BÀI 4: NHIỆT DUNG RIÊNG, NHIỆT NÓNG CHẢY RIÊNG, NHIỆT HÓA HƠI RIÊNG

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT CỦA BÀI HỌC

- Nêu được định nghĩa nhiệt dung riêng, nhiệt nóng chảy riêng, nhiệt hóa hơi riêng. 

- Thảo luận để thiết kế phương án hoặc lựa chọn phương án và thực hiện phương án, đo được nhiệt dung riêng, nhiệt nóng chảy riêng, nhiệt hóa hơi riêng bằng dụng cụ thực hành.

B. NHỮNG NỘI DUNG CẦN GHI NHỚ TRONG BÀI HỌC

I. NHIỆT DUNG RIÊNG

1. Định nghĩa

- Nhiệt lượng Q phải cung cấp để làm thay đổi nhiệt độ của một vật có liên hệ với:

+ khối lượng m (kg) của vật;

+ độ thay đổi nhiệt độ ΔT (K) muốn đạt được;

+ bản chất của chất cấu tạo nên vật.

- Nhiệt lượng cần để làm thay đổi nhiệt độ của một lượng chất: 

Q = mc.ΔT

Trong đó c là nhiệt dung riêng của chất.

- Nhiệt dung riêng của một chất là nhiệt lượng cần cung cấp để nhiệt độ của 1 kg chất đó tăng thêm 1 K.

- Vật làm bằng chất có nhiệt dung riêng thì dễ nóng lên và cũng dễ nguội đi.

2. Xác định nhiệt dung riêng của nước

- Các bước tiến hành:

+ Lắp các dụng cụ theo sơ đồ nguyên lí.

+ Đo nhiệt độ nước trước khi đun.

+ Bật nguồn.

+ Đọc số chỉ P của oát kế.

+ Sau mỗi 3 phút, đọc và ghi các số liệu.

II. NHIỆT NÓNG CHẢY RIÊNG

1. Định nghĩa

- Nhiệt nóng chảy riêng λ của một chất là nhiệt lượng cần thiết để 1 kg chất đó chuyển hoàn toàn từ thể rắn sang thể lỏng ở nhiệt độ nóng chảy.

- Trong hệ SI, đơn vị đo của nhiệt nóng chảy riêng là J/kg.

- Nhiệt lượng cần thiết để làm nóng chảy một vật khi biết nhiệt nóng chảy riêng của chất liệu cấu tạo nên vật đó theo công thức: Q = mλ

2. Xác định nhiệt nóng chảy riêng của nước đá

Bước 1:

- Cho nước đá vào nhiệt lượng kế và hứng nước chảy ra bằng một chiếc cốc.

- Sau khi nước chảy vào cốc khoảng một phút, cho nước chảy vào cốc (4) (ở trên cân) trong thời gian t phút, xác định khối lượng m của nước trong cốc này.

Bước 2:

- Bật nguồn.

- Đọc số chỉ của oát kế.

- Cho nước chảy thêm vào cốc trong thời gian t.

Xác định khối lượng M của nước trong cốc lúc này.

III. NHIỆT HÓA HƠI RIÊNG

- Nhiệt hóa hơi riêng L của một chất là nhiệt lượng cần để 1 kg chất đó chuyển hoàn toàn từ thể lỏng sang thể khí ở nhiệt độ sôi.

- Trong hệ SI, đơn vị đo của nhiệt hóa hơi riêng là J/kg.

- Nhiệt lượng cần thiết để làm hóa hơi hoàn toàn khối lượng m của một chất là: 

Q = mL.