a) Hãy lựa chọn một quy trình để điều chế xà phòng phù hợp với điều kiện. b) Xây dựng sơ đồ các bước để thực hiện quy trình điều chế xà phòng: chuẩn bị nguyên liệu, hoá chất, dụng cụ thí nghiệm, cách bố trí thí nghiệm ...

II. HOẠT ĐỘNG TRẢI NGIỆM: THỰC HÀNH ĐIỀU CHẾ XÀ PHÒNG

Câu hỏi 8: 

a) Hãy lựa chọn một quy trình để điều chế xà phòng phù hợp với điều kiện.

b) Xây dựng sơ đồ các bước để thực hiện quy trình điều chế xà phòng: chuẩn bị nguyên liệu, hoá chất, dụng cụ thí nghiệm, cách bố trí thí nghiệm ...

Chú ý: Sử dụng giá trị chỉ số xà phòng hoá để tính toán lượng NaOH cần dùng.

c) Lập kế hoạch triển khai thí nghiệm điều chế xà phòng.


a) Điều chế xà phòng theo phương pháp lạnh.

b), c) Quy trình các bước điều chế xà phòng và kế hoạch triển khai:

Bước 1. Chuẩn bị nguyên liệu, dụng cụ:

a) Nguyên liệu

  • 680 gr dầu dừa, dầu oliu.
  • 1 000 gr chất béo thực vật.
  • 340 gr NaOH .
  • 900 gr nước tinh khiết hoặc nước cất.
  • 120 ml tinh dầu yêu thích, ví dụ như bạc hà, chanh, hoa hồng hoặc hoa oải hương.

b) Chuẩn bị khu vực làm xà phòng:

  • Kính bảo hộ và găng tay cao su để bảo vệ mình khỏi dính dung dịch kiềm.
  • Cân để cân nguyên liệu.
  • Ấm inox hoặc ấm sứ lớn. Không dùng ấm nhôm và ấm có bề mặt chống dính.
  • Bình nước thủy tinh hoặc bình nhựa miệng rộng để đựng nước và chất kiềm.
  • Cốc đong bằng thủy tinh hoặc bằng nhựa dung tích 480 ml.
  • Thìa nhựa hoặc thìa gỗ.
  • Máy xay cầm tay. Dụng cụ này không hoàn toàn cần thiết nhưng sẽ giúp giảm thời gian khuấy nguyên liệu xuống khoảng 30 phút.
  • 2 nhiệt kế bằng thủy tinh có thể đo nhiệt độ từ 27-38 độ C.
  • Khuôn nhựa phù hợp để làm xà phòng lạnh, hoặc hộp giày, hoặc khuôn gỗ. Nếu dùng hộp giày hoặc khuôn gỗ, bạn nên lót giấy nến vào trong.
  • Nhiều khăn giấy để lau chùi.

Bước 2. Phối trộn nguyên liệu

  • Cân 370 gr dung dịch kiềm; Cân 900 gr nước lạnh, sau đó đổ nước vào nồi inox; Đổ dung dịch kiềm vào nước; Dùng cân để cân 680 gr dầu dừa, 1.000 gr chất béo,  680 gr dầu ôliu.
  • Trộn dầu: Đặt nồi inox lớn lên bếp lửa dưới ngọn lửa nhỏ vừa. Đổ dầu dừa và chất béo thực vật vào nồi rồi khuấy đến khi tan chảy. Cho thêm dầu ôliu rồi khuấy đến khi tất cả nguyên liệu tan chảy hoàn toàn và quyện đều. Tắt bếp.
  • Đo nhiệt độ của dung dịch kiềm và dầu. Dùng nhiệt kế riêng để đo dung dịch kiềm và dầu. Tiếp tục theo dõi đến khi dung dịch kiềm đạt nhiệt độ 35-36 độ C, còn dầu đạt đến 35-36 độ C hoặc thấp hơn.
  • Đổ dung dịch kiềm vào dầu. Khi hai hỗn hợp đạt nhiệt độ phù hợp, có thể đổ dung dịch kiềm chậm và đều vào dầu.
    • Dùng thìa gỗ hoặc thìa chịu nhiệt để khuấy; không dùng thìa kim loại.
    • Tiếp tục khuấy thêm 10-15 phút cho đến khi "quá trình tạo vệt" xảy ra.
    • Nếu không thấy hỗn hợp tạo vệt trên bề mặt trong vòng 15 phút, bạn nên để yên 10-15 phút trước khi tiếp tục trộn.
  • Thêm 120 ml tinh dầu khi hỗn hợp bắt đầu tạo vệt trên bề mặt. Một số loại hương liệu và tinh dầu (ví dụ tinh dầu quế) khiến xà phòng cứng lại nhanh chóng, do đó bạn nên đổ xà phòng vào khuôn ngay khi khuấy tinh dầu vào.

Bước 3. Vào khuôn.

Khi hỗn hợp phản ứng đạt đến trạng thái đậm đặc phù hợp, xà phòng được đổ vào khuôn để định hình sản phẩm. Cần tối thiểu 24 giờ để xà phòng trở nên rắn chắc và có thể gỡ ra khỏi khuôn.

Bước 4. Bảo quản và phòng

Sau khi gỡ ra khỏi khuôn, xà phòng được cắt thành từng bánh nhỏ phù hợp với nhu cầu sử dụng trong thực tế. Tuy nhiên, xà phòng vẫn chưa sử dụng được ngay, mà cần tiếp tục được bảo quản ở nơi thoáng mát trong khoảng thời gian 6 – 7 tuần mới đạt đến chất lượng tốt nhất.


Giải những bài tập khác

Bình luận

Giải bài tập những môn khác