Slide bài giảng lịch sử 8 cánh diều bài 7: Phong trào Tây Sơn thế kỉ XVIII

Tóm lược nội dung

BÀI 7. PHONG TRÀO TÂY SƠN THẾ KỈ XVIII

I. NGUYÊN NHÂN BÙNG NỔ

Câu hỏi: Đọc thông tin và tư liệu, trình bày những nét chính về nguyên nhân bùng nổ phong trào Tây Sơn.

Trả lời rút gọn:

Nguyên nhân bùng nổ khởi nghĩa Tây Sơn:
- Cuối thế kỉ XVIII, chính quyền phong kiến Đàng Trong ngày càng suy yếu
- Địa chủ, cường hào lấn chiếm ruộng đất của nông dân.
- Chế độ tô thuế, lao dịch nặng nề.
=> Mâu thuẫn giữa nông dân với chính quyền Đàng Trong lên đến đỉnh điểm.

II. NHỮNG THẮNG LỢI TIÊU BIỂU CỦA PHONG TRÀO TÂY SƠN

Câu hỏi:  Khai thác thông tin và hình 7.2 (SGK, tr.31), trình bày những thắng lợi tiêu biểu của phong trào Tây Dơn trong quá trình lật đổ chúa Nguyễn, chúa Trình và vua Lê.

Trả lời rút gọn:

- Năm 1774, nghĩa quân Tây Sơn đã làm chủ được một vùng rộng lớn từ Quảng Nam đến Bình Thuận. Tuy nhiên, nghĩa quân phải đối mặt với tình thế bất lợi: phía bắc có quân của chúa Trịnh từ Đàng Ngoài đánh vào, đã chiếm được một số địa phận.

- Nguyễn Nhạc buộc phải tạm hoà hoãn với quân Trịnh để dồn sức đánh quân Nguyễn. Nghĩa quân Tây Sơn đã bốn lần đánh vào Gia Định. Trong lần tiến quân năm 1777, chúa Nguyễn bị bắt, giết, chỉ còn Nguyễn Ánh chạy thoát => Chính quyền chúa Nguyễn ở Đàng Trong bị lật đổ.

Câu hỏi: 

- Trình bày những thắng lợi tiêu biểu của phong trào Tây Sơn trong quá trình đánh bại quân Xiêm và quân Thanh xâm lược.

- Nêu những nét độc đáo về nghệ thuật quân sự của Nguyễn Huệ - Quang Trung trong quá trình đánh bại quân Xiêm và quân Thanh xâm lược.

Trả lời rút gọn:

• Những thắng lợi tiêu biểu của phong trào Tây Sơn trong việc thống nhất đất nước:

• Những nét độc đáo về nghệ thuật quân sự của Nguyễn Huệ - Quang Trung trong quá trình đánh bại quân Xiêm và quân Thanh xâm lược.

“Đánh nhanh, thắng nhanh” - nét đặc sắc của nghệ thuật quân sự trong cuộc chiến tranh chống quân Thanh (1788 -1789)

+ Thứ nhất, nắm chắc ý định chiến lược của địch, sớm phát hiện sai lầm và khoét sâu sai lầm của chúng; đồng thời, tích cực tạo thời cơ và triệt để tận dụng thời cơ để kết thúc chiến tranh trong thời gian ngắn.

+ Thứ hai, vạch ra phương châm tác chiến chiến lược sáng suốt. 

+ Thứ ba, tiến công thần tốc, tiêu diệt địch bằng trận quyết chiến chiến lược, nhanh chóng kết thúc chiến tranh.

III. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA PHONG TRÀO TÂY SƠN

Câu hỏi: Nêu nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn.

Trả lời rút gọn:

Nguyên nhân thắng lợi:

- Ý chí đấu tranh chống áp bức bóc lột, tinh thần yêu nước, đoàn kết và hi sinh cao cả của nhân dân ta.

 - Sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của vua Quang Trung và bộ chỉ huy nghĩa quân.

Ý nghĩa lịch sử:

 - Lật đổ thành công chính quyền phong kiến thối nát Nguyễn - Trịnh - Lê, xoá bỏ ranh giới chia cắt đất nước, đặt nền tảng cho việc thống nhất quốc gia.

- Giữ vững nền độc lập của Tổ quốc, đập tan tham vọng xâm lược nước ta của nhà Thanh và quân Xiêm.

 

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Lập bảng thống kê những thắng lợi tiêu biểu trong quá trình phát triển của phong trào Tây Sơn theo gợi ý: thời gian, tên chiến thắng và ý nghĩa lịch sử

Trả lời rút gọn:

- Nguyên nhân thắng lợi:

+ Nhờ ý chí đấu tranh chống áp bức bóc lột, tinh thần yêu nước, đoàn kết và hi sinh cao cả của nhân dân ta.

+ Sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Quang Trung và bộ chỉ huy nghĩa quân.

- Ý nghĩa lịch sử:

+ Thắng lợi của phong trào Tây Sơn trong việc lật đổ chính quyền phong kiến thối nát Nguyễn - Trịnh - Lê đã xoá bỏ ranh giới chia cắt đất nước, đặt nền tảng cho việc thống nhất quốc gia.

+ Thắng lợi của phong trào Tây Sơn trong việc chống quân xâm lược Xiêm và Thanh có ý nghĩa lịch sử to lớn: giải phóng đất nước, giữ vững nền độc lập của Tổ quốc, một lần nữa đập tan tham vọng xâm lược nước ta của các đế chế quân chủ phương Bắc.

Câu hỏi: Đánh giá vai trò của Nguyễn Huệ - Quang Trung trong phong trào Tây Sơn và trong lịch sử dân tộc.

Trả lời rút gọn:

- Vai trò của Quang Trung - Nguyễn Huệ:

+ Tham gia lãnh đạo phong trào Tây Sơn, lật đổ các chính quyền Nguyễn, Trịnh, Lê; đặt cơ sở cho sự nghiệp thống nhất đất nước.

+ Chỉ huy các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Xiêm, Thanh, bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc.

+ Thiết lập vương triều mới (định đô ở Phú Xuân), ban hành nhiều chính sách tiến bộ nhằm ổn định và phát triển đất nước. Trong thời gian ngắn ngủi (4 năm) kể từ khi lên ngôi hoàng đế sáng lập vương triều cho đến khi từ trần, công cuộc canh tân dựng nước cùng với những hoài bão lớn lao của vua Quang Trung tuy chưa được thực hiện đầy đủ và chưa phát huy hết tác dụng nhưng đã cho thấy tầm vóc, tài năng và ý chí của ông.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Kể tên một số tỉnh/thành phố Việt Nam có đường phố, trường học mang tên của các tướng lĩnh trong phong trào Tây Sơn. Điều đó có ý nghĩa gì?

Trả lời rút gọn:

- Thành phố Hà Nội:

+ Đường Quang Trung, trường THPT chuyên Nguyễn Huệ,… (ở quận Hà Đông).

+ Trường THCS Quang Trung (ở quận Đống Đa).

+ Đường Quang Trung (ở quận Hoàn Kiếm).

+ …

- Tỉnh Bình Định:

+ Bảo tàng Quang Trung (ở thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định).

+ Đường Nguyễn Nhạc; đường Nguyễn Huệ; đường Nguyễn Lữ; đường Bùi Thị Xuân;... (ở thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định)

+ Trường THCS Quang Trung (ở thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định).

+ …

• Ý nghĩa: thể hiện sự kính trọng, ghi nhớ công lao của các vị anh hùng đối với lịch sử dân tộc.