Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Ngữ văn 9 CD bài: Ôn tập và tự đánh giá cuối học kì I

Câu 1: 

Người xưa vẫn hay nói “tình phụ tử không thể đẹp đẽ và ấm áp như tình mẫu tử” và có lẽ cũng chính vì nhận định đó nên hiếm có nhà văn nào viết về tình cha con. Trong số ít đó có thể kể đến Nguyễn Quang Sáng với truyện ngắn “Chiếc lược ngà” được sáng tác năm 1966. Đây có thể được coi là một câu chuyện cảm động về tình cha con sâu nặng trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh. Truyện ngắn chắc hẳn đã lấy đi khá nhiều nước mắt của bạn đọc và cũng đã khắc sâu vào trong lòng những ai đã đọc truyện tình phụ tử sâu nặng.

Truyện kể về ông Sáu - 1 người chiến sĩ cách mạng. Ông xa nhà đi kháng chiến đã được 8 năm. Lần này được về phép ba ngày nên ông vô cùng phấn khởi khi nhận ra con gái của mình. Ông mừng rỡ chạy đến nhưng bé Thu Đã bỏ chạy vì sợ. Trong suốt 3 ngày ở nhà ông không dám đi đâu, suốt ngày bên con an ủi vỗ về mong con gọi một tiếng ba nhưng bé Thu luôn tìm cách lảng tránh ông. Nó nói trống không, hỗn xược với ông. Thậm chí trong bữa cơm tức giận quá ông đã đánh con bé. Thu liền chạy sang nhà bà ngoại. Ngày hôm sau trước khi ông Sáu lên đường bé Thu đã cất tiếng gọi ba. Cả ông Sáu và bé Thu đều bật khóc. Em đã cố níu giữ không cho ba đi nhưng vì công việc vì nhiệm vụ ông Sáu vẫn phải lên đường. Trước khi đi ông đã đồng ý với lời dặn của con là mua cho nó một cây lược. Ở chiến khu ông Sáu không nguôi nỗi nhớ về con, ân hận vì đã lỡ đánh con và nhớ tới lời dặn của con. Từ khi bắt được khúc ngà voi ông ra sức làm cho con cây lược, ông khắc lên đó dòng chữ “Yêu nhớ tặng Thu - con của ba”. Trong một trận càn ông Sáu bị thương nặng, trước lúc hi sinh ông đã trao lại cây lược ngà cho bác Ba với ánh mắt như muốn trao gửi lại tất cả cho người đồng đội của mình.

