BÀI 7. ĐÔ THỊ HÓA

Phần 1: Mục tiêu bài học

- Trình bày được đặc điểm đô thị hoá ở Việt Nam và sự phân bố mạng lưới đô thị.

- Phân tích được ảnh hưởng của đô thị hoá đến phát triển kinh tế – xã hội.

- Nhận xét và giải thích được đô thị hoá ở Việt Nam dựa trên bản đồ dân cư Việt Nam và số liệu thống kê.

Phần 2: Bài học

I. Đặc điểm đô thị hoá

1. Lịch sử đô thị hóa

- Đô thị cổ đầu tiên ở nước ta là thành Cổ Loa, ra đời vào thế kỉ thứ III trước Công nguyên.

- Trong thời kì phong kiến, các đô thị có chức năng chủ yếu là hành chính, thương mại, quân sự và được hình thành ở những nơi thuận lợi về vị trí địa lí.

- Thời kì Pháp thuộc, nước ta có thêm một số đô thị lớn với chức năng chủ yếu là hành chính và quân sự.

- Từ Cách mạng tháng Tám đến năm 1975, quá trình đô thị hoá diễn ra chậm, tỉ lệ dân thành thị và số lượng đô thị tăng chậm.

- Từ năm 1975 đến nay, quá trình đô thị hoá ở nước ta đã có những chuyên biển tích cực, đặc biệt là từ sau khi thực hiện công cuộc Đổi mới, quá trình đô thị hoá đã diễn ra nhanh.

2. Tỉ lệ dân thành thị và dân số thành thị

Tỉ lệ dân thành thị và số dân thành thị ở nước ta liên tục tăng lên. Năm 2021. nước ta có 36,6 triệu dân thành thị, chiếm 37,1% dân số cả nước.

3. Không gian và lối sống đô thị

- Đô thị hoá đang diễn ra trên khắp cả nước, không gian đô thị được mở rộng. Cảnh quan đô thị hiện đại và văn minh.

- Hai vùng đô thị là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đã được hình thành, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta.

- Trong những năm gần đây, nước ta đang phát triển các chuỗi và chùm đô thị tạo mối liên kết trong mỗi vùng và trên cả nước.

- Lối sống thành thị ngày càng phổ biến trong quá trình đô thị hoá.

II. Mạng lưới đô thị

- Năm 2021, nước ta có tổng số 479 đô thị các loại, trong đó có 2 đô thị loại đặc biệt (Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh), 22 đô thị loại I, 33 đô thị loại II. 47 đô thị loại III, còn lại là đô thị loại IV và loại V

- Mạng lưới đô thị phân bố rộng khắp các vùng trên cả nước. Các đô thị loại I và II tập trung chủ yếu ở vùng Đồng bằng sông Hồng, vùng Đông Nam Bộ và dọc theo các tuyến giao thông huyết mạch như: quốc lộ 1, 18, 5.....

III. Ảnh hưởng của đô thị hoá đến phát triển kinh tế - xã hội

- Các đô thị, đặc biệt là các đô thị lớn hằng năm đóng góp tỉ lệ lớn vào ngân sách Nhà nước, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế của đất nước.

- Sự hình thành các khu đô thị mới với thiết kế hạ tầng đồng bộ, hiện đại, đầy đủ tiện ích đã góp phần làm thay đổi bộ mặt của đất nước, tạo cơ hội thu hút vốn đầu tư từ bên ngoài.

- Đô thị hoá đã thu hút lực lượng lao động và dân cư khá lớn về các đô thị, tạo nên thị trường tiêu thụ rộng lớn, đồng thời giải quyết được nhiều việc làm và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

- Từ đô thị, lối sống văn minh hiện đại lan toả về vùng nông thôn.

- Đô thị đóng góp lớn trong việc thực hiện các hoạt động an sinh xã hội, giảm nghèo và liên kết với vùng nông thôn để đảm bảo an ninh quốc phòng.