CHỦ ĐỀ 6: HỒ CHÍ MINH TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM

BÀI 14: KHÁI QUÁT VỀ LỊCH SỬ VÀ SỰ NGHIỆP CỦA HỒ CHÍ MINH

I. Mục tiêu bài học

- Nêu được một số yếu tố ảnh hưởng đến cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh.

- Tóm tắt được những nét cơ bản trong tiểu sử của Hồ Chí Minh.

- Nêu được tiến trình hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh.

- Biết cách sưu tầm và sử dụng tư liệu lịch sử để tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh.

II. Bài học

1. Những yếu tố ảnh hưởng đến cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh

a) Hoàn cảnh đất nước

- Việt Nam là đất nước văn hiến với lịch sử lâu đời và truyền thống quý báu như yêu nước, kiên cường, đoàn kết, nhân nghĩa. 

- Cuối thế kỉ XIX, thực dân Pháp cai trị toàn lãnh thổ Việt Nam, biến nước ta thành thuộc địa nửa phong kiến. Mâu thuẫn với thực dân Pháp gay gắt, nhiệm vụ cứu nước trở nên cấp thiết. 

- Các phong trào yêu nước cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX đều thất bại, đưa Việt Nam vào khủng hoảng và bế tắc trong việc tìm con đường giải phóng dân tộc.

b) Hoàn cảnh quê hương

- Nghệ An có truyền thống hiếu học và khoa bảng, với nhiều danh nhân như Trạng nguyên Hồ Tông Thốc, nữ sĩ Hồ Xuân Hương, chí sĩ Phan Bội Châu. Đây cũng là quê hương của những làn điệu dân ca ví, giặm. 

- Nghệ An kiên cường chống ách thống trị của thực dân Pháp và phong kiến tay sai. Đầu thế kỉ XX, khu công nghiệp Vinh - Bến Thuỷ hình thành, biến Nghệ An thành trung tâm công nghiệp và buôn bán lớn ở Bắc miền Trung, nơi thanh niên, trí thức yêu nước và công nhân tiếp thu nhiều tư tưởng mới.

c) Hoàn cảnh gia đình

- Hồ Chí Minh xuất thân trong một gia đình nhà nho yêu nước, với thân phụ là Nguyễn Sinh Sắc và thân mẫu là Hoàng Thị Loan. 

- Nguyễn Sinh Sắc là nhà nho đỗ Phó bảng, tấm gương sáng về ý chí và người thầy mẫu mực. 

- Hoàng Thị Loan, con gái nhà nho yêu nước Hoàng Xuân Đường, giỏi làm ruộng và dệt vải, nuôi dưỡng con bằng tình thương yêu. 

- Sinh ra trong hoàn cảnh đất nước mất độc lập, thừa hưởng truyền thống tốt đẹp của dân tộc, Hồ Chí Minh sớm nhận thức trách nhiệm với nước nhà.

2. Tiểu sử và tiến trình hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh

- Hồ Chí Minh (tên khai sinh là Nguyễn Sinh Cung) sinh ngày 19-5-1890 tại làng Hoàng Trù, Nghệ An. Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, ông có nhiều tên gọi như Nguyễn Tất Thành, Văn Ba, Nguyễn Ái Quốc. 

- Từ năm 1890 đến năm 1911, Hồ Chí Minh có tuổi thơ gắn bó với làng Sen, Nghệ An. 

- Năm 1895, ông theo cha vào Huế, học tại Trường Tiểu học Pháp - Việt Đông Ba và Trường Quốc Học Huế. Năm 1909, ông đến Bình Định, dạy học tại Trường Dục Thanh ở Phan Thiết (1910), và vào Sài Gòn (1911). 

- Từ năm 1911 đến năm 1919, Nguyễn Tất Thành, lấy tên Văn Ba, rời Sài Gòn sang phương Tây tìm đường cứu nước, đi qua nhiều châu lục và cuối năm 1917 trở lại Pháp, tham gia Đảng Xã hội Pháp (1918). 

- Ông gửi bản Yêu sách của nhân dân An Nam đến Hội nghị Véc-xai (1919). 

- Từ năm 1920 đến năm 1945, hoạt động tại Pháp, Liên Xô, Trung Quốc, và Xiêm, ông chọn con đường cứu nước theo khuynh hướng cách mạng vô sản (1920), thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1930) và năm 1941 trở về nước lãnh đạo cuộc vận động giải phóng dân tộc. 

- Ông chủ trì tổng khởi nghĩa giành chính quyền, lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (2-9-1945). 

- Từ năm 1945 đến năm 1969, Hồ Chí Minh là Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, lãnh đạo kháng chiến chống Pháp (1945-1954) và chống Mỹ (1954-1969), xây dựng chế độ dân chủ nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc. 

- Ngày 2-9-1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ trần tại Hà Nội.