Hiện lên trong truyện ngắn là hình ảnh của bé Thu - một em bé miền Nam đã chịu nhiều thiệt thòi vì chiến tranh, là một đứa bé ương ngạnh, bướng bỉnh nhưng cũng rất yêu mến cha của mình. Khi bé Thu đang chơi nhà chòi dưới bóng cây xoài trước sân nhà cùng với các bạn của em thì chiếc xuồng của ông Sáu cập bến. Khi nghe có người gọi “Thu! Con”, con bé giật mình, nó tròn mắt nhìn ngơ ngác, lạ lùng, tái mặt đi, vụt chạy và thét lên “Má! Má!”. Đó là sự bất ngờ, ngạc nhiên và hoảng sợ của một đứa bé khi lần đầu tiên nghe có người gọi là con và xưng là ba của nó. Phản ứng ấy rất tự nhiên và phù hợp. Trong ba ngày ngắn ngủi, em nhất quyết không chịu nhận ông Sáu là ba. Nghe mẹ nó bảo gọi ba vào ăn cơm nó lại nói “Thì má cứ kêu đi” đến khi mẹ nó nổi giận, quơ đũa bếp dọa đánh thì nó gọi trống không “Vô ăn cơm” rồi lại “Cơm chín rồi”. Trong lần mẹ em phải đi ra chợ mua thức ăn, em ở nhà phải trông nồi cơm. Khi nghe nồi cơm sôi, em giở nắp, lấy đũa bếp sơ qua. Vì nồi cơm hơi to không thể nhấc xuống nhưng vẫn không chịu nhờ ông Sáu. Lúc nồi cơm sôi lên sùng sục, em hơi sợ “nó nhìn xuống, vẻ nghĩ ngợi, nhắc không nổi, nó lại nhìn lên” và cuối cùng nó cũng đã tự mình múc nước ở nồi cơm “miệng lẩm bẩm điều gì không rõ”. Trong bữa cơm, khi ông Sáu gắp cho nó cái trứng cá để vào chén nó đã hất cái trứng cá ra làm cơm văng tung tóe ra cả mâm. Bị ông Sáu đánh nó không khóc mà chạy ngay sang nhà bà ngoại khoe với bà và khóc. Cả đêm nó nằm im, lăn lộn và thở dài khi nghe bà ngoại lí giải mọi chuyện. Ngày hôm sau, khi ông Sáu lên đường nó cũng theo bà về, nó lặng lẽ đứng ở góc nhà, đôi mắt buồn với vẻ nghĩ ngợi sâu xa, vẻ mặt nó sầm lại buồn rầu, “cái vẻ buồn trên gương mặt ngây thơ của con bé trông rất dễ thương. Lúc ông Sáu chuẩn bị lên đường, nó bỗng kêu thét lên “Ba..a..a..ba!”. “Tiếng kêu của nó như tiếng xé, xé sự im lặng và xé cả ruột gan mọi người nghe thật xót xa”. Đó là tiếng “ba” mà nó cố đè nén trong bao nhiêu năm nay, tiếng ba như vỡ tung ra từ tận sâu trong đáy lòng nó, nó vừa kêu vừa chạy xô tới, nhanh như một con sóc nó nhảy thót lên và dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó. Tất cả cảm xúc dồn nén đến vỡ òa ra trong giây phút đỉnh điểm của sự xúc động, cảm xúc lần đầu tiên chạm đến thứ quý báu nhất trên đời, đó là tiếng gọi ba lần đầu tiên trong suốt 8 năm tuổi thơ chịu nhiều thiệt thòi. Rồi tình cảm của nó được biểu hiện bằng những nụ hôn “Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa”. Nó hôn lên vết thẹo dài bên má ba nó không chỉ là sự chuộc lỗi mà còn thể hiện tình cảm lớn lao mà nó dành cho ba. Vì vết thẹo đó mà nó ba nó đã phải chịu nhiều sự đau đớn về cả thể xác lẫn tinh thần. Người đọc nhận ra thái độ của em thay đổi đột ngột: em đã nhận ông Sáu là ba. Lúc này tình yêu ba của em dâng lên đầy mãnh liệt.

Còn về ông Sáu, trước sự ương bướng, ngang ngạnh của Thu ông Sáu vẫn là một người cha yêu con hết mực, vẫn cố gắng an ủi, vỗ về con. Sau 8 năm đi kháng chiến xa nhà, lần này được nghỉ phép ba ngày “cái tình người cha cứ nôn nao trong người anh”. Xuồng vào bến, chợt nhận ra bé Thu, không thể chờ xuồng cập bến “anh nhún chân nhảy thót lên, xô chiếc xuồng tạt ra” và ông gọi to “Thu! Con” giọng lắp bắp run run “Ba đây con! Ba đây con! “.Khi bé Thu chạy đi vì hoảng sợ cũng là lúc ông Sáu “đứng sững lại đó, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại trông thật đáng thương và hai tay buông xuống như bị gãy”. Trong ba ngày nghỉ phép ông chẳng đi đâu cả, chỉ quanh quẩn ở nhà vỗ về, an ủi bé Thu mong em gọi một tiếng ba nhưng nó nhất quyết không chịu gọi. Bực mình trước sự ngang ngạnh và thái độ của Thu, không kìm nổi cảm xúc ông đã đánh con “giận quá, không kịp suy nghĩ, anh vung tay đánh vào mông con bé và hét lên: Sao mày cứng đầu quá vậy hả? “. Đang trong lúc tuyệt vọng nhất, ngỡ như bé Thu sẽ mãi mãi không bao giờ gọi là ba thì ông đã hạnh phúc tột cùng khi Thu nhận ông là ba, ông “vứt khăn lau nước mắt rồi hôn lên mái tóc con”. Nước mắt của ông Sáu chính là niềm vui sướng khi cuối cùng bé Thu đã chịu nhận ông là ba - niềm mong mỏi bấy lâu nay của ông Sáu. Rồi trước khi lên đường ông đã hứa sẽ mua cho nó một cây lược ngà.

