Mở đầu: Khi học tập và nghiên cứu Vật lí, học sinh cũng như các nhà khoa học cần phải lưu ý đến những nguyên tắc nào để đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng ?

Trả lời: 

• Hiểu được thông tin liên quan đến các rủi ro và nguy hiểm có thể xảy ra.
• Tuân thủ và áp dụng các biện pháp bảo vệ để đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng.
• Quan tâm, gìn giữ và bảo vệ môi trường.
• Trong phòng thí nghiệm ở trường học, những rủi ro và nguy hiểm phải được cảnh báo rõ ràng bằng các biển báo. Học sinh cần chú ý sự nhắc nhở của nhân viên phòng thí nghiệm và giáo viên về các quy định an toàn. Ngoài ra, các thiết bị bảo hộ cá nhân cần phải được trang bị đầy đủ.

I. Vấn đề an toàn trong nghiên cứu và học vật lý

Câu hỏi 1: Quan sát hình 2.1, trình bày những hiểu biết của em về tác hại và lợi ích của các tia phóng xạ. Từ đó nêu những quy tắc an toàn trong khi làm việc với chất phóng xạ.

Trả lời: Các tia phóng xạ nếu sử dụng không đúng cách sẽ gây hại đến sức khoẻ con người.

• Tia alpha là hạt mang điện tích dương, dễ dàng bị chặn lại bởi các loại vật chất mỏng chỉ cỡ tờ giấy hoặc da người. Nếu hấp thụ vào cơ thể qua đường hô hấp hay đường tiêu hóa, những chất phát tia alpha sẽ gây tác hại cho cơ thể.
• Tia beta là các điện tử, sức xuyên thấu của nó mạnh hơn so với tia alpha nhưng có thể bị chặn lại bằng tấm kính mỏng hoặc tấm kim loại. Sẽ nguy hiểm nếu hấp thụ vào cơ thể những chất phát ra tia beta.

Nhưng nếu sử dụng đúng cách thì rất có ích cho con người . Lợi ích thiết thực và phổ biến nhất của phóng xạ chính là được đem vào ứng dụng trong y học. Tia X, tia Y, chiếu xạ lập thể 3 chiều,… đây là những ứng dụng rất hữu ích trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh.

Quy tắc an toàn khi làm việc với tia phóng xạ :

• Giảm thời gian tiếp xúc với nguồn phóng xạ
• Đảm bảo che chắn những cơ quan trọng yếu của cơ thể

Câu hỏi 2: Quan sát Hình 2.2 và chỉ ra những điểm không an toàn khi làm việc trong phòng thí nghiệm.

Trả lời: Những điểm không an toàn khi làm việc trong phòng thí nghiệm:

• Người phụ nữ cầm dây điện không đúng cách, dễ dẫn đến bị giật khi dây điện hở
• Người đàn ông tay ướt cầm vào dây điện cắm vào ổ điện => dễ bị điện giật
• Trên bàn xuất hiện các vật dụng sắc nhọn như dao, dĩa => dễ gây nên thương tích
• Người đàn ông không đeo kính bảo hộ