BÀI 11: KHU VỰC MỸ LA – TINH TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1991

Phần 1: Mục tiêu bài học

- Mô tả được một số nét về các nước Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991.

- Trình bày được một cách khái quát về cách mạng Cu-ba và đánh giá được kết quả công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Cu-ba.

Phần 2: Bài học

I. Khái quát khu vực Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991

- Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, các nước Mỹ La-tinh trở thành “sân sau” của Mỹ, tồn tại nhiều chế độ độc tài.

+ Năm 1959, cách mạng Cu-ba giành thắng lợi bằng đấu tranh vũ trang. Sự kiện này có tác động lớn đến các nước trong khu vực.

+ Những năm 60 - 80 của thế kỉ XX, phong trào đấu tranh ở Mỹ La-tinh bùng nổ mạnh mẽ và giành thắng lợi. Mỹ La-tinh được ví như “Lục địa bùng cháy”.

- Cùng với cuộc đấu tranh chống chế độ độc tài, các nước Mỹ La-tinh đã tiến hành xây dựng và phát triển đất nước, đạt được được nhiều thành tựu quan trọng như: củng cố độc lập chủ quyền, dân chủ hoá sinh hoạt chính trị, tiến hành các cải cách kinh tế….

- Các nước Mỹ La-tinh thành lập các tổ chức liên minh khu vực cùng hợp tác và phát triển kinh tế.

II. Cu-ba

1. Cách mạng Cu-ba từ năm 1953 đến năm 1961

- Tháng 3-1952, với sự giúp đỡ của Mỹ, tướng Ba-ti-xta làm đảo chính, thiết lập chế độ độc tài quân sự ở Cu-ba. Chính quyền Ba-ti-xta đã xoá bỏ bản Hiến pháp tiến bộ, cấm các đảng phái chính trị hoạt động và bắt giam hàng vạn người yêu nước. Trong bối cảnh đó, các tầng lớp nhân dân Cu-ba đã bền bỉ tiến hành cuộc đấu tranh lật đổ chính quyền độc tài.

- Tiến trình cách mạng Cu-ba:

+ Ngày 26/7/1953, 135 thanh niên do Phi-đen Cát-xtơ-rô chỉ huy tấn công pháo đài Môn-ca-đa nhưng không thành công.

+ Năm 1955, Sau hai năm bị giam cầm, Phi-đen Cát-xtơ-rô được trả tự do, sang Mê-hi-cô gây dựng lực lượng, mua sắm vũ khí, thành lập tổ chức "Phong trào 26-7".

+ Tháng 11-1956, Phi-đen Cát-xtơ-rô cùng 81 chiến sĩ yêu nước trở về trên con tàu Gran-ma, nhưng bị chặn đánh, phải rút lui lên núi lập căn cứ.

+ Cuối năm 1958, nghĩa quân tổng công kích tiến xuống đồng bằng, giải phóng các đô thị và nhiều vùng nông thôn.

+ Ngày 1-1-1959, nghĩa quân tiến vào giải phóng thủ đô La Ha-va-na. Chế độ độc tài Ba-ti-xta bị lật đổ, cách mạng Cu-ba giành thắng lợi. Nước Cộng hoà Cu-ba được thành lập.

2. Cu-ba xây dựng chủ nghĩa xã hội từ năm 1961 đến năm 1991

- Từ năm 1961 đến năm 1991, trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, Cu-ba bước đầu đạt những thành tựu như:

+ Xây dựng được một nền công nghiệp với hệ thống cơ cấu ngành phù hợp;

+ Nền nông nghiệp đa dạng; giáo dục, y tế, văn hoá và thể thao phát triển.

+ Cu-ba có quan hệ mật thiết với các nước xã hội chủ nghĩa, ủng hộ phong trào cách mạng giải phóng dân tộc.

- Đến những năm 80 - 90 của thế kỉ XX, trước chính sách bao vây, cấm vận của Mỹ cùng biến động chính trị ở Đông Âu và Liên Xô, nhân dân Cu-ba đứng trước những khó khăn, thách thức lớn. Trong hoàn cảnh đó, Cu-ba vẫn kiên định đi theo con đường chủ nghĩa xã hội.