Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng ngữ văn 12 kntt bài 9: Hồn Trương Ba, da hàng thịt (Trích – Lưu Quang Vũ)

Câu 1: 

Bi kịch lớn nhất của Hồn Trương Ba trong đoạn trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt là sự mâu thuẫn sâu sắc giữa tâm hồn cao đẹp và thân xác thô tục, dẫn đến cảm giác mất mát bản thân và sự xa cách với những người thân yêu.

Trước hết, bi kịch này xuất phát từ việc hồn Trương Ba phải sống nhờ trong thân xác anh hàng thịt – một con người với bản chất phàm tục, ham hưởng thụ. Thân xác đó không chỉ làm trái với những giá trị đạo đức và lối sống thanh cao của Trương Ba mà còn khiến ông phải đối mặt với những hành động và cảm giác xa lạ mà bản thân không thể kiểm soát. Sự đồng hóa giữa hồn và xác ngày càng rõ rệt khiến ông cảm thấy mình không còn là chính mình.

Thứ hai, bi kịch của Hồn Trương Ba còn thể hiện qua sự thay đổi cách nhìn nhận của gia đình và xã hội đối với ông. Những người thân yêu, từ vợ, con dâu đến cháu gái, dần xa lánh hoặc không chấp nhận ông. Đặc biệt, cháu gái, người rất yêu quý ông trước đây, giờ đây lại phẫn nộ, thậm chí phủ nhận ông chính là ông nội của mình. Điều này làm Trương Ba rơi vào nỗi đau cô đơn và tuyệt vọng.

Cuối cùng, bi kịch lớn nhất chính là sự giằng xé nội tâm của Trương Ba khi nhận ra mình đang dần đánh mất những giá trị cốt lõi của bản thân. Dù cố gắng duy trì sự trong sạch của tâm hồn, ông cũng không thể phủ nhận rằng thân xác anh hàng thịt đã chi phối những hành động, cảm xúc, và suy nghĩ của mình. Đứng trước mâu thuẫn không thể hóa giải này, ông quyết định từ chối cuộc sống vay mượn để giữ lại sự thanh thản, trọn vẹn của tâm hồn.

Như vậy, bi kịch lớn nhất của Hồn Trương Ba là bi kịch mất đi bản ngã – sự không hòa hợp giữa tâm hồn và thể xác khiến ông đau khổ, xa lánh gia đình và cuối cùng buộc phải lựa chọn cái chết để giải thoát. Bi kịch này cũng gửi gắm thông điệp sâu sắc về giá trị của một cuộc sống chân thực, hòa hợp giữa tâm hồn và thân xác.

Câu 2:

Hình ảnh cái Gái và cu Tị trong đoạn kết biểu tượng cho sự sống tiếp nối, sự tốt lành và niềm tin rằng giá trị đạo đức sẽ mãi được truyền lại qua các thế hệ.

Câu 3: 

Nếu em là Hồn Trương Ba, em cũng sẽ từ chối sống nhờ thân xác anh hàng thịt và chấp nhận cái chết, bởi em coi trọng sự toàn vẹn của bản thân hơn là một cuộc sống giả tạo và mâu thuẫn. Việc sống trong thân xác anh hàng thịt đã làm mờ nhòe bản chất thực sự của Hồn Trương Ba – một con người cao thượng, trong sạch và yêu cuộc sống giản dị. Thân xác thô kệch ấy không chỉ đồng hóa tâm hồn mà còn làm em đánh mất giá trị cốt lõi của mình. Hơn nữa, sự tồn tại gượng ép này không chỉ gây đau khổ cho em mà còn làm tổn thương gia đình, khiến vợ, con cháu xa lánh và không còn nhìn nhận em như xưa. Em cho rằng, sự sống và cái chết là quy luật tất yếu của tự nhiên, khi đã chết, em nên chấp nhận số phận thay vì níu kéo sự sống một cách gượng ép. Chấp nhận cái chết là cách để bảo vệ sự cao đẹp của tâm hồn, giữ lại hình ảnh tốt đẹp trong lòng người thân, và tránh gây thêm tổn thương cho họ. Một cuộc sống không hòa hợp với bản chất và giá trị của mình thì không còn ý nghĩa. Vì thế, em sẽ chọn ra đi thanh thản, để lại sự thanh bình cho những người mình yêu thương và giữ vững lòng tự trọng của bản thân.

Câu 4: 

Mâu thuẫn giữa Hồn Trương Ba và xác hàng thịt trong vở kịch của Lưu Quang Vũ phản ánh vấn đề sâu sắc về sự xung đột giữa giá trị tinh thần và nhu cầu vật chất trong xã hội hiện đại. Đây không chỉ là câu chuyện cá nhân mà còn là biểu tượng cho những mâu thuẫn trong con người và xã hội ngày nay.

Ở một góc độ, thân xác đại diện cho những nhu cầu vật chất, ham muốn trần tục, những điều thuộc về bản năng. Trong khi đó, hồn lại tượng trưng cho tinh thần, lý tưởng, những giá trị đạo đức và khát vọng cao cả. Mâu thuẫn giữa chúng cho thấy sự khó khăn trong việc dung hòa giữa việc đáp ứng những nhu cầu thiết yếu của cơ thể với việc giữ vững các giá trị tinh thần, đạo đức trong một thế giới đầy cám dỗ, thực dụng.

Trong xã hội hiện đại, vấn đề này càng trở nên rõ nét khi con người bị cuốn vào lối sống tiêu dùng, đặt nặng vật chất, đôi khi đánh đổi cả giá trị đạo đức để đạt được danh lợi, tiền tài. Hồn Trương Ba và xác hàng thịt chính là hình ảnh ẩn dụ cho những con người bị cuốn vào cuộc sống giả tạo, bị mất đi bản chất thực sự của mình. Đồng thời, tác phẩm cũng là lời cảnh

tỉnh về việc giữ gìn bản ngã, không để giá trị tinh thần bị chi phối bởi những đòi hỏi vật chất tầm thường.

Qua đó, Lưu Quang Vũ nhắn nhủ rằng, chỉ khi con người biết cân bằng giữa tinh thần và vật chất, giữ được sự toàn vẹn của tâm hồn, thì cuộc sống mới thực sự có ý nghĩa.