CHỦ ĐỀ 5: LỊCH SỬ ĐỐI NGOẠI VIỆT NAM THỜI CẬN - HIỆN ĐẠI

BÀI 12: HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỶ XX- ĐẦU NĂM 1945

I. Mục tiêu bài học

Nêu được những hoạt động đối ngoại chủ yếu của Việt Nam trong đấu tranh giành độc lập dân tộc (từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945), trong kháng chiến chống Pháp (1945-1954), trong kháng chiến chống Mỹ (1954-1975).

II. Bài học

1. Hoạt động đối ngoại chủ yếu của Việt Nam trong đấu tranh giành độc lập dân tộc từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945

a)  Hoạt động đối ngoại của một số nhà yêu nước Việt Nam tiêu biểu

Đầu thế kỉ XX, trong công cuộc đấu tranh vì mục tiêu giải phóng dân tộc,

một số nhà yêu nước Việt Nam đã có những hoạt động đối ngoại bước đầu, tiêu biểu là Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, Nguyễn Ái Quốc.

* Phan Bội Châu (1905-1909, 1909-1925)

- Sang Nhật Bản, gặp Lương Khải Siêu, Khuyển Dưỡng Nghị; tổ chức phong trào Đông du; thành lập Đông Á Đồng minh Hội và Điền - Quế - Việt Liên minh.

- Tại Trung Quốc, thành lập Việt Nam Quang phục Hội; liên lạc với tổ chức, đại diện nước ngoài như Công sứ Đức, Đại sứ quán Nga.

* Phan Châu Trinh (1906, 1911-1925)

- Sang Nhật Bản, gửi thư đề nghị cải cách chế độ cai trị, mở mang kinh tế, giáo dục.

- Tại Pháp, tiếp xúc với lực lượng cấp tiến; gửi kiến nghị lên Chính phủ Pháp; viết báo, diễn thuyết nhằm tranh thủ sự giúp đỡ cho cách mạng Việt Nam.

* Nguyễn Ái Quốc (1918-1920, 1921-1930)

- Gia nhập Đảng Xã hội Pháp; gửi bản Yêu sách của nhân dân An Nam đến Hội nghị Véc-xai; tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp.

- Tham dự hoạt động của Quốc tế Cộng sản ở Liên Xô, Trung Quốc; sáng lập Hội Liên hiệp thuộc địa và Hội Liên hiệp các dân tộc bị áp bức ở Á Đông.

b) Hoạt động đối ngoại của Đảng Cộng sản Đông Dương

* Giai đoạn 1930-1940:

- Duy trì liên lạc với Quốc tế Cộng sản, các đảng cộng sản và phong trào vô sản ở các nước.

- Ủng hộ phong trào cách mạng thế giới và tìm kiếm sự giúp đỡ cho công cuộc giải phóng dân tộc.

* Giai đoạn 1941-1945:

- Qua Mặt trận Việt Minh, ủng hộ Liên Xô và Đồng minh chống phát xít.

- Hồ Chí Minh, đại diện Mặt trận Việt Minh, hai lần sang Trung Quốc để vận động ngoại giao với Đồng minh (1942-1945).

2. Hoạt động đối ngoại chủ yếu của Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954)

- Trước ngày 6-3-1946, thực hiện chính sách ngoại giao mềm mỏng với quân đội Trung Hoa Dân quốc, kiên quyết chống thực dân Pháp xâm lược.

- Từ ngày 6-3-1946:

+ Kí Hiệp định Sơ bộ với Pháp.

+ Đàm phán tại Đà Lạt và Phông-ten-nơ-bờ-lô, kí Tạm ước Việt - Pháp (14-9-1946).

- 1947-1949:

+ Thiết lập cơ quan đại diện ngoại giao tại Thái Lan, Miến Điện, Ấn Độ.

+ Cử đại diện tham gia một số hội nghị quốc tế và khu vực.

- Năm 1950, thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc, Liên Xô, Triều Tiên và một số nước Đông Âu.

- Năm 1951, tăng cường quan hệ đoàn kết Đông Dương, thành lập Liên minh nhân dân Việt - Miên - Lào.

- Năm 1954, tham dự và kí Hiệp định Giơ-ne-vơ, buộc Pháp thừa nhận độc lập của Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia.

3. Hoạt động đối ngoại chủ yếu của Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ (1954 - 1975)

Sau năm 1954, miền Bắc từng bước xây dựng chủ nghĩa xã hội, miền Nam tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. 

- 1954-1958: Gửi công hàm yêu cầu chính quyền Sài Gòn và các bên liên quan thực hiện Hiệp định Giơ-ne-vơ.

- 1954-1975: Chủ tịch Hồ Chí Minh và lãnh đạo Việt Nam tiếp xúc với lãnh đạo Trung Quốc, Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa.

- 1965: Hội nghị nhân dân Đông Dương tại Phnôm Pênh, Cam-pu-chia.

- 1970: Hội nghị cấp cao Đông Dương ra tuyên bố chung.

- 1968-1973: Đàm phán và kí kết Hiệp định Pa-ri.

- 1954-1975: Thiết lập quan hệ ngoại giao với Cu-ba (1960), Ca-mơ-run (1972), Hà Lan, Nhật Bản, Ô-xtrây-li-a, Pháp (1973), Nê-pan, Ni-giê-ri-a (1975).

- 1968: Thành lập Uỷ ban Việt - Mỹ.