Tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa là đặc điểm nổi bật của thiên nhiên Việt Nam, được biểu hiện qua khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa và các thành phần tự nhiên khác như địa hình, đất, sông ngòi và sinh vật...

* Thuận lợi

- Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, nhiều loại đất tốt, nguồn nước dồi dào 

=> Phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới với nhiều sản phẩm có giá trị cao; đẩy mạnh thâm canh, tăng vụ.

- Sự đa dạng loài sinh vật => có điều kiện để đa dạng hoá cây trồng và vật nuôi.

- Nguồn nhiệt, ẩm dồi dào còn là điều kiện thuận lợi cho lớp phủ thực vật sinh trưởng nhanh => đẩy mạnh công tác phục hồi, trồng rừng, tăng độ che phủ rừng.

- Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa với địa hình và sinh vật có tính da dạng cao giúp 

=> phát triển nhiều loại hình du lịch.

- Các thành phần tự nhiên của nước ta cũng tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển các hoạt động khai thác, xây dựng, giao thông vận tải,... nhất là vào mùa khô.

* Khó khăn

- Thường xảy ra nhiều thiên tai như bão, lũ lụt, hạn hán,... => gây thiệt hại đáng kể cho sản xuất và đời sống. 

- Các loại dịch bệnh thường xuất hiện

=> ảnh hưởng năng suất cây trồng, vật nuôi và ảnh hưởng đến sức khoẻ người dân.

- Tính thất thường của khí hậu và thuỷ văn gây trở ngại cho các ngành sản xuất; sự phân mùa của khí hậu tạo nên tính mùa vụ trong các hoạt động kinh tế nước ta. Độ ẩm cao còn gây khó khăn cho việc bảo quản máy móc, thiết bị và nông sản.