BÀI 26: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI TRUNG QUỐC

I. PHẠM VI LÃNH THỔ VÀ VỊ TRÍ ĐỊA LÍ

- Đặc điểm phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí của Trung Quốc:

+ Nằm ở Đông Á, lãnh thổ trải dải theo vĩ tuyến từ khoảng 20°B tới 53°B và theo chiều kinh tuyến từ khoảng 73°Đ đến 135°Đ. 

+ Có diện tích lớn thứ tư thế giới (sau Liên bang Nga, Ca – na – đa, Hoa Kỳ). 

+ Tiếp giáp với 14 quốc gia ở phía bắc, phía tây và phái nam; phía đông Trung Quốc tiếp giáp các biển thuộc Thái Bình Dương. 

- Ảnh hưởng của phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí đến phát triển kinh tế - xã hội:

+ Phần lớn đường biên giới trên đất liên của Trung Quốc có địa hình núi cao, hiểm trở 

=> Khó khăn cho việc giao thương với các nước. 

+ Về phía đông, Trung Quốc tiếp giáp với các biển thuộc Thái Bình Dương với đường bờ biển dài và nhiều cảng lớn 

=> Thuận lợi cho Trung Quốc trong giao thương với các nước trong khu vực, trên thế giới và phát triển các ngành kinh tế biển. 

+ Lãnh thổ rộng lớn khiến cho thiên nhiên có sự phân hóa đa dạng, tạo điều kiện để Trung Quốc phát triển nhiều ngành kinh tế phù hợp với điều kiện tự nhiên của từng vùng.

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI

1. DÂN CƯ

- Dân số:

+ Trung Quốc có số dân đông nhất thế giới, phần lớn dân số Trung Quốc nằm trong độ tuổi lao động. 

=> Thị trường tiêu thụ lớn, lực lượng lao động dồi dào, nguồn bổ sung lao động hằng năm lớn. 

+ Dân số đông. 

=> Trung Quốc sẽ phải đối mặt với các vấn đề việc làm cho người lao động: nạn thất nghiệp. 

- Cơ cấu dân số:

+ Tỉ lệ tăng tự nhiên của dân số Trung Quốc đang có chiều hướng giảm dần và hiện ở mức thấp. 

=> Giảm quy mô dân số quốc gia, dân số trong độ tuổi lao động bị thu hẹp. 

+ Mức sinh thấp. 

=> Đẩy nhanh tốc độ già hóa dân số, ảnh hưởng đến an sinh xã hội. 

+ Tỉ lệ giới tính ở Trung Quốc có sự chênh lệch khá lớn. 

=> Ảnh hưởng tới đặc điểm nguồn lao động, cấu trúc dân số trong tương lai và các vấn đề xã hội của Trung Quốc. 

- Mật độ dân số:

+ Trung Quốc có hơn 56 dân tộc cùng chung sống, trong đó người Hán chiếm hơn 90% dân số. 

+ Trung Quốc là nước có mật độ dân số khá cao; dân cư phân bố rất không đều, tập trung đông đúc ở khu vực phía đông và thưa thớt ở phía tây. 

=>Sự chênh lệch về trình độ phát triển kinh tế - xã hội ở hai khu vực, khu vực phía tây có kinh tế và văn hóa lạc hậu hơn so với khu vực phía đông.

- Đô thị hóa nhanh: tốc độ đô thị hóa nhanh, tỉ lệ dân thành thị vào loại cao. Trung Quốc có nhiều thành phố có quy mô dân số trên 10 triệu người.

=> Làm thay đổi diện mạo các làng xã và mở rộng lối sống đô thị.  

2. XÃ HỘI

- Trung Quốc có nền văn minh lâu đời, nền văn hóa phong phú với nhiều công trình kiến trúc, nghệ thuật… nổi tiếng có giá trị.

=> Động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội. 

- Chất lượng cuộc sống của người dân ngày càng được cải thiện, Trung Quốc có HDI và GNI/ người ở mức cao; các vấn đề phúc lợi xã hội của người dân (bảo hiểm dưỡng lão xã hội, bảo hiểm y tế…) được quan tâm. 

=> Kích thích người lao động hăng say làm việc. 

- Người Trung Quốc có một nền tàng giáo dục tốt, chất lượng nguồn lao động cũng dần được cải thiện cùng với truyền thống lao động cần cù, sáng tạo. 

=> Tiềm năng to lớn đóng góp cho sự tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế.

- Công cuộc xây dựng nông thôn mới đã làm thay đổi tình hình kinh tế - xã hội ở các vùng nông thông, rút ngắn khoảng cách giữa thành thị và nông thôn.