Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng Lịch sử và địa lí 5 CTST Bài 3: Biển, đảo Việt Nam

Câu hỏi 1:

Vào thời kỳ xa xưa, Chúa Nguyễn Phúc Nguyên đã thành lập đội Hoàng Sa, gồm 70 người từ xã An Vĩnh, huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Đội này có nhiệm vụ ra quần đảo Hoàng Sa để thu lượm và khai thác sản vật.

Mỗi năm, từ tháng 3 đến tháng 8, các thành viên trong đội Hoàng Sa lại giong buồm vượt biển, mang theo lương thực đủ dùng trong sáu tháng. Họ phải mất ba ngày ba đêm để đến được quần đảo Hoàng Sa. Trong hành trình này, họ phải đối mặt với những điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt, chỉ có những chiếc thuyền nhỏ và các vật dụng thô sơ. Nhiều người trong số họ đã không thể trở về sau mỗi chuyến đi.

Để cầu bình an cho những người đi làm nhiệm vụ và tri ân những người có công bảo vệ biển đảo quê hương, người dân ở đảo Lý Sơn đã tổ chức lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa. Lễ hội này không chỉ là dịp tưởng nhớ những người đã hy sinh mà còn thể hiện lòng yêu nước và ý thức bảo vệ chủ quyền biển đảo của nhân dân.

Câu hỏi 2:

Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của nhà thơ Huy Cận:

Mặt trời xuống biển như hòn lửa,

Sóng đã cài then, đêm sập cửa.

Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,

Câu hát căng buồm cùng gió khơi.

Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,

Cá thu biển Đông như đoàn thoi

Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.

Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!

Thuyền ta lái gió với buồm trăng

Lướt giữa mây cao với biển bằng,

Ra đậu dặm xa dò bụng biển,

Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

Cá nhụ cá chim cùng cá đé,

Cá song lấp lánh đuốc đen hồng

Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé.

Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.

Ta hát bài ca gọi cá vào,

Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.

Biển cho ta cá như lòng mẹ

Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.

Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng

Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng

Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông,

Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.

Câu hát căng buồm với gió khơi,

Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.

Mặt trời đội biển nhô màu mới,

Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.

Câu hỏi 3: 

Một số hoạt động góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo ở một số địa phương Việt Nam:

• Tuyên truyền cộng đồng

Hội thảo, tọa đàm: Tổ chức các buổi tuyên truyền về tầm quan trọng của biển, đảo và chủ quyền lãnh thổ tại các tỉnh ven biển như Quảng Ngãi, Bình Thuận.

• Hỗ trợ ngư dân

Cấp tàu thuyền và thiết bị: Các tỉnh như Nghệ An hỗ trợ ngư dân nâng cao năng lực khai thác hải sản, khuyến khích họ ra khơi khẳng định chủ quyền.

• Bảo vệ môi trường

Dọn dẹp bãi biển: Các hoạt động bảo vệ rặng san hô và rừng ngập mặn diễn ra thường xuyên ở Đà Nẵng, Nha Trang.

• Lễ hội văn hóa

Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa: Tổ chức hàng năm tại huyện Lý Sơn để tri ân những người đã hy sinh trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo.

• Phát triển kinh tế biển

Du lịch sinh thái: Các tỉnh như Quảng Ninh phát triển du lịch để tạo thu nhập và nâng cao nhận thức bảo vệ biển.

Câu hỏi 4:

Để bảo vệ nguồn lợi hải sản, cần thực hiện những biện pháp sau:

• Hạn chế đánh bắt ở khu vực gần bờ vào mùa tôm, cá sinh sản, mở rộng vùng khai thác xa bờ
• Thả một số loài hải sản quý hiếm vào thủy vực nội địa và vũng, vịnh ven biển để tăng nguồn lợi hải sản và ngăn chặn giảm sút trữ lượng của những loài hải sản này.
• Thiết lập các khu bảo tồn biển, bảo vệ, phục hồi các hệ sinh thái và phát triển nguồn lợi.
• Nghiêm cấm đánh bắt hải sản bằng những phương pháp mang tính hủy diệt như thuốc nổ, hóa chất, điện...
• Bảo vệ môi trường biển, nơi sinh sống của các loài hải sản.

Câu hỏi 5: 

Một trong những hoạt động của nhân dân Việt Nam góp phần thực thi và bảo vệ chủ quyền ở Biển Đông là: duy trì Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa.

+ Nguồn gốc Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa: Tương truyền xưa kia, mỗi cuộc đi biển vô cùng khó khăn, người lính trong Đội Hoàng Sa khi đi thực hiện nhiệm vụ phải chuẩn bị cho mình một đôi chiếu, 7 nẹp tre và 7 sợi dây mây. Nếu không may xấu số bỏ mạng trên biển thì sẽ dùng đề bó xác thả xuống biển. Nghi lễ “cúng thế lính” được tổ chức theo quan niệm của người dân, dùng những hình nộm bằng giấy hoặc bột gạo đặt lên thuyền làm bằng thân cây chuối để giả những đội binh thuyền Hoàng Sa ... Nghi lễ thể hiện mong muốn đội thuyền kia sẽ chịu rủi ro thay cho những người lính của Đội Hoàng Sa, đồng thời tạo niềm tin cho người lính hoàn thành nhiệm vụ.

+ Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa thường được tổ chức trên đảo Lý Sơn vào tháng 2, tháng 3 (âm lịch) hằng năm.

Ý nghĩa: duy trì Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa nhằm tri ân những người đi thực hiện nhiệm vụ và giáo dục thế hệ trẻ có ý thức, trách nhiệm giữ gìn biển, đảo Việt Nam.

Câu 6:

Một số hoạt động văn hóa và lễ hội của người dân ở các quần đảo Việt Nam nhằm tôn vinh biển đảo quê hương:

• Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa (Đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi): Tưởng nhớ những người lính đã hy sinh bảo vệ chủ quyền biển đảo, bao gồm dâng lễ và thả hoa trên biển.
• Lễ hội Đình làng An Vĩnh (Lý Sơn): Tôn vinh tổ tiên giúp đỡ trong khai thác biển, tổ chức nghi lễ, trò chơi dân gian và văn nghệ.
• Lễ hội Cá Ông (Bình Thuận, Khánh Hòa): Tưởng nhớ cá Ông, cầu mong bình an cho ngư dân với lễ cúng và các hoạt động vui chơi.
• Lễ hội Nghinh Ông (Vũng Tàu, Bến Tre): Tôn vinh thần biển, tổ chức diễu hành và thả đèn cầu cho mùa biển bội thu.
• Giải thể thao dưới nước (Phú Quốc, Côn Đảo): Tổ chức giải đua thuyền, lặn biển để thu hút du khách và tôn vinh vẻ đẹp biển đảo.