I. TỪ ĐA NGHĨA

1. Xét ví dụ

- “Đi” trog VD1 là nghĩa gốc chỉ hành động của người hay động vật tự di chuyển bằng những động tác lên tiếp của chân. 

- “Đi” trong VD2 là nghĩa chuyển chỉ hoạt động di chuyển của phương tiện vận tải trên một bề mặt.

→ Từ đa nghĩa

2. Nhận xét

- Từ đa nghĩa là từ có nhiều nghĩa, trong đó có nghĩa gốc và nghĩa chuyển. 

+ Nghĩa gốc là nghĩa xuất hiện trước, làm cơ sờ để hình thành các nghĩa khác. 

+ Nghĩa chuyển là nghĩa được hình thành trên cơ sở nghĩa gốc.

II. TỪ ĐỒNG ÂM

1. Xét ví dụ

- “Tiếng” trong VD1 là từ chỉ âm thanh phát ra từ một sự vật, đối tượng.

-  “Tiếng” trong VD2 là từ chỉ thời gian một giờ đồng hồ.

→ Từ đồng âm

2. Nhận xét

III. GỢI Ý GIẢI BÀI TẬP SGK

Bài tập 1

1. Từ “trong” thứ nhất chỉ sự trong sạch, nhìn rõ xuống được lớp nước sâu. Từ “trong” thứ hai chỉ một tập hợp, tập thể.

2. Nghĩa của hai từ “trong” không liên quan đến nhau.

3. Đây là hai từ đồng âm.

Bài tập 2

a) Cánh trong cánh buồm nghĩa là: bộ phận của con thuyền giúp nó có thể di chuyển được trên mặt nước nhờ sức gió.

• Cánh trong cánh chim là: bộ phận để bay của chim, dơi, côn trùng, có hình tấm, rộng bản, thành đôi đối xứng nhau ở hai bên thanmình và có thể mở ra khép vào

• Cánh trong cánh cửa là:  bộ phận hình tấm có thể khép vào mở ra được, ở một số vật

• Cánh trong cánh tay là: bộ phận của cơ thể người, từ vai đến cổ tay ở hai bên thanmình; thường chanàbiểu tượng của hoạt động đấu tranh của con người

b) Từ "“ánh"”trong các ví dụ trên là từ đa nghĩa vì nó đều là một bộ phận của cái gì đó.

Bài tập 3

- chân: chân bàn, chân tường, chân trời…

- mắt: mắt na, mắt xích….

Bài tập 4

a) Câu đố này đố về con bò.

b) Điểm thú vị trong câu trên là đã sự dụng từ đa nghĩa "chín" ý chỉ chín ở đây là đã được nấu chín.

Bài tập 5

Một số ví dụ về hiện tượng đồng âm được sử dụng để tạo ra cách nói độc đáo là:

- Con ngựa đá con ngựa bằng đá, con ngựa đá không đá con ngựa.

- Hổ mang bò trên núi

- Bác bác trứng, tôi tôi vôi

- Một nghề cho chín còn hơn chín nghề.

Bài tập 6

- BPTT điệp ngữ: 

… thấy nước thấy trời

Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó

…

Sẽ có cây, có cửa, có nhà

- Tác dụng: làm tăng giá trị biểu cảm cho thấy sự mênh mông của trời nước, của đất nước quê hương.