BÀI 3.3. ĐỌC KẾT NỐI CHỦ ĐIỂM: VỊNH TẢN VIÊN SƠN

A - MỤC TIÊU BÀI HỌC

- HS nhận biết được đặc điểm của thể loại tác phẩm, xác định được bố cục, phân tích được giá trị nội dung và nghệ thuật của bài Vịnh Tản Viên sơn. Từ đó hình thành, rèn luyện năng lực đọc hiểu một tác phẩm thơ.

- Yêu thiên nhiên và tình yêu đất nước trong mỗi con người.

B - KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

 - Cao Bá Quát (1808 – 1855)

- Là nhà thơ triều Nguyễn. ông nổi tiếng là người có tài thơ và cốt cách cứng cỏi.

- Các tác phẩm của ông bao gồm cả thơ chữ Hán và thơ chữ Nôm.

- Thơ chữ Hán ông có cả ngàn bài in trong các tập Cao Bá Quát thi tập, Mẫn Hiên thi tập, Cao Chu Thần thi tập, Cao Chu Thần Di thảo.

2. Tác phẩm

- Vịnh Tản Viên sơn in trong Cao Bá Quát toàn tập, tập một, Trung tâm nghiên cứu Quốc học và NXB Văn học 2004.

II. PHÂN TÍCH VẺ ĐẸP CỦA NÚI TẢN VIÊN

a. Vẻ đẹp của núi Tản Viên 

b. Tình cảm cảm xúc đối với thiên nhiên và vị thần chủ nhân đỉnh núi

+ Thái độ: chiêm ngưỡng, đắm say thể hiện tập trung ở các dòng thơ miêu tả về vẻ đẹp hình thể, tầm vóc của núi Tản Viên như một thắng cảnh độc đáo.

+ Thái độ tình cảm ngưỡng mộ, tự hào: Thể hiện thông qua các dòng thơ nhắc lại truyền thuyết Sơn Tinh Thủy Tinh và sự thất bại của Đường Y, Cao Bền như một biểu tượng lịch sử dân tộc.

c. Thông điệp

Sau khi đọc bài thơ có thể rút ra thông điệp mà nhà thơ gửi gắm là: hãy ngắm nhìn ngọn núi Tản Viên hùng vĩ, linh thiêng để thêm yêu quý, tự hào về núi sông và lịch sử nước Nam.

d. Sự thống nhất giữa nội dung và nghệ thuật

+ Thể thơ thất ngôn bát cú, dùng chữ Hán thể hiện sắc thái trang trọng phù hợp với dụng ý “tả cảnh”.

+ Các chi tiết chọn lọc, VB hàm súc, ý ngoài lời giúp tác giải truyền đạt chủ đề sông núi linh thiêng.

+ Thơ trữ tình giúp tác giả bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình qua tiếng nói của chủ thể trữ tình.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung

• Ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên núi Tản đồng thời cũng bày tỏ sự trân trọng, tự hào đối với lịch sử Việt.

2. Nghệ thuật

• Thể thơ thất ngôn, bát cú dùng thể hiện sắc thái trang trọng.