Soạn giáo án điện tử sinh học 11 KNTT Thực hành: Trao đổi nước và khoáng ở thực vật

Nội dung giáo án

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

• Hoạt động trao đổi nước ở thực vật diễn ra như thế nào?
• Thoát hơi nước được điều tiết chủ yếu bởi cơ chế nào?
• Nước ảnh hưởng như thế nào đến sự sinh trưởng của cây?

TRẢ LỜI

Hoạt động trao đổi nước diễn ra 3 giai đoạn

• Hấp thụ nước ở hệ rễ
• Vận chuyển nước ở thân
• Thoát hơi nước ở lá

Thoát hơi nước được điều tiết chủ yếu bởi cơ chế đóng mở khí khổng

Nước đóng vai trò rất quan trọng

• tham gia vào thành phần cấu tạo của tế bào
• chi phối các quá trình sinh lí giúp cây sinh trưởng và phát triển bình thường

BÀI 3. THỰC HÀNH: TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT

Em hãy đọc thông tin mục I SGK tr.22 và cho biết: Nêu mục tiêu của bài thực hành.

Thực hiện được các thí nghiệm chứng minh sự hút nước ở rễ,  vận chuyển nước ở thân và thoát hơi nước ở lá. Thực hành tưới nước chăm sóc cây

Thực hiện được các bước trồng cây thủy canh, khí canh

Thực hành quan sát được cấu tạo khí khổng ở lá

CHUẨN BỊ

Dụng cụ

• Lam kính, ống nghiệm, cốc thủy tinh 100 mL, chậu trồng cây.
• Kim mũi mác, kẹp (gỗ, nhựa), giấy thấm, dao lam, giá ống nghiệm.
• Kính hiển vi.
• Video về quy trình trồng cây thủy canh, khí canh.
• Hóa chất
• Dung dịch màu thực phẩm, xanh methylene,…
• Dung dịch cobalt chloride
• Mẫu vật
• Cành có hoa màu trắng: hoa hồng, hoa cúc, hoa đồng tiền,…
• Cây cành: dừa cạn, mười giờ, sứ quân tử,…
• Cây có hệ rễ chùm hoàn chỉnh: ngô, cần tây,…

1. THÍ NGHIỆM TRAO ĐỔI NƯỚC Ở THỰC VẬT

Chứng minh quá trình hấp thụ nước ở rễ

Nguyên lí: Dựa vào sự thay đổi lượng nước cung cấp cho cây trước và sau thời gian thí nghiệm để chứng minh có hoạt động hấp thụ nước ở hệ rễ

Quy trình thí nghiệm

Bước 1: Đặt và cố định hai cây con vào 2 ống nghiệm chứa nước, sao cho mực nước chạm đến phần gốc cây; bố trí một ống nghiệm đối chứng không có cây

Bước 2: Ngắt toàn bộ lá của một cây, nhỏ vào mỗi ống nghiệm 1 giọt dầu để tránh thoát hơi nước, đánh dấu mực nước ban đầu ở 3 ống nghiệm và đặt ở nơi thoáng gió

Bước 3: Quan sát, nhận xét và giải thích về sự thay đổi mực nước trong 2 ống nghiệm so với mực nước ban đầu sau khoảng 1 giờ bố trí thí  nghiệm

Chứng minh quá trình vận chuyển nước ở thân

Nguyên lí: Sử dụng dung dịch màu để đánh dấu và quan sát đường đi của nước trong hệ mạch của thực vật, qua đó chứng minh quá trình vận chuyển nước ở thân

Chứng minh quá trình vận chuyển nước ở thân

Bước 1: Cắm 2 cành hoa trắng vào 2 cốc chứa dung dịch màu (đỏ và xanh); cắm 1 cành hoa trắng vào cốc nước thường (đối chứng).

