Soạn giáo án điện tử sinh học 11 KNTT Bài 2: Trao đổi nước và khoáng ở thực vật

Nội dung giáo án

THÂN MẾN CHÀO CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI

KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh dưới đây và trả lời các câu hỏi sau đây:

• Cho biết vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng đối với sinh vật là gì?
• Vì sao cây sinh trưởng và phát triển kém khi không được cung cấp đủ nước và muối khoáng?
• Làm thế nào để cây sinh trưởng và phát triển thuận lợi?

BÀI 2. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

Vai trò của nước và chất khoáng

Quá trình trao đổi nước và khoáng thực vật

Dinh dưỡng Nitrogen

Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động trao đổi nước và dinh dưỡng khoáng

Ứng dụng quá trình trao đổi nước và khoáng ở thực vật trong sản xuất nông nghiệp

1. VAI TRÒ CỦA NƯỚC VÀ CHẤT KHOÁNG
2. VAI TRÒ CỦA NƯỚC

Nước tham gia vào những hoạt động, quá trình sinh lí nào trong đời sống thực vật?

Vai trò của nước

Là thành phần cấu tạo của tế bào

Là nguyên liệu, môi trường của các phản ứng sinh hóa

Là dung môi hòa tan các chất, tham gia vào quá trình vận chuyển các chất trong cây

Điều hòa nhiệt độ

2. VAI TRÒ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG

THẢO LUẬN NHÓM

• Hãy xác định các triệu chứng dưới đây thiếu nguyên tố khoáng gì?
• Nguyên tố khoáng đó đóng vai trò gì trong cây?
• Nguyên tố khoáng thiết yếu là gì? Vai trò chính của các nguyên tố khoáng thiết yếu là gì?

Hình a: thiếu Phosphorus (P)

Hình b: thiếu Potassium (K)

Hình c: thiếu Magnesium (Mg)

Hình d: thiếu Zinc (Zn)

Nguyên tố

Phosphorus (P): Thành phần cấu tạo nucleic acid, ATP, phospholipid.

Potassium (K): Hoạt hóa enzyme, cân bằng nước và ion, đóng mở khí khổng.

Magnesium (Mg): Thành phần cấu tạo của diệp lục, hoạt hóa enzyme.

Zinc (Zn): Hoạt hóa enzyme, quang hợp

• Nguyên tố khoáng thiết yếu là những nguyên tố mà thiếu chúng cây sẽ không hoàn thành được chu kỳ sống của mình.
• Vai trò chính của các nguyên tố khoáng thiết yếu:

Cấu trúc thành phần của tế bào

Điều tiết các quá trình sinh lí

Kết luận

• Nước, chất khoáng là những chất dinh dưỡng của thực vật.
• Quá trình dinh dưỡng thực vật là quá trình hấp thụ nước, chất khoáng và đồng hóa chúng thành chất sống.

1. QUÁ TRÌNH TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT

THẢO LUẬN NHÓM

Câu 2: Thực vật hấp thụ nước và ion khoáng theo những cơ chế nào? Làm thế nào để nhận biết được triệu chứng thiếu khoáng ở cây trồng?

Câu 3: Trình bày quá trình trao đổi nước và khoáng ở nhóm thực vật trên cạn bằng cách hoàn thành bảng sau

Câu 4: Thực vật điều tiết quá trình thoát hơi nước theo cơ chế nào

Trả lời câu 2

Hấp thụ nước theo cơ chế thẩm thấu

Dịch tế bào biểu bì lông hút ưu trương so với dich trong đất => Nước di chuyển từ đất vào tế bào lông hút.

Hấp thụ khoáng ở tế bào lông hút theo 2 cơ chế

Cơ chế thụ động

Cơ chế chủ động

• Để nhận biết triệu chứng thiếu khoáng ở cây trồng: quan sát màu lá, hình dạng quả, thân
• Trả lời câu 4

• Thực vật điều tiết quá trình thoát hơi nước theo cơ chế điều chỉnh hàm lượng nước trong tế bào khí khổng:

• Khi tế bào khí khổng no nước, thành mỏng phía ngoài căng ra làm cho thành dày cong theo, làm khí khổng mở, dẫn đến thoát hơi nước tăng.
• Ngược lại, khi tế bào khí khổng mất nước xẹp xuống thì khí khổng đóng lại, làm thoát hơi nước giảm.

• Sự trương nước hay mất nước của tế bào khí khổng được điều tiết bởi hai tác nhân chính đó là ánh sáng và stress:

• Khi có ánh sáng, khí khổng mở nhưng nếu cường độ ánh sáng quá mạnh làm tăng nhiệt độ lá thì khí khổng sẽ đóng lại.
• Khi thực vật bị stress (ví dụ: hạn hán), cây tăng tổng hợp abscisic acid khiến bơm ion bơm K⁺ra khỏi tế bào và làm khí khổng đóng lại.
• KẾT LUẬN
• Hoạt động trao đổi nước ở thực vật diễn ra theo ba giai đoạn kế tiếp nhau gồm:
• Hấp thụ nước ở hệ rễ
• Vận chuyển nước ở than
• Thoát hơi nước ở lá
• Nguyên tố khoáng hòa tan trong nước => Quá trình trao đổi khoáng đi kèm với trao đổi nước.

Còn tiếp....