Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Ngữ văn 12 kntt bài 2: Viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ

Câu 1: 

Có thể tiếp cận qua lăng kính văn hóa để phân tích hình ảnh người lính trong hai bài thơ. Hình ảnh người lính trong Bài thơ về tiểu đội xe không kính thể hiện nét văn hóa trẻ trung, sôi động của thế hệ thanh niên trong kháng chiến chống Mỹ, còn trong Đồng chí, hình ảnh người lính gắn liền với sự mộc mạc, giản dị và tinh thần tương thân tương ái – những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.

Câu 2: 

Tinh thần người lính luôn là một trong những đề tài nổi bật của thơ ca cách mạng Việt Nam, thể hiện vẻ đẹp con người Việt Nam trong thời chiến với những giá trị cao cả như tình đồng đội, lòng yêu nước, ý chí vượt khó và sự lạc quan. Hai bài thơ "Đồng chí" của Chính Hữu và "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật, dù ra đời ở hai thời kỳ kháng chiến khác nhau và mang những phong cách thể hiện riêng biệt, nhưng đều khắc họa vẻ đẹp tinh thần bất khuất, kiên cường của người lính Việt Nam.

Trong bài thơ "Đồng chí", Chính Hữu tập trung khắc họa hình ảnh người lính trong kháng chiến chống Pháp với những phẩm chất giản dị mà cao quý. Vẻ đẹp ấy được thể hiện rõ qua tình đồng chí, đồng đội thắm thiết, được xây dựng từ sự đồng cam cộng khổ và sẻ chia những khó khăn, thiếu thốn của cuộc sống người lính. Những câu thơ như:

“Áo anh rách vai

Quần tôi có vài mảnh vá

Miệng cười buốt giá

Chân không giày”

khắc họa cuộc sống gian khổ mà người lính phải trải qua, nhưng họ vẫn giữ được tinh thần lạc quan, vượt lên mọi khó khăn. Đỉnh cao của tình đồng chí là hình ảnh "đầu súng trăng treo", một biểu tượng vừa hiện thực vừa lãng mạn, thể hiện sự hòa quyện giữa ý chí chiến đấu và vẻ đẹp của tâm hồn người lính, giữa khát vọng hòa bình và hiện thực khốc liệt của chiến tranh.

Ngược lại, "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật được sáng tác trong kháng chiến chống Mỹ, khắc họa hình ảnh người lính lái xe Trường Sơn với tinh thần lạc quan, trẻ trung và bất chấp khó khăn, nguy hiểm. Phong cách thơ trẻ trung, hiện đại, giàu nhịp điệu của Phạm Tiến Duật tạo nên một bức chân dung sống động về những người lính lái xe vượt bom đạn trên con đường đầy khói lửa. Hình ảnh những chiếc xe không kính – một biểu tượng của chiến tranh khốc liệt – lại trở thành nét đặc sắc, nhấn mạnh tinh thần hiên ngang, bất khuất của người lính:

“Không có kính, ừ thì có bụi

Bụi phun tóc trắng như người già

Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc

Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.”

Tinh thần trẻ trung, lạc quan và thái độ bất cần trước khó khăn hiện lên rõ nét trong từng câu thơ. Tình đồng đội trong bài thơ này cũng được thể hiện qua những khoảnh khắc giản dị như sẻ chung bát cơm, dòng nước, hoặc "chung bầu trời, chung trái tim" – tất cả đều làm nổi bật tinh thần đoàn kết và ý chí vượt khó của những người lính thời kỳ chống Mỹ.

Mặc dù có những điểm khác biệt về thời kỳ lịch sử và phong cách thể hiện, cả hai bài thơ đều tập trung làm nổi bật tinh thần yêu nước, ý chí chiến đấu kiên cường và tình đồng đội sâu sắc của người lính. Nếu "Đồng chí" thiên về chất trữ tình, sâu lắng, giàu cảm xúc và nhấn mạnh vào tình cảm đồng đội được hình thành từ sự đồng cam cộng khổ, thì "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" lại tràn đầy sức sống trẻ trung, hóm hỉnh, nhấn mạnh tinh thần lạc quan, vượt khó trong chiến đấu.

Nhìn chung, hai bài thơ là những bức chân dung đa dạng, giàu cảm xúc về hình ảnh người lính Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Qua đó, chúng ta không chỉ cảm nhận được sự kiên cường, bất khuất của họ mà còn thấy được những giá trị nhân văn cao đẹp như tình đồng đội, sự đoàn kết và ý chí quyết tâm vì độc lập, tự do của dân tộc.