Slide bài giảng lịch sử 8 cánh diều bài 5: Quá trình khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVIII

Tóm lược nội dung

BÀI 5. QUÁ TRÌNH KHAI PHÁ CỦA ĐẠI VIỆT TRONG CÁC THẾ KỈ XVI - XVIII

KIẾN THỨC MỚI 

I. Khái quát quá trình khai phá của Đại Việt.

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình ảnh 5.1 đến 5.3 (SGK, tr.24-25), trình bày khái quát quá trình khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII.

Trả lời rút gọn:

- Ở khu vực Nam Trung Bộ:

+ Năm 1611, phủ Phú Yên được thành lập.

+ Năm 1653, chính quyền chúa Nguyễn lập dinh Thái Khang 

+ Năm 1693, chúa Nguyễn đặt trấn Thuận Thành 

- Ở khu vực Nam Bộ:

+ Năm 1623, chúa Nguyễn cho lập các trạm thu thuế ở Bến Nghé 

+ Năm 1698, phủ Gia Định được thành lập 

+ Cuối thế kỉ XVIII, chính quyền chúa Nguyễn đã sáp nhập các vùng đất thuộc tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, An Giang, Đồng Tháp,… vào lãnh thổ Đại Việt.

ó Tại những vùng đất mới, các chúa Nguyễn huy động nhân dân khai hoang và cho phép người dân sở hữu ruộng đất mà họ khai khẩn được.

II. Quá trình xác lập và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của các chúa Nguyễn.

Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 5.4 (SGK, tr.26), trình bày các chúa Nguyễn thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa. Nêu ý nghĩa của những việc làm đó.

Trả lời rút gọn:

- Quá trình xác lập và thực thi chủ quyền:

+ Trước thế kỉ XVII, quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa là khu vực hoang sơ không có người quản lí.

+ Từ thế kỉ XVII, chính quyền chúa Nguyễn xứ Đàng Trong đã xác lập và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa thông qua hoạt động của các đội Hoàng Sa và Bắc Hải, như thu lượm hàng hoá của những con tàu bị đắm, khai thác sản vật,...

- Ý nghĩa: những hoạt động của chính quyền chúa Nguyễn trong các thế kỉ XVII - XVIII đã khẳng định việc xác lập chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa, đặt cơ sở lịch sử để thực thi chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo này.

LUYỆN TẬP 

Câu 1. Vẽ trục thời gian khái quát quá trình khai phá của Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVIII:

Trả lời rút gọn:

VẬN DỤNG

Câu 2. Sưu tầm tư liệu về quá trình xác lập và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa dưới thời chúa Nguyễn. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn học.

Trả lời rút gọn:

(*) Tham khảo:

- Cùng với công cuộc khai phá vùng đất phía Nam, các chúa Nguyễn cũng thực thi chủ quyền đối với các đảo, quần đảo ở Biển Đông, trong đó có hai quần đảo lớn là quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.

- Hoạt động khai thác và xác lập chủ quyền của chúa Nguyễn tại quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa được thực hiện có tổ chức, hệ thống và liên tục thông qua đội Hoàng Sa và đội Bắc Hải.

+ Đội Hoàng Sa và Bắc Hải là hai tổ chức dân binh độc đáo vừa có chức năng kinh tế (khai thác tài nguyên biển) vừa có chức năng kiểm soát, quản lí biển, đảo.

+ Nhiệm vụ của họ là: thu lượm hàng hoá của những con tàu bị đắm (gươm, súng, vàng bạc, đồ đồng,…), các hải sản quý (đồi mồi, ba ba, hải sâm,…), từng bước xác lập chủ quyền đối với hai quần đảo này.