BÀI 16 :VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ, CỨU NƯỚC , THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC GIAI ĐOẠN 1954- 1965

1. Những thành tựu tiêu biểu của miền Bắc trong giai đoạn 54-57

+ Miền Bắc được hoàn toàn giải phóng song phải đối mặt với nhiều khó khăn do hậu quả của chiến tranh để lại. Trước tình hình đó, Đảng và Chính phủ quyết định “Đẩy mạnh phát động quần chúng thực hiện cải cách ruộng đất”. Kết quả người cày có ruộng, giai cấp địa chủ phong kiến bị xoá bỏ, giai cấp nông dân trở thành người làm chủ.

+ Những thành tựu tiêu biểu của miền Bắc trong xây dựng chủ nghĩa xã hội (1954 - 1957) là: cơ bản giải quyết được nạn đói; khôi phục, mở rộng các nhà máy đã có, xây dựng các nhà máy mới như: Diêm Thống nhất (1956), thuốc lá Thăng Long (1957), ...; hệ thống mậu dịch quốc doanh và hợp tác xã mua bán được mở rộng, giao lưu hàng hoá phát triển; giao thông vận tải đường sắt và đường ô tô được khôi phục và phát triển, các bến cảng được tu sửa và mở rộng, đặc biệt là đường hàng không dân dụng quốc tế được khai thông.

2. Những thành tựu tiêu biểu của miền Bắc giai đoạn 1958 -1960

+ Trong những năm 1958 - 1960, miền Bắc tiến hành cải tạo quan hệ sản xuất, bước đầu phát triển kinh tế - văn hoá và đạt được nhiều thành tựu như: nông dân cá thể, thợ thủ công, thương nhân tham gia vào các hợp tác xã thúc đẩy sản xuất phát triển; phát triển thành phần kinh tế quốc doanh, kinh tế tập thể phát triển (Nhà nước, tập thể quản lí); văn hoá, giáo dục, y tế phát triển.

+ Chi viện cho miền Nam: Nhiều đơn vị vũ trang, cán bộ được huấn luyện và đưa vào chiến trường, tham gia hoặc phục vụ chiến đấu, xây dựng vùng giải phóng. Đặc biệt, từ năm 1959, tuyến chi viện chiến lược - đường Trường Sơn trên bộ, trên biển được hình thành và ngày càng phát triển. Sự chi viện của miền Bắc là rất to lớn, cả về vật chất và tinh thần góp phần tạo nên những thắng lợi tiêu biểu của nhân dân miền Nam trong những năm 1954 - 1960.

3. Những thành tựu tiêu biểu của miền Bắc giai đoạn 1961-1965

Sau 5 năm thực hiện kế hoạch (1961 - 1965), miền Bắc đã đạt được những thành tựu tiêu biểu trong xây dựng cơ sở vật chất, kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội: ưu tiên xây dựng và phát triển các nông trường, lâm trường quốc doanh; công nghiệp nặng và công nghiệp nhẹ đều được đầu tư phát triển; thương nghiệp quốc doanh chiếm lĩnh thị trường; giao thông được củng cố, hoàn thiện. Trong giai đoạn này, miền Bắc tiếp tục làm nhiệm vụ hậu phương, chi viện cho miền Nam: từ năm 1961 đến năm 1963, khoảng 4 vạn cán bộ, chiến sĩ được bổ sung cho chiến trường miền Nam. 

4. Phong trào Đồng Khởi

+ Hoàn cảnh: Sau khi Pháp rút khỏi miền Nam (1954), đế quốc Mỹ can thiệp và dựng lên chính quyền Ngô Đình Diệm, âm mưu chia cắt lâu dài nước ta.

+ Chủ trương của Đảng: Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 15 (đầu năm 1959) đã quyết định tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân.

+ Diễn biến: Ngày 17 - 1 - 1960, nhân dân ba xã ở huyện Mỏ Cày đồng loạt nổi dậy đánh đồn bốt, diệt ác ôn, giải tán chính quyền địch. Từ Mỏ Cày, cuộc nổi dậy lan ra toàn tỉnh Bến Tre. Từ Bến Tre, phong trào Đồng khởi lan ra khắp Nam Bộ, Tây Nguyên và một số nơi ở Trung Trung Bộ.

+ Kết quả: Phong trào Đồng khởi đã làm cho bộ máy cai trị của chính quyền địch ở thôn, xã bị phá vỡ, các uỷ ban nhân dân tự quản được thành lập, ruộng đất của địa chủ, cường hào bị tịch thu và chia cho dân cày nghèo.

5. Những chiến thắng tiêu biểu của nhân dân miền Nam trong giai đoạn 1961 - 1965

- Năm 1961 -1965: Mở những chiến dịch tiến công trên quy mô lớn và giành thắng lợi ở An Lão (Bình Định), Ba Gia (Quảng Ngãi), Đồng Xoài (Bình Phước), làm phá sản hoàn toàn chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ.

- Năm 1963: Đánh bại cuộc hành quân càn quét của hơn 2 000 quân Sài Gòn do cố vấn Mỹ chỉ huy ở Ấp Bắc (Mỹ Tho) vào ngày 2 - 1, mở ra khả năng quân dân miền Nam có thể đánh bại được chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ. Phong trào “thi đua Ấp Bắc, giết giặc lập công” dấy lên trên khắp miền Nam.

- Năm 1962: Đánh bại nhiều cuộc hành quân càn quét của quân đội Sài Gòn vào chiến khu D, căn cứ U Minh, Tây Ninh, ...Đấu tranh phá “ấp chiến lược", làm thất bại âm mưu bình định của Mỹ và chính quyền Sài Gòn.