I. NHỮNG NÉT CHÍNH VỀ QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC

- Sự xuất hiện của các tổ chức độc quyền:

+ Khoảng 30 năm cuối thế kỉ XIX, xuất hiện các công ty độc quyền, kiểm soát gần như hoàn toàn ngành công nghiệp.

+ Kiểm soát toàn bộ các ngành công nghiệp là: các-ten (Đức), xanh-đi-ca (Pháp), tơ-rớt (Mỹ).

- Sự ra đời của tư bản tài chính:

+ Ngân hàng lớn hình thành, trực tiếp tham gia kinh doanh công nghiệp.

+ Sự kết hợp giữa tư bản ngân hàng và tư bản công nghiệp tạo nên tư bản tài chính.

- Hoạt động xuất khẩu tư bản và tranh giành thuộc địa: Hoạt động xuất khẩu tư bản: đầu tư, sản xuất kinh doanh ở các nước thuộc địa và phụ thuộc, cho vay lãi, giành quyền kiểm soát qua thâu tóm cổ phiếu,…

→ Tăng cường cạnh tranh xâm lược thuộc địa.

→ Đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa đế quốc. Như vậy, thời điểm xuất hiện chủ nghĩa đế quốc có thể được tính từ khi các công ty độc quyền xuất hiện từ các nước châu Âu và Mỹ và kết thúc khi mâu thuẫn giữa các nước đế quốc bộc phát thành Chiến tranh thế giới thứ nhất. 

II. NHỮNG CHUYỂN BIẾN LỚN VỀ KINH TẾ, CHÍNH SÁCH ĐỐI NỘI, ĐỐI NGOẠI CỦA CÁC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ TỪ CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX

a. Những chuyển biến lớn về kinh tế

- Sau năm 1870, các công ty độc quyền kiểm soát các ngành kinh tế quan trọng: luyện kim, đóng tàu, khai thác mỏ.

- Giữa thập niên 90 của thế kỉ XIX, thay đổi tốc độ phát triển công nghiệp giữa các nước dẫn đến sự thay đổi vị trí trong 4 nền công nghiệp hàng đầu thế giới: 

+ Mỹ vươn lên dẫn đầu thế giới.

+ Đức giữ vị trí thứ hai.

+ Anh và Pháp mất vị thế bá chủ về sản xuất công nghiệp nhưng là hai nước xuất khẩu tư bản nhiều nhất (hệ thống thuộc địa lớn).  

b. Những chuyển biến trong chính sách đối nội, đối ngoại