Bước 2: Sau khoảng 45 phút, cắt ngang các cành hoa ở vị trí cách gốc 3 – 5 cm hoặc cắt lát mỏng tại các vị trí khác nhau trên cuống hoa

Bước 3: Quan sát sự nhuộm màu ở các mặt cắt trên cành hoa bằng mắt thường hoặc bó mạch ở lát cắt mỏng bằng kính hiển vi vật kính 40 x

Bước 4: Cắm lại cành hoa vào cốc dung dịch màu và quan sát sự chuyển màu của cánh hoa sau khi để qua đêm

1. THÍ NGHIỆM TRAO ĐỔI NƯỚC Ở THỰC VẬT

Chứng minh quá trình thoát hơi nước ở lá

Nguyên lí: Dựa vào sự chuyển màu của giấy tẩm cobalt chloride để chứng minh có quá trình thoát hơi nước ở lá. Cụ thể, khi khô, giấy cobalt chloride có màu xanh; khi ẩm, giấy chuyển màu hồng

Bước 1: Đặt 2 mảnh giấy thấm tẩm cobalt chloride đã sấy khô lên mặt trên và mặt dưới của lá theo hướng đối xứng nhau

Bước 2: Đặt lam kính bao bên ngoài giấy ở cả mặt trên và mặt dưới lá, dung kẹp giữ giấy và lam kính trên lá

Bước 3: Quan sát sự chuyển màu của giấy tẩm cobalt chroride ở mặt trên và dưới của lá sau khoảng 30 phút thí nghiệm

Thực hành quan sát cấu tạo khí khổng ở lá

Quy trình thí nghiệm

Bước 1: Sử dụng kim mũi mác bóc một lớp mỏng phần biểu bì ở mặt sau lá thài lài tía

Bước 2: Đặt lớp biểu bì lá thài lài tía lên lam kính, nhỏ lên đó một giọt nước cất

Bước 3: Quan sát hình dạng, trạng thái (đóng, mở) khí khổng trên lớp biểu bì dưới kính hiển vi ở vật kính 10x và 40x

Chứng minh quá trình thoát hơi nước ở lá

Nguyên lí: Tưới nước hợp lí sẽ đảm bảo trạng thái cân bằng nước trong cây. Khi tưới nước không đủ hoặc thừa so với nhu cầu sinh lí của cây, cây mất cân bằng nước, biểu hiện thành triệu chứng héo, thối, có thể dẫn đến chết cây.

Quy trình thí nghiệm

Bước 1: Sử dụng kim mũi mác bóc một lớp mỏng phần biểu bì ở mặt sau lá thài lài tía

Bước 2: Đặt lớp biểu bì lá thài lài tía lên lam kính, nhỏ lên đó một giọt nước cất

Bước 3: Quan sát hình dạng, trạng thái (đóng, mở) khí khổng trên lớp biểu bì dưới kính hiển vi ở vật kính 10x và 40x

Thực hành tưới nước chăm sóc cây

Nguyên lí: Tưới nước hợp lí sẽ đảm bảo trạng thái cân bằng nước trong cây. Khi tưới nước không đủ hoặc thừa so với nhu cầu sinh lí của cây, cây mất cân bằng nước, biểu hiện thành triệu chứng héo, thối, có thể dẫn đến chết cây.

Quy trình thí nghiệm

Bước 1: trồng 3 cây cùng loại, cùng độ tuổi vào 3 chậu có kích thước giống nhau (chứa cùng loại đất với khối lượng như nhau

Bước 2: Tưới nước cho cây theo 3 chế độ: chậu 1 không tưới nước, chậu 2 tưới nước vào buổi sáng, chậu 3 tưới nước vào sáng và chiều tối. Lượng nước tưới mỗi lần ở chậu  3 gấp đôi chậu 2

Bước 3: Quan sát, so sánh hình thái của cây ở 3 chậu thí nghiệm sau 4 – 5 ngày và rút ra nhận xét

2. THỰC HÀNH TRỒNG CÂY THỦY CANH, KHÍ CANH

Nguyên lí: Thủy canh và khí canh là hai phương pháp trồng cây không cần đất, dinh dưỡng được cung cấp cho cây dưới dạng các chất khoáng hòa tan trong dung dịch cây trồng

Em hãy nêu nguyên lí của thủy canh và khí canh

Trong hệ thống thủy canh, cây được trồng vào các giá thể  trơ (xơ dừa, đất sét nung,…) chứa trong các rọ trồng cây và đặt trong dung dịch

Trong hệ thống khí canh, dung dịch dinh dưỡng được cung cấp cho cây dưới dạng sương nhờ máy bơm

Phương pháp thủy canh

Phương pháp khí canh