BÀI 21. BIỂN VÀ ĐẠI DƯƠNG

1. Đại dương thế giới

Câu 1: Xác định vị trí các đại dương trên hình 1. Cho biết mỗi đại dương tiếp giáp với các châu lục nào.

Giải rút gọn:

2. Độ muối, nhiệt độ của nước biển

Câu 1: Dựa vào thông tin trong mục 2, em hãy nhận xét sự thay đổi của độ muối và nhiệt độ giữa vùng biển nhiệt đới với vùng biển ôn đới

Giải rút gọn:

 Độ muối và nhiệt độ của nước biển không giống nhau, tùy thuộc vào lượng nước sông chảy vào nhiều hay ít, lượng mưa và độ bốc hơi lớn hay nhỏ,…

3. Một số dạng vận động của nước biển và đại dương

Câu 1: Đọc thông tin trong mục a, b và quan sát hình 2, em hãy trình bày hiện tượng sóng biển và hiện tượng thủy triều (biểu hiện, nguyên nhân...)

Giải rút gọn:

* Hiện tượng sóng biển: 

• Nguyên nhân chính gây ra sóng là gió. Gió càng mạnh, sóng biển càng lớn. Hướng sóng biển lan truyền phụ thuộc vào hướng gió.

• Biểu hiện: do tác động của gió thổi ngang, nên các đợt sóng hình thành từ ngoài khơi xô vào bờ.

    * Hiện tượng thủy triều:

• Biểu hiện: nước biển dâng cao và hạ thấp theo quy luật hằng ngày. Mỗi tháng có hai lần thuỷ triều lên, xuống lớn nhất là các ngày trăng tròn hoặc không trăng; đồng thời có hai lần thuỷ triểu lên, xuống nhỏ nhất là các ngày trăng khuyết.

• Nguyên nhân: do lực hút của Mặt Trăng và Mặt Trời cùng với lực li tâm của Trái Đất.

Câu 2: Em hãy cho biết thế nào là dòng biển.

Giải rút gọn:

Là hiện tượng chuyển động của lớp nước biển trên mặt tạo thành các dòng chảy trong các biển và đại dương.

Câu 3: Dựa vào hình 3, em hãy kể tên hai dòng biển nóng và hai dòng biển lạnh ở Thái Bình Dương và Đại Tây Dương.

Giải rút gọn:

- Ở Thái Bình Dương:

+ Các dòng biển nóng là

• dòng biển Bắc Xích Đạo,

• dòng biển Nam Xích Đạo, ...

+ Các dòng lạnh là

• dòng biển Ca-li-phoóc-ni-a,

• dòng biển Pê-ru,..

-  Ở Đại Tây Dương:

+ Các dòng biển nóng là

• dòng biển Gơn-xtơ-rim,

• dòng biển Bắc Đại Tây Dương, ...

+ Các dòng biển lạnh là

• dòng biển Ca-na-ri,

• dòng biển Ben-ghê-la,

• dòng biển Phôn-len.

LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy phân biệt ba dạng vận động của nước biển và đại dương: sóng, thủy triều và dòng biển

Giải rút gọn:

Câu 2: Hãy nêu tác động của sóng và thủy triều với cuộc sống người dân ven biển.

Giải rút gọn:

- Tác động tích cực: 

+ Sóng biển: 

• Sóng biển giúp chạy tua bin phát điện, giúp tiết kiệm năng lượng, giúp nước ta co các bãi biển đẹp thu hút nhiều khách du lịch

• Điều hòa khí hậu

• Đưa chất dinh dưỡng từ sâu dưới đáy đại dương lên mặt nước

• Giữ vững cân bằng sinh học trong cả đại dương và lục địa

+ Thủy triều;

• Lợi dụng thuỷ triều để thả đáy, khai thác thuỷ sản theo sự lên xuống của thuỷ triều, không tốn kém năng lượng và sức lực

•  Nghề nuôi trồng thủy sản cho năng suất cao/

- Tác động tiêu cực:

+ Sóng: sóng thần gây thiệt hại cả về người và của

+ Thủy triều: Mùa lũ thuỷ triều lên làm thoát lũ chậm, triều truyền sâu vào dòng sông gây ngập mặn đồng ruộng vùng hạ du. Trong mùa bão có thể xảy ra nước dâng mạnh cùng với thuỷ triều, khi triều lên có thể ảnh hưởng sâu vào vùng đồng bằng ven biển, thuỷ triều cũng có liên quan trực tiếp đến quá trình chuyển tải bồi tích bùn cát, thay đổi dòng dẫn vùng hạ du. 

Câu 3: Hãy sưu tầm tư liệu về ảnh hưởng của dòng biển nóng và dòng biển lạnh đối với các vùng ven bờ nơi chúng chảy qua.

Giải rút gọn:

- Dòng biển có ảnh hưởng lớn đến khí hậu của các vùng đất ven biển mà chúng chảy qua:

• Dòng biển nóng làm tăng nhiệt độ không khí ở các vùng đất ven bờ, và tạo điều kiện nước biển bốc hơi tạo mây mưa nếu được gió đưa vào bờ.

• Dòng lạnh làm giảm nhiệt độ ven bờ.

- Ảnh hưởng tới sự di cư và phân tán của rất nhiều loại sinh vật

- Có vai trò trong các quá trình địa chất, địa mạo: di chuyển trầm tích biển, tham gia vào quá trình mài mòn và xâm thực bờ biển, tham gia vào quá trình hình thành địa hình đáy biển (trực tiếp cũng như gián tiếp). Vai trò di chuyển vật chất này hiện nay còn thể hiện rõ ở việc di chuyển các loại rác thải, dầu loang

- Các loại dòng biển khác cũng có ảnh hưởng đến nhiệt độ, áp suất, độ ẩm vùng ven bờ nên ảnh hưởng lớn đến khí hậu nơi đó.