Ở chiến khu, lúc nào ông cũng cảm thấy ân hận và day dứt vì đã đánh con. Từ khi bắt được khúc ngà voi ông Sáu vui lên hẳn. Ngày nào cũng cần mẫn, tỉ mỉ đẽo, gọt thành một chiếc lược ngà thật đẹp cho con gái yêu dấu. Ông còn khắc lên đó dòng chữ “Yêu nhớ tặng Thu - con của ba”. Từ ngày làm xong chiếc lược ông cũng bớt đi phần nào ân hận vì đã đánh con. Những lúc rảnh rỗi ông thường lôi chiếc lược ra mà ngắm rồi chải lên mái tóc cho chiếc lược thêm bóng mượt và ông càng mong được gặp con hơn. Không may mắn trong một trận càn của địch ông Sáu bị thương, trước khi nhắm mắt ông đã cố sức lấy chiếc lược ngà nhờ bác Ba gửi lại cho con gái. Đến giây phút cuối của cuộc đời người cha ấy vẫn luôn nghĩ tới con, dành trọn tình yêu cho đứa con gái bé bỏng.

Bằng ngòi bút nghệ thuật tinh tế, đậm chất Nam Bộ Nguyễn Quang Sáng đã xây dựng rất thành công hình ảnh bé Thu và ông Sáu. Hai nhân vật chính cùng các tình huống truyện bất ngờ, hấp dẫn đã làm nổi bật lên tình cảm cha con trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh, trong bom đạn khốc liệt. Tình cảm ấy là cội nguồn sức mạnh giúp con người Việt Nam vượt lên sự hủy diệt của bom đạn kẻ thù.

Câu 2: 

*Chủ đề: Bình đẳng giới

Mỗi người khi ra đời đều xứng đáng với quyền tự do, quyền theo đuổi những ước mơ riêng tư của mình. Tuy nhiên, từ những thời kỳ xa xưa đến ngày nay, những quan điểm định sẵn về giới tính đã trở thành rào cản đáng kể, ngăn cản chúng ta thực hiện điều đó. Do đó, việc đấu tranh cho bình đẳng giới trở nên vô cùng cần thiết trong xã hội hiện đại.

Theo quy định của pháp luật, bình đẳng giới được định nghĩa là sự ngang bằng về vị trí, vai trò giữa nam và nữ, tạo điều kiện và cơ hội để mọi người có thể phát triển năng lực của mình đóng góp vào sự phát triển của cộng đồng. Tuy nhiên, hiện nay, khái niệm này cần được mở rộng hơn nữa. Bình đẳng giới không chỉ là vấn đề của nam và nữ mà còn liên quan đến những người đồng tính và người song tính. Mặc dù khoa học chỉ ra rằng con người có hai giới tính chính là nam và nữ, nhưng việc tôn trọng đa dạng về xu hướng tính dục cũng là một yếu tố quan trọng của bình đẳng giới. Mọi người nên được tôn trọng dựa trên năng lực và phẩm chất, chứ không phụ thuộc vào ngoại hình, giới tính, tuổi tác hay gu ăn mặc cá nhân. Đấu tranh cho bình đẳng giới không chỉ là một nhiệm vụ cần thiết mà còn là chìa khóa để thúc đẩy tiến bộ xã hội.

