I. Cơ sở hình thành

1. Điều kiện tự nhiên

Điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng như thế nào đến sự hình thành văn minh Chăm-pa?

Hướng dẫn giải:

Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đến sự hình thành văn minh Chăm-pa:

- Địa hình:  phía Tây là dãy Trường Sơn, phía Đông là biển đảo, xen kẽ là dải đồng bằng nhỏ hẹp, dọc ven biển, bị chia cắt bởi các sông ngắn và núi đèo hiểm trở.

- Khí hậu: khô nóng, đất đai cằn cỗi, thường xuyên phải hứng chịu những trận bão lũ là những bất lợi lớn của vùng đất này. 

- Nhiều nguồn lợi: lâm thổ sản, mỏ khoáng sản và nhiều vịnh cảng tốt. 

2. Dân cư và xã hội

Điều kiện dân cư và xã hội có ảnh hưởng như thế nào đến sự hình thành văn minh Chăm-pa?

Hướng dẫn giải:

Ảnh hưởng của điều kiện dân