người. Hãy lấy ví dụ về ảnh hưởng của khí hậu và nguồn nước đối với hoạt động sản xuất ở nước ta.

Giải rút gọn:

Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa ở Việt Nam giúp phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới, tạo ra các sản phẩm nông sản như cà phê, cao su, chè. Nguồn nước là điều kiện quan trọng cho việc phân bố các xí nghiệp của nhiều ngành công nghiệp như luyện kim, dệt, nhuộm, giấy, hóa chất, chế biến thực phẩm. Những vùng có mạng lưới sông ngòi dày đặc, chảy trên những địa hình khác nhau tạo nên nhiều tiềm năng cho công nghiệp thủy điện.

1. ẢNH HƯỞNG CỦA KHÍ HẬU ĐỐI VỚI SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP

Nhiệm vụ 1: 

CH: Dựa vào thông tin và các hình 7.1, 7.2 trong mục 1, hãy phân tích ảnh hưởng của khí hậu đối với sản xuất nông nghiệp.

Giải rút gọn:

Khí hậu ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp như sau:

+ Tích cực: Khí hậu nhiệt đới tạo nên nền nông nghiệp nhiệt đới với nhiều sản phẩm có giá trị kinh tế cao. Lượng nhiệt, ẩm dồi dào thuận lợi cho cây trồng, vật nuôi phát triển, tăng vụ, tăng năng suất. Sự phân hóa khí hậu tạo sự đa dạng sản phẩm nông nghiệp. Các cây trồng, vật nuôi cận nhiệt và ôn đới phát triển do tác động của gió mùa và sự phân hóa khí hậu theo đai cao.

+ Hạn chế: Nhiều thiên tai như bão, lũ, hạn hán, sương muối gây thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp. Môi trường nóng ẩm tạo điều kiện cho sâu, bệnh phát triển.

2. ẢNH HƯỞNG CỦA KHÍ HẬU ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG DU LỊCH

Nhiệm vụ 2:

CH: Dựa vào thông tin mục 2, các hình 7.3, 7.4 và hiểu biết cá nhân, hãy lấy ví dụ để phân tích vai trò của khí hậu đối với sự phát triển du lịch ở một số điểm du lịch nổi tiếng ở nước ta.

Giải rút gọn:

Khí hậu ảnh hưởng đến sự phát triển du lịch ở các điểm nổi tiếng ở Việt Nam như sau:

+ Ở khu vực đồi núi, sự phân hoá khí hậu theo độ cao tạo điều kiện phát triển du lịch nghỉ dưỡng, tham quan, khám phá. Các vùng núi cao như Sa Pa, Tam Đảo, Bà Nà, Đà Lạt có khí hậu mát mẻ quanh năm, tạo nên các điểm du lịch hấp dẫn. Sa Pa còn có tuyết rơi vào mùa đông.

+ Sự phân hoá khí hậu giữa miền Bắc và miền Nam ảnh hưởng đến mùa vụ du lịch. Các hoạt động du lịch biển ở miền Bắc như Sầm Sơn, Cửa Lò, Lăng Cô chỉ diễn ra vào mùa hạ, trong khi ở miền Nam như Nha Trang, Phú Quốc, Mũi Né, Vũng Tàu có thể diễn ra quanh năm.

3. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC SỬ DỤNG TỔNG HỢP TÀI NGUYÊN NƯỚC Ở MỘT LƯU VỰC SÔNG

Nhiệm vụ 3: 

CH: Dựa vào thông tin mục 3, hãy lấy ví dụ chứng minh được tầm quan trọng của việc sử dụng tổng hợp tài nguyên nước ở một lưu vực sông.

Giải rút gọn:

Ở lưu vực sông Hồng, các hồ chứa nước được xây dựng với nhiều mục đích như phát triển thuỷ điện, giao thông đường thuỷ, du lịch, cung cấp nước cho sản xuất và sinh hoạt, góp phần quan trọng vào việc sử dụng tổng hợp tài nguyên nước và bảo vệ tài nguyên nước.

Ở lưu vực sông Cửu Long, do tình trạng thiếu nước ngọt cho sản xuất và sinh hoạt vào mùa khô và tác động của biến đổi khí hậu, cần đẩy mạnh việc sử dụng tổng hợp tài nguyên nước thông qua cải tạo, mở rộng hệ thống kênh rạch để đảm bảo nước cho sinh hoạt và sản xuất, và phòng chống thiên tai.

LUYỆN TẬP

CH: Sự phân hóa khí hậu ở nước ta có ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động du lịch.

Giải rút gọn:

Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa ở Việt Nam, với sự phân hóa theo mùa và độ cao, tác động trực tiếp đến sự hình thành các điểm du lịch, loại hình du lịch, và mùa vụ du lịch. Phân hóa khí hậu theo độ cao tạo điều kiện phát triển du lịch nghỉ dưỡng, tham quan, khám phá ở khu vực đồi núi. Phân hóa khí hậu giữa miền Bắc và miền Nam ảnh hưởng đến mùa vụ du lịch: miền Bắc có mùa đông lạnh, mùa hè mát mẻ, nắng nhiều, thích hợp cho du lịch biển vào mùa hè; miền Nam có biên độ nhiệt năm thấp, nắng nhiều, nhiệt độ trung bình trên 25 độ C, cho phép hoạt động du lịch biển diễn ra quanh năm.

VẬN DỤNG

CH: Tìm hiểu việc sử dụng tổng hợp tài nguyên nước ở một lưu vực sông của nước ta.

Giải rút gọn:

Ví dụ: Lưu vực sông Hồng - Thái Bình

Lưu vực sông Hồng - Thái Bình là lưu vực sông lớn nhất Việt Nam, chảy qua 25 tỉnh, thành phố với hơn 30 triệu người dân. Hệ thống sông này đang đối mặt với khó khăn do phân bố nguồn nước không đều, ô nhiễm nước, và ảnh hưởng của các hồ chứa ở thượng lưu. Để đảm bảo các mục tiêu quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Hồng – sông Thái Bình đến năm 2030, cần đạt được một số chỉ tiêu cơ bản như duy trì dòng chảy tối thiểu trên sông, công bố khả năng tiếp nhận nước thải của nguồn nước liên tỉnh, và lập hành lang bảo vệ cho 70% nguồn nước. Quy hoạch sẽ đưa ra phân đoạn sông, phân vùng chức năng nguồn nước, mục đích sử dụng nước và mục tiêu chất lượng nước, và chỉ rõ các công trình điều tiết, khai thác, sử dụng phát triển tài nguyên nước.