Tuyên ngôn về Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 đã khẳng định rằng mỗi người sinh ra đều có quyền tự do và bình đẳng về quyền lợi. Tuy nhiên, đến ngày nay, sự tự do này dường như chỉ nằm một nửa trên giấy và chưa thực sự thể hiện trong đời sống. Đến khi mà định kiến về giới chưa được chấm dứt, con người vẫn bị buộc phải mang theo xiềng xích vô hình. Trong quá khứ, ở phương Đông, phụ nữ bị ràng buộc bởi "Tam tòng, tứ đức", giới hạn cuộc sống của họ chỉ trong cánh cổng nhà. Ngược lại, ở phương Tây, quan niệm về vai trò giới tính đã tạo ra những chuẩn mực và hạn chế, ví dụ như những chiếc váy lộng lẫy nhưng không thuận tiện, hay áp đặt cho nam giới phải là những anh hùng mạnh mẽ, liên quan đến công danh, chức tước và gánh nặng gia đình. Những quan niệm này xuất phát từ những đặc trưng về giới của con người và không hoàn toàn có căn cứ. Hiện nay, thì việc này không còn phù hợp với xã hội đương đại. Thế giới đang mở cửa chào đón tất cả mọi người, mang lại cơ hội để họ thể hiện tài năng và sáng tạo không phụ thuộc vào giới tính. Phụ nữ có thể đứng đầu các công ty, làm lãnh đạo tài năng, hoặc chọn làm người nội trợ hạnh phúc. Ngược lại, người đàn ông có thể tận hưởng việc làm bếp và thích màu hồng. Điều quan trọng là lựa chọn và hạnh phúc của mỗi người. Đấu tranh cho bình đẳng giới không chỉ mở ra những cơ hội mới mẻ mà còn tạo nên cơ sở cho một xã hội văn minh và bền vững.

Khả năng của con người là không giới hạn và giới tính hay xu hướng tính dục không nên quyết định quyết định định hình định hình quyết định của chúng ta. Ngành công nghiệp thời trang, ví dụ như, đã được xây dựng bởi bàn tay của nhiều người đàn ông nổi tiếng như Christian Dior, Ralph Lauren, Calvin Klein. Máy khâu không chỉ là đồ dành cho phụ nữ. Ngược lại, nhiều phụ nữ đã ghi danh thành công trong lĩnh vực chính trị và kinh tế. Bằng sự thông minh và sắc sảo, bà Nguyễn Thị Bình đã đóng góp quan trọng vào việc ký kết Hiệp định Paris, kết thúc chiến tranh tại Việt Nam.

Để xây dựng một xã hội bình đẳng giới, chúng ta cần sự đồng lòng và hợp tác của cả cộng đồng. Sự thay đổi trong nhận thức của từng cá nhân sẽ dẫn đến sự thay đổi của toàn bộ xã hội. Đầu tiên, chúng ta cần tự hào và yêu thương bản thân mình, đồng thời trân trọng sự đa dạng giữa chính bản thân và người khác. Tiếp theo, chúng ta cần dành sự tôn trọng đó cho người khác, công nhận và đánh giá tài năng và giá trị của họ.

John Lennon đã nói: "Không quan trọng tóc tôi dài như thế nào hay màu da của tôi là gì, hay tôi là đàn ông hay phụ nữ." Một thế giới hạnh phúc là nơi chúng ta sống cùng nhau bằng tình yêu và tôn trọng, không bị ràng buộc bởi các rào cản và định kiến. Đấu tranh cho bình đẳng giới là bước đi vượt qua những giới hạn này, giúp con người gần nhau hơn và xây dựng một cộng đồng đa dạng và nhân quả.