BÀI 2. KHOAN DUNG

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK 

MỞ ĐẦU

Em hãy suy nghĩ về ý nghĩa của thông điệp sau: “Tha thứ sớm thì vui vẻ sớm”

KHÁM PHÁ

1. Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi

- Những việc làm của nhân dân, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong các thông tin trên thể hiện truyền thống nào của dân tộc Việt Nam? Những việc làm đó có kết quả, ý nghĩa như thế nào?

- Theo em, thế nào là khoan dung? Khoan dung có biểu hiện và ý nghĩa như thế nào?

2. Em hãy quan sát hình ảnh, đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

Trường hợp 1:

Trên đường đi học về, khi đến ngã tư, bạn N dùng xe đúng ngay vạch chờ đèn đỏ. Bất chợt từ phía sau, một chiếc xe máy va vào xe đạp của bạn N. Ngay lúc đó, bạn N liền nghe có tiếng “Xin lỗi cháu!” cất lên. Bạn N quay lại thì nhìn thấy vẻ mặt đầy lo lắng của bác gái lỡ va phải xe mình. Thấy vậy, bạn N nhẹ nhàng đáp lại: “Xe của cháu không sao. Bác cứ đi nhé!”

Trường hợp 2: 

Thời tiết nắng nóng, vì ngại ra đường nên bạn A đã đặt mua nước giải khát qua hình thức trực tuyến. Tuy nhiên, vì cửa hàng quá đông khách nên người giao hàng đã giao cho bạn A chậm hơn 20 phút so với dự kiến. Khi ấy, chú giao hàng với gương mặt đẫm mồ hôi, không ngừng xin lỗi cũng như giải thích lí do với bạn A. Thế nhưng, bạn ấy vẫn cảm thấy rất khó chịu vì phải chờ đợi lâu. Trong tâm trạng đầy bực dọc, bạn A liền đánh giá một sao lên hệ thống, kèm theo những lời nhận xét tiêu cực dành cho chú giao hàng.”

- Em hãy nhận xét về suy nghĩ, việc làm của nhân vật trong các hình ảnh, trường hợp trên

- Em hãy chia sẻ về những việc làm thể hiện sự khoan dung, thiếu khoan dung mà em biết và rút ra bài học cho bản thân

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy chỉ ra trong các câu tục ngữ, thành ngữ dưới đây, câu nào thể hiện sự khoan dung, câu nào không thể hiện sự khoan dung. Giải thích vì sao.

- Chín bỏ làm mười

- Ân đền oán trả

- Ăn miếng trả miếng

- Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại

Câu 2: Em hãy đọc câu nói sau và xây dựng bài thuyết trình về giá trị của lòng khoan dung.

“Sự tha thứ không thể làm thay đổi quá khứ, nhưng nó có thể mở rộng tương lai”

Câu 3: Em hãy đọc các tình huống dưới đây và nhận xét hành vi, việc làm của các nhân vật để tư vấn cách ứng xử phù hợp

Tình huống 1:

Bạn N rất thông minh, học giỏi, tuy nhiên bạn ấy lại ít khi lắng nghe và hay chê bai người khác. Khi làm việc nhóm, bạn N thường chỉ trích những điều thiếu sót của các thành viên khác. Các bạn trong lớp đều không muốn chơi cùng bạn N nữa.”

Tình huống 2:

Sau buổi tiệc sinh nhật bạn thân, bạn V không về nhà ngay mà lại đi chơi riêng với bạn bè, không báo cho bố mẹ biết. Sau đó, bạn V đã bị tai nạn giao thông, phải nằm viện. Khi tỉnh lại, bạn V đã khóc rất nhiều, xin lỗi vì làm cho bố mẹ phải lo lắng, tốn kém thời gian, tiền bạc để chăm sóc cho mình trong bệnh viện. Bạn ấy luôn cảm thấy rất hối hận vì lỗi lầm của mình.”

Câu 4: Em hãy đọc tình huống dưới đây và rút ra bài học cho bản thân để rèn luyện đức tính khoan dung

“Bạn Q là lớp trưởng lớp 9A, luôn được mọi người quý mến. Mỗi khi có thành viên trong lớp vi phạm nội quy, bạn Q thường tìm gặp riêng để hỏi thăm, tìm hiểu nguyên nhân, cùng nhau đưa ra giải pháp giúp bạn cải thiện, khắc phục sai lầm. Bạn Q luôn biết lắng nghe, không phán xét mà đặt mình vào vị trí của người khác để đồng cảm.”

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy chọn một thông điệp về sự khoan dung mà em yêu thích. Sau đó, thiết kế, trang trí thông điệp đó tại góc bàn học, làm hình nền của máy tính, điện thoại (nếu có) như một sự nhắc nhở em về lòng khoan dung.

Câu 2: Em hãy viết ra những điều thể hiện sự khoan dung hoặc chưa khoan dung đối với bản thân, người thân, bạn bè; xác định nguyên nhân vì sao chưa thể hiện sự khoan dung. Từ đó, đề xuất hướng giải quyết và chia sẻ kết quả thực hiện trước lớp.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

MỞ ĐẦU

Chỉ có sự tha thứ, buông bỏ muộn phiền, ấm ức, tâm hồn chúng ta mới vui vẻ, giàu năng lượng tích cực, trở nên khoan dung hơn

KHÁM PHÁ

1. Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi

- Những việc làm đó thể hiện truyền thống nhân ái, rộng lòng tha thứ của dân tộc Việt Nam 

- Những việc làm đó có kết quả, ý nghĩa:

