Cách tiến hành Thực hành Thí nghiệm về thường biến ở cây trồng

1. Đặt câu hỏi nghiên cứu

STT

Nội dung vấn đề

Câu hỏi nghiên cứu

Khoai tây có hiện tượng mọc vống khi ở trong tối và khử vống khi ở ngoài sáng.

Có phải ánh sáng đã ảnh hưởng tới sự phát triển của khoai tây?

Khoai lang trồng trong các điều kiện khác nhau sẽ phát triển khác nhau.

Các điều kiện môi trường ảnh hưởng đến quá trình phát triển của khoai lang như thế nào?

2. Đề xuất giả thuyết và phương án chứng minh giả thuyết

STT	Nội dung giả thuyết	Phương án kiểm chứng giả thuyết
1	Hiện tượng mọc vống giúp cây khoai tây thích nghi với môi trường thiếu ánh sáng: lá không mở rộng để tránh tổn thương khi thân mọc xuyên qua mặt đất và tránh mất nước, không tổng hợp chlorophyll để tránh tiêu hao năng lượng, cây tập trung chất dinh dưỡng cho việc kéo dài thân vươn lên khỏi mặt đất trước khi sử dụng hết chất dinh dưỡng dự trữ trong củ.	Cho khoai tây đā nảy mầm sinh trưởng trong điều kiện có và không có ánh sáng. Chuyển cây khoai tây có hiện tượng mọc vống từ trong tối ra ngoài sáng.
2	Khoai lang trồng trong các điều kiện khác nhau sẽ phát triển khác nhau.	Đặt các chậu khoai lang đã nảy mầm ở nơi: Có ánh sáng Không có ánh sáng Không bón phân Hòa tan phần NPK trong nước với nồng độ 2g phân/1L nước; tưới vào chậu một lượng khoảng 3 mL/ngày. Tưới nước đều đặn cho ẩm đất khoảng 2 lần/ngày vào các chậu.

3. Thiết kế nghiên cứu kiểm chứng giả thuyết

a, Thí nghiệm chứng minh thường biến ở khoai tây

Bước 1: Lấy 6 – 8 củ khoai tây (từ cùng một cây) và đặt vào chậu có chứa cát ẩm, lấp cát cho phủ kín củ. Để chậu ở nơi thoáng mát khoảng 7 ngày cho khoai mọc mầm (1 – 2 cm) (Hình 11.3a).
Bước 2: Chia đều các củ khoai tây đã mọc mầm và trồng vào hai chậu chứa đất (được đánh số 1 và 2) bằng cách vùi sâu củ vào trong đất, đặt các củ khoai tây sao cho mầm hướng lên trên và khoảng cách giữa các củ khoảng 15 cm. Phủ kín mầm bằng một lớp đất dày khoảng 15 cm, sau đó tưới nước cho đất vừa đủ độ ẩm (Hình 11.3b).
Bước 3: Xử lí các chậu thí nghiệm:
- Chậu 1: Đặt ở nơi có ánh sáng.
- Chậu 2: Đặt ở nơi không có ánh sáng.

Quan sát hiện tượng xảy ra với mầm khoai tây ở hai chậu sau 10 ngày.

Bước 4: Chuyển chậu 2 sang nơi có ánh sáng. Quan sát hiện tượng xảy ra với mầm khoai tây sau 5 – 7 ngày.

b, Thí nghiệm chứng minh hiện tượng thường biến ở khoai lang

Bước 1: Giâm cành khoai lang:

Cắt thân một cây khoai lang thành từng đoạn ngắn khoảng 15 – 20 cm (Hình 11.4a và 11.4b).
Giảm các đoạn khoai lang đúng theo chiều mọc của cây vào bốn chậu nhựa được đánh số thứ tự từ 1 đến 4 (Hình 11.4c). Sau đó, tưới nước cho ẩm đất (Hình 11.4d).

Bước 2: Xử lí các chậu thí nghiệm:

Trồng cây trong các điều kiện ánh sáng khác nhau:
- Chậu 1: Đặt ở nơi có đủ ánh sáng.
- Chậu 2: Đặt ở nơi thiếu ánh sáng.
Trồng cây trong các điều kiện có chế độ bón phân khác nhau:
- Chậu 3: Không bón phân.
- Chậu 4: Hoà tan phân NPK trong nước với nồng độ 2 9 phân/1 L nước; tưới vào chậu một lượng khoảng 3 mL/ngày.
Tưới nước đều đặn cho ẩm đất khoảng 2 lần/ngày vào các chậu.

Bước 3: Quan sát và so sánh sự khác nhau của các cây khoai lang ở bốn chậu sau 5 – 7 ngày.

4. Thảo luận

STT	Nội dung giả thuyết	Đánh giá giả thuyết	Kết luận
1	Hiện tượng mọc vống giúp cây khoai tây thích nghi với môi trường thiếu ánh sáng: lá không mở rộng để tránh tổn thương khi thân mọc xuyên qua mặt đất và tránh mất nước, không tổng hợp chlorophyll để tránh tiêu hao năng lượng, cây tập trung chất dinh dưỡng cho việc kéo dài thân vươn lên khỏi mặt đất trước khi sử dụng hết chất dinh dưỡng dự trữ trong củ.	Đúng	Ánh sáng ảnh hưởng tới sự phát triển của khoai tây.
2	Khoai lang trồng trong các điều kiện khác nhau sẽ phát triển khác nhau.	Đúng	Ánh sáng và phân bón ảnh hưởng tới sự phát triển của khoai lang.

5. Báo cáo kết quả thực hành

(Gợi ý viết báo cáo thu hoạch)

BÁO CÁO THỰC HÀNH

Nhóm:

Lớp:

1. Mục đích thực hiện nghiên cứu

Thực hành trồng cây chứng minh được thường biến.

2. Kết quả và giải thích

Đối tượng	Điều kiện thí nghiệm	Kết quả	Giải thích
Khoai tây	Thiếu ánh sáng	Cây mọc vống.	Ánh sáng ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Khoai tây	Có ánh sáng	Cây phát triển bình thường.	Ánh sáng ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Khoai lang	Thiếu ánh sáng	Lá bị vàng, nhiều lá, tuổi lá ngắn, thân và dây leo mảnh hơn.	Ánh sáng ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Khoai lang	Có ánh sáng	Cây phát triển bình thường.	Ánh sáng ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Khoai lang	Không bón phân	Cây còi cọc, lá vàng.	Phân bón ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Khoai lang	Có bón phân	Cây phát triển bình thường.	Phân bón ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.

3. Kết luận

Ánh sáng và phân bố là hai yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng.
Cùng một kiểu gene trong các môi trường khác nhau sẽ có sự phát triển khác nhau.