Slide bài giảng lịch sử 7 kết nối bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên

Tóm lược nội dung

_{BÀI 14. BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG- NGUYÊN}

1. Cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ năm 1258

Câu 1: Dựa vào thông tin trong mục và lược đồ hình 1, hãy trình bày những nét chính của cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ năm 1258.

Giải rút gọn:

• 1/1258: 3 vạn quân Mông Cổ tiến vào Đại Việt.

• Vua Trần Thái Tông trực tiếp chỉ huy trận Bình Lệ Nguyên

• Thi hành kế sách "vườn không nhà trống".

• Mở cuộc tấn công vào Đông Bộ Đầu → Quân Mông Cổ thua trận, rút chạy khỏi Thăng Long → Đến phủ Quy Hoá bị dân bình địa phương chặn đánh.

• 2/1258: Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi.

Câu 2: Câu nói của Trần Thủ Độ trong tư liệu 1 thể hiện điều gì về tinh thần đánh giặc của quân dân nhà Trần?

Giải rút gọn:

• Tinh thần đấu tranh kiên cường, quyết không lùi bước trước kẻ thù xâm lược.

• Sự dũng cảm, gan dạ, ý chí sắt đá và lòng tự tôn, tự chủ của dân tộc ta.

2. Cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1285

Câu 1: Khai thác tư liệu 2,3, em hãy rút ra điểm chung về tinh thần chiến đấu của vua tôi nhà Trần.

Giải rút gọn:

• Đoàn kết, đồng lòng, quyết tâm chiến đấu chống kẻ thù xâm lược.

• Tinh thần đấu tranh kiên cường, quyết không khoan nhượng.

• Sự dũng cảm, gan dạ, ý chí sắt đá và lòng tự tôn, tự chủ mạnh mẽ.

Câu 2: Trình bày tóm tắt những nét chính về diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1285 trên lược đồ.

Giải rút gọn:

• 1/1285: hơn 50 vạn quân Nguyên tràn vào xâm lược Đại Việt. Trần Quốc Tuấn cho lui quân về đóng ở Vạn Kiếp.

• Thực hiện kế sách "vườn không nhà trống"

• Phá vỡ kế hoạch hội quân của Toa Đô và Thoát Hoan tại Thiên Trường → Quân Nguyên rút về Thăng Long chờ tiếp viện.

• 5/1285: quân Trần tổ chức phản công, đánh bại giặc ở nhiều nơi 

• Quân giặc rút chạy về nước → Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi.

3. Cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1287-1288

Câu 1: Trình bày tóm tắt diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1287-1288 trên sơ đồ trục thời gian/lược đồ.

Giải rút gọn:

• Cuối năm 1287, quân Nguyên → Bị quân dân nhà Trần chặn đường tiến quân đến Thăng Long.

• Trần Khánh Du chỉ huy đoàn thuyền quân và giành thắng lợi.

• Đầu năm 1288: quân Nguyên trúng kế "vườn không nhà trống".

• Thoát Hoa kéo quân sang Vạn Kiếp, theo hai đường thuỷ - bộ để về nước.

• Nhà Trần tổ chức phản công:

  • Đầu 4/1288: đoàn thuyền Ô Mã Nhi chỉ huy tiến gần khu vực sông Bạch Đằng, bị tấn công bất ngờ → Rút theo đường dẫn đến bãi cọc.

  • Quân ta thực hiện kế hoả công → Quân Nguyên bị tiêu diệt, Ô Mã Nhi bị bắt sống.

• Trận Bạch Đằng đại thắng. Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi.

4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân Mông - Nguyên

Câu 1: Phân tích nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên.

Giải rút gọn:

• Lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí độc lập tự chủ và quyết tâm đánh giặc.

• Kế sách đánh giặc đúng đắn, sáng tạo của nhà Trần.

• Sự lãnh đạo, chỉ huy tài tình của các vị vua và danh tướng nhà Trần.

Câu 2: Nêu ý nghĩa lịch sử của ba lần chiến thắng quân xâm lược Mông - Nguyên.

Giải rút gọn:

• Đập tan tham vọng và ý chí xâm lược của quân Mông - Nguyên, bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc.

• Viết tiếp trang sử chống giặc ngoại xâm hào hùng của dân tộc.

• Để lại những bài học quý giá: chăm lo sức dân, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, phát huy sức mạnh toàn dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy lập và hoàn thành bảng theo mẫu dưới đây về ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên.

Giải rút gọn:

Câu 2: Từ kiến thức đã học ở bài 13 và bài 14, em hãy đánh giá ngắn gọn về vai trò của các nhân vật lịch sử: Trần Thủ Độ, Trần Quốc Tuấn, Trần Nhân Tông đối với nhà Trần và kháng chiến chống quân Mông - Nguyên.

Giải rút gọn:

• Trần Thủ Độ:

  • Là người có công dựng nước.

  • Là người đã đưa ra những kế sách tài tình, giữ vai trò chỉ huy chính trong cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên năm 1258.

  • Góp phần cổ vũ, khích lệ, giữ vững tinh thần đấu tranh quyết chiến, quyết thắng của quân dân Đại Việt.

• Trần Quốc Tuấn:

  • Giữ vai trò tổng chỉ huy các lực lượng kháng chiến.

  • Là người khích lệ tinh thần chiến đấu của quân dân Đại Việt thông qua việc soạn thảo “Hịch tướng sĩ".

• Trần Nhân Tông:

  • Thể hiện trong chính sách dùng người:

  • Là nhà ngoại giao xuất sắc, có cách vừa mềm dẻo, vừa cứng rắn trước, trong và sau chiến tranh.

  • Có sự sáng suốt trong việc nắm bắt tình hình và đánh giá tương quan lực lượng để vừa hoạch định kế sách, vừa đốc binh ngoài mặt trận.

Câu 3: Chiến thắng của ba lần chống quân xâm lược Mông - Nguyên đã để lại cho chúng ta bài học gì đối với công cuộc bào vệ tổ quốc hiện nay?

Giải rút gọn:

• Phải biết chăm lo cho đời sống nhân dân.

• Không ngừng củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

• Cố gắng phát huy sức mạnh toàn dân