+ Cải tạo những người phạm tội thành người có ích cho xã hội, có ý thức tuân thủ pháp luật, chấp hành pháp luật và quy tắc xử sự cho cuộc sống, ngăn ngừa không phạm tội mới

+ Thể hiện truyền thống nhân ái, bao dung của dân tộc Việt Nam

+ Thể hiện chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước

- Khoan dung là rộng lòng tha thứ

- Biểu hiện của khoan dung:

+ Biết tha thứ cho chính mình và cho người khác khi họ biết hối hận và sửa chữa lỗi lầm

+ Lắng nghe và tôn trọng sự khác biệt của người khác, không cố chấp, hẹp hòi, định kiến

- Ý nghĩa của khoan dung:

+ Luôn được mọi người yêu mến, tin cậy và có nhiều bạn tốt

+ Người được tha thứ sẽ có cơ hội trở thành người tốt, khắc phục lỗi lầm, khiếm khuyết của bản thân

+ Cuộc sống và mối quan hệ giữa mọi người trở nên lành mạnh, thân ái, tốt đẹp hơn

2. Em hãy quan sát hình ảnh, đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

- Hình 1 cho thấy sự ân hận và dằn vặt của bạn nữ, cho thấy rằng bạn nữ đã biết lỗi sai của mình và sẽ không lặp lại nữa

- Hình 2 cho thấy sự ích kỉ, thiếu khoan dung của bạn nam khi không cho bạn P chơi bóng chung chỉ vì bạn P đã phạm lỗi lần trước khiến đội phải thua

- Trường hợp 1 cho thấy việc làm của bạn N là đúng đắn khi đã khoan dung, biết tha thứ cho lỗi sai của bác gái khi lỡ va vào xe đạp của bạn 

- Trường hợp 2 cho thấy bạn A hẹp hòi, ích kỉ khi không biết cảm thông cho người giao hàng

- Những việc làm thể hiện:

+ Sự khoan dung: bỏ qua lỗi lầm của người khác khi họ biết hối hận và sửa chữa, luôn tôn trọng và thông cảm cho người khác, không hẹp hòi khi nhận xét về người khác,...

+ Sự thiếu khoan dung: không tôn trọng sự khác biệt người khác, không tha thứ khi người khác biết sửa sai lỗi lầm, có định kiến, phán xét khi chưa hiểu rõ người khác,...

- Bài học: biết tha thứ cho những người có lỗi với mình, không nên giữ thù hằn, sống tích cực, cảm thông cho người khác,...

LUYỆN TẬP

Câu 1:

- Câu “Chín bỏ làm mười” thể hiện sự khoan dung, khuyên mỗi người chúng ta nên nhường nhịn, bỏ qua cho những lỗi lầm của người khác, giữ gìn hoà khí

- Câu “Ân đền oán trả” không thể hiện sự khoan dung bởi câu có ý nghĩa: trả ơn cho những người đã giúp đỡ và hỗ trợ mình nhưng nếu ai hãm hại, gây thù với mình thì cũng sẽ nhận lại sự đối xử tương tự

- Câu “Ăn miếng trả miếng” không thể hiện sự khoan dung bởi câu có ý nghĩa: thể hiện hành động trả đũa của một người với đối phương.

- Câu “Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại” thể hiện sự khoan dung vì câu có nghĩa là cần có lòng tha thứ, bỏ qua lỗi lầm cho những người nhận ra và sửa sai

Câu 2:

Lòng khoan dung là một trong những phẩm chất cao quý và tốt đẹp của con người, thể hiện qua sự thấu hiểu, đồng cảm và sẵn sàng tha thứ, bỏ qua cho những lỗi lầm của người khác. Nó giúp chấp nhận những điểm yếu, khiếm khuyết và hỗ trợ họ khắc phục sai lầm. Sự tha thứ cho những lỗi lầm của người khác sẽ làm mối quan hệ giữa con người trở nên tốt đẹp hơn, nó còn giúp xây dựng giá trị nhân văn và khắc phục sự hiểu lầm, bỏ qua những gì đã không thể sửa chữa được trong quá khứ mà hướng tới mối quan hệ tốt đẹp hơn trong tương lai. 

Câu 3:

- Trong tình huống 1, việc làm của bạn N là chưa đúng vì bạn thường chỉ trích những điều thiếu sót của các thành viên khác khi làm việc nhóm, bạn N nên lắng nghe và biết khoan dung, thông cảm cho các bạn, có thể góp ý một cách chân thành chứ không nên chỉ trích.

- Trong tình huống 2, tuy bạn V đã có hành động sai nhưng bạn đã biết hối lỗi nên bạn xứng đáng nhận được sự khoan dung, tha thứ của bố mẹ

Câu 4:

Bài học: nên học cách lắng nghe, không phán xét mà đặt mình vào vị trí của người khác để thấu hiểu, đồng cảm với họ.

VẬN DỤNG

Câu 1:

Thông điệp về sự khoan dung mà em yêu thích: Người đầu tiên biết nói lời xin lỗi là người dũng cảm nhất. Người đầu tiên biết cách tha thứ là người mạnh mẽ nhất. Và người đầu tiên biết cách quên đi quá khứ đau buồn là người hạnh phúc nhất.

Câu 2:

- Điều thể hiện sự khoan dung của em là: tha thứ cho những lỗi nhỏ của bạn bè, người thân

- Điều thể hiện sự chưa khoan dung của em là: quá khắt khe với bản thân mình

- Nguyên nhân: mong muốn hoàn hảo nhất có thể

- Hướng giải quyết: chấp nhận cải thiện các điểm yếu của mình, học cách khoan dung với chính mình