Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Địa lí 12 cd bài 2: Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa và ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống

Câu 1:

- Chế độ gió mùa là nguyên nhân chủ yếu tạo nên hai mùa rõ rệt của khí hậu nước ta:

+ Gió mùa đông bắc: Từ tháng 11 – 4, miền Bắc là mùa lạnh khô, miền Nam là mùa nóng khô, riêng miền Trung có mưa vào đầu mùa.

+ Gió mùa Tây Nam: Từ tháng 5 – 10, cả nước đều nóng ẩm, riêng miền Trung lại khô vào đầu mùa.

- Thời gian bắt đầu và kết thúc các mùa cũng thất thường giữa các năm. Năm rét ít thì tháng 11 vẫn nóng, năm nóng sớm thì tháng 3 đã hết lạnh. Mặt khác, do cao áp lạnh Xi-bia xuất hiện từ tháng 10 – 4, nên đối với gió mùa đông bắc ở miền Bắc có những đợt xâm nhập không khí lạnh sớm. Áp thấp Ấn Độ - Mi-an-ma đã hình thành từ tháng 4 và dải hội tụ nội chí tuyến còn hoạt động ở Nam Bộ vào tháng 10 nên gió mùa Tây Nam ở miền Nam có thể kéo dài thêm.

- Miền Bắc có một mùa đông lạnh, khô, ít mưa và một mùa hạ nóng ẩm, mưa nhiều. Miền Nam có hai mùa khô, ẩm rõ rệt. Tây Nguyên và Duyên hải miền Trung có sự đối lập về hai mùa mưa, khô.

Câu 2: 

- Mùa hạ: Nhiệt độ trung bình không khác nhau giữa miền khí hậu phía bắc và miền khí hậu phía nam, do:

+ Mùa hạ trong cả nước đều chịu tác động của gió Tây Nam từ áp cao Bắc Ấn Độ Dương đến (TBg) và gió mùa Tây Nam từ áp cao bán cầu Nam lên, là hai loại gió có nguồn gốc nhiệt ẩm, mang lại nhiệt độ tương đối đồng nhất trên phạm vi cả nước.

+ Đồng thời, phần lớn lãnh thổ nước ta về mùa hạ có hai lần Mặt Trời lên thiên đỉnh (riêng ở Nam Bộ có lần Mặt Trời lên thiên đỉnh sớm hơn vào tháng 4, cũng xem như bước vào thời gian tiếp vào đầu mùa hạ), sự biến động nhiệt độ theo chiều bắc nam về mùa hạ không đáng kể.

- Mùa đông: Tác động của gió mùa Đông Bắc làm cho nền nhiệt độ hạ thấp ở miền Bắc, đặc biệt là ở Bắc Bộ có 2 – 3 tháng nhiệt độ dưới 18⁰C; trong khi đó, từ dãy Bạch Mã trở vào, nền nhiệt độ cao hơn nhiều do ảnh hưởng của Tín phong bán cầu Bắc chi phối.

Câu 3: 

- Vào mùa đông ở vùng khí hậu Nam Bộ khô nóng, còn vùng khí hậu Trung và Nam Bắc Bộ lại lạnh và có mưa phùn.

+ Mùa đông ở Nam Bộ chịu tác động của Tín phong bán cầu Bắc thổi từ cao áp chí tuyến Tây Thái Bình Dương đến. Đây là khối khí khô, nóng và ổn định nên gây ra thời tiết khô nóng.

+ Ở Trung và Nam Bắc Bộ về mùa đông chịu tác động của gió mùa Đông Bắc thổi từ áp cao Xi -bia về nên lạnh, sang nửa sau mùa đông gió này lệch về biển nên tăng độ ẩm và gây mưa phùn khi thổi vào Bắc Bộ.

- Mùa mưa ở Nam Bộ kéo dài hơn Bắc Bộ; trong mùa đông ở Bắc Bộ vẫn có những ngày nhiệt độ khá cao , nóng như mùa hạ.

+ Mùa mưa ở Bắc Bộ và Nam Bộ trùng với thời gian hoạt động của gió mùa mùa hạ; do tác động kéo dài của gió mùa Tây Nam ở Nam Bộ nên mùa mưa ở đây kéo dài hơn Bắc Bộ.

+ Mùa đông ở Bắc Bộ có gió mùa Đông Bắc thổi theo từng đợt gây lạnh. Giữa những đợt thổi của gió mùa Đông Bắc, Tín phong bán cầu Bắc mạnh lên, làm nhiệt độ tăng khá cao.

- Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ có chế độ nhiệt ít biến động và không có mùa đông lạnh như ở hai miền địa lí tự nhiên khác (miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ, miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ):

+ Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ vào khoảng thời gian từ tháng 9 – 4 chịu tác động của Tín phong bán cầu Bắc từ cao áp chí tuyến Tây Thái Bình Dương thổi đến. Khối khí này khô, nóng, tương đối ổn định nên làm chế độ nhiệt ở đây ít biến động.

+ Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ, miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ về mùa đông (từ tháng 11 – 4) chịu tác động của gió mùa Đông Bắc từ cao áp phương Bắc tràn về nên lạnh và có nhiều biến động. Tín phong bán cầu Bắc từ cao áp chí tuyến Tây Thái Bình Dương cũng hoạt động mạnh lên ở hai miền này vào những lúc gió mùa Đông Bắc suy yếu, góp phần làm biến động chế độ nhiệt.

- Tuy có mưa phùn vào mùa đông, nhưng lượng mưa trung bình năm của vùng khí hậu Đông Bắc Bộ vẫn nhỏ hơn vùng khí hậu Nam Bộ:

+ Nam Bộ có lượng mưa lớn trong suốt cả các tháng về mùa mưa do chịu tác động mạnh của gió Tây Nam từ cao áp Bắc Ấn Độ Dương đến vào đầu mùa hạ và gió mùa Tây Nam có nguồn gốc từ bán cầu Nam lên vào giữa và cuối mùa hạ.

+ Bắc Bộ vào đầu mùa hạ chỉ có mưa dông nhiệt, lượng mưa không lớn; đến khoảng tháng 8 lượng mưa mới lớn do tác động của dải hội tụ và gió mùa Đông Nam (đổi hướng từ gió mùa Tây Nam). Cuối mùa mưa, vào khoảng tháng 10, những đợt gió mùa Đông Bắc tràn về sớm làm giảm lượng mưa.

Câu 4: 

- Đất phù sa sông ở Đồng bằng sông Hồng:

+ Thường có màu nâu tươi, nâu tím, tầng đất dày, được hình thành do sự bồi tụ phù sa của hệ thống sông Hồng.

+ Đất được xem là tốt nhất Việt Nam, là đất lí tưởng để trồng nhiều loại cây như: lúa, ngô, đậu đỗ, lạc, khoai, các loại rau và cây ăn quả.

+ Đất phù sa sông Hồng ngoài đê được bồi hằng năm; đất phù sa sông Hồng trong đê ít hoặc không được bồi.

- Đất phù sa sông ở Đồng bằng sông Cửu Long:

+ Thành phần cơ giới của đất phù sa là sét, chất dinh dưỡng phong phú, được hình thành do sự bồi tụ phù sa của hệ thống sông Cửu Long (sông Tiền, sông Hậu).

+ Thích hợp để trồng nhiều loại cây như: lúa, ngô, đậu đỗ, lạc, khoai, các loại rau và cây ăn quả.

+ Đất được bồi đắp thường xuyên.