Vậy cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp diễn ra trong bối cảnh lịch sử nào? Diễn biến chính, nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến ra sao?

Bối cảnh lịch sử:

• Khách quan:

- Sau chiến tranh thế giới thứ hai, chủ nghĩa xã hội trở thành hệ thống. Phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa, phụ thuộc và phong trào đấu tranh vì hoà bình, dân chủ ở các nước tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh. 

- Tuy vậy, quan hệ quốc tế diễn biến phức tạp và từng bước chịu sự chi phối của Chiến tranh lạnh. 

• Chủ quan: 

- Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, Việt Nam bước vào kỉ nguyên mới: kỉ nguyên độc lập, tự do. 

- Nhân dân Việt Nam trở thành người làm chủ đất nước, gắn bó và quyết tâm bảo vệ chế độ mới. Đảng Cộng sản Đông Dương trở thành đảng cầm quyền. 

- Tuy vậy, vừa mới ra đời, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã bị các nước đế quốc liên kết với các thế lực thù địch trong và ngoài nước chống phá xâm lược.

Diễn biến chính:

- Năm 1945: Kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược Nam Bộ.

- Năm 1946- 1950: Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp.

- Năm 1951- 1953: Bước phát triển mới của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp.

- Năm 1953- 1954: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi.

Nguyên nhân thắng lợi:

• Nguyên nhân khách quan:

- Sự đoàn kết chiến đấu của liên minh nhân dân ba nước Đông Dương.

- Sự ủng hộ, giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là Trung Quốc và
Liên Xô.

- Sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân Pháp và nhân dân tiến bộ, yêu chuộng hoà bình trên thế giới.

• Nguyên nhân chủ quan:

- Sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, với đường lối kháng chiến đúng đắn, được vận dụng linh hoạt, sáng tạo.

- Truyền thống yêu nước, tỉnh thần đoàn kết và ý chí kiên cường trong đấu tranh chống ngoại xâm của nhân dân Việt Nam.

- Hệ thống chính quyền dân chủ nhân dân trong cả nước và mặt trận dân tộc thống nhất được củng cố, mở rộng; ...

Ý nghĩa lịch sử:

- Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945- 1954) đã chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược và ách thống trị của thực dân Pháp trong gần một thế kỉ ở Việt Nam. 

- Miền Bắc được hoàn toàn giải phóng chuyển sang giai đoạn cách mạng xã hội chủ nghĩa, tạo cơ sở đề giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. 

- Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi đã giáng đòn nặng nề vào tham vọng nô dịch của chủ nghĩa đế quốc sau Chiến tranh thế giới thứ hai, góp phần làm tan rã hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân cũ, đồng thời cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.