I. HÀNH TRÌNH PHÁT TRIỂN

- Giai đoạn từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X: Nhiều quốc gia sơ kì hình thành và phát triển của văn minh Đông Nam Á (Champa, Phù Nam, Lankasuka, Tambralinga, Tumasic, Tamuram, Chân Lap, Srivijaya, Kalinga,...).

- Giai đoạn từ thế kỉ X đến thế kỉ XV: Hình thành các quốc gia “dân tộc" như vương triều Majapahit, Đại Việt, Champa, Cambodia, Pagan, Sukhothai và Lan Xang.

- Giai đoạn từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX: Từ thế kỉ XVI, nhiều nước ở Đông Nam Á bước vào thời kì khủng hoảng, suy thoái và phải đối diện với sự xâm nhập của các nước phương Tây.

II. THÀNH TỰU VĂN MINH TIÊU BIỂU

a) Tín ngưỡng

- Tín ngưỡng bản địa Đông Nam Á là tín ngưỡng của cư dân nông nghiệp lúa nước, vừa lệ thuộc vừa gắn bỏ với thiên nhiên. Cư dân Đông Nam Á thờ các con vật gần gũi với cuộc sống của xã hội nông nghiệp (trâu, cóc, chim, rắn, cá sấu,...), thờ thần Lúa, Hồn Lúa, Mẹ Lúa,...

- Tín ngưỡng phồn thực – tục cầu sinh sôi nảy nở tồn tại phổ biến ở khu vực Đông Nam Á dưới hình thức thờ sinh thực khí Lin-ga và l-ô-ni, quan niệm về âm dương,..

- Tín ngưỡng, phong tục thờ cúng tổ tiên có vị trí linh thiêng của cư dân Đông Nam Á.

b) Tôn giáo

- Bà La Môn giáo, Ấn Độ giáo được truyền bá vào Đông Nam Á từ đầu Công nguyên, đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức xã hội, khẳng định vương quyền ở một số nhà nước đầu tiên.

- Phật giáo du nhập vào Đông Nam Á từ Trung Quốc và Ấn Độ, có vai trò quan trọng trong đời sống chính trị, xã hội và văn hoá ở nhiều quốc gia Đông Nam Á.

- Hồi giáo du nhập vào Đông Nam Á khoảng thế kỉ VII – VIII qua con đường thương mại biển, đến thế kỉ XIII trở thành tôn giáo có ảnh hưởng lớn ở nhiều nước Đông Nam Á.

- Công giáo xuất hiện ở khu vực Đông Nam Á gắn liền với sự hiện diện của người phương Tây.

c) Chữ viết và văn học

- Chữ viết:

+ Các nước Đông Nam Á tiếp nhận nhiều chữ viết từ bên ngoài và sáng tạo thành chữ viết của mình: Việt Nam tiếp nhận chữ Hán (Trung Quốc) từ đầu Công nguyên để tạo thành chữ Nôm; chữ Phạn-Xan-xkrít, chữ Pa-li (Ấn Độ) du nhập vào nước Đông Nam Á từ thế kỉ III – IV để hình thành chữ Chăm-pa cổ, chữ Thái cổ, chữ Khmer cổ; chữ viết A-rập du nhập vào các quốc gia Nam Đảo, Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a,... 

- Văn học:

+ Văn học dân gian có vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần của các cư dân Đông Nam Á. Kho tàng văn học dân gian của các dân tộc Đông Nam Á hết sức phong phú về thể loại, gồm: thần thoại (như Punha – nhunho của người Lào, Đẻ đất, đề nước của người Mường, Riêm kê của Cam-pu-chia,…), truyền thuyết, cổ tích, truyện cười, truyện ngụ ngôn,...; thơ ca dân gian với nhiều loại ca dao, tục ngữ, những bài hát dân ca phản ánh những tình cảm của con người với thiên nhiên, cuộc sống, cộng đồng....

+ Những tác phẩm văn học khai thác đề tài trong nước xuất hiện ngày càng nhiều như: Xin Xay ở Lào; Phờ-ra A-phay-ma-ni, Khun Chang Khủn Phèn ở Thái Lan; truyện Hang Tút ở In-đô-nê-xi-a; truyện Áp-đu-la ở Ma-lai-xi-a,...

d) Kiến trúc và điêu khắc

- Kiến trúc ở Đông Nam Á chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của kiến trúc Ấn Độ (kiến trúc Hin-đu giáo và Phật giáo) và kiến trúc Hồi giáo; phổ biến là kiểu kiến trúc tháp hình vuông hay hình chữ nhật (điển hình là tháp Chăm ở Việt Nam và Ăng-co Vát ở Cam-pu-chia). Kiến trúc Phật giáo đặc trưng phổ biến là kiều kiến trúc Xơ-tu-pa (tháp) (điển hình là kiến trúc Bồ-rô-bu-đua ở In-đô-nê-xi-a và Thạt Luồng ở Lào).

- Nghệ thuật điêu khắc ở Đông Nam Á chịu ảnh hưởng rõ nét của điêu khác Ấn Độ và Trung Quốc, đã phát triển đạt trình độ cao với nhiều tác phẩm như tượng thần, tượng Phật, phù điêu, bức chạm nổi,....