I. SỰ RA ĐỜI CỦA VƯƠNG TRIỀU MẠC

- Tình hình Đại Việt cuối thời Lê:

+ Nhà Lê lâm vào thời kì khủng hoảng, suy thoái.

+ Quan lại, địa chủ, cường hào hoành hành.

+ Nhân dân nổi dậy đấu tranh.

- Sự ra đời của Triều Mạc:

+ Mạc Đăng Dung tranh chấp quyền hành, thao túng triều đình.

+ Năm 1527, Mạc Đăng Dung ép vua Lê nhường ngôi, lập ra Triều Mạc. 

+ Sau khi lên ngôi, ông thực hiện một số chính sách về chính trị, kinh tế, xã hội.

II. XUNG ĐỘT NAM - BẮC TRIỀU

III. XUNG ĐỘT TRỊNH – NGUYỄN

1. Nguyên nhân bùng nổ

- Nguyên nhân sâu xa:

+ Năm 1558: Nguyễn Hoàng được nhà Lê Trung Hưng cử vào làm chủ cả vùng Quảng Nam.

→ Quyền lực của họ Nguyễn ngày càng lớn. 

+ Năm 1613: Nguyễn Hoàng qua đời.

→ Mâu thuẫn giữa chính quyền Lê – Trịnh và họ Nguyễn gia tăng.  

- Nguyên nhân trực tiếp:

+ Năm 1627: nhà Lê trung hưng đánh vào Thuận Hóa. 

→ Xung đột Trịnh – Nguyễn bùng nổ.

+ Năm 1627: hai bên ngừng chiến.

2. Hệ quả

- Chia cắt đất nước thành Đàng Trong và Đàng Ngoài, lấy sông Gianh làm ranh giới.

- Suy yếu quốc gia Đại Việt.

- Phát triển mạnh mẽ về ngoại thương.

- Huy động nhân dân khai hoang tìm cách mở rộng lãnh thổ về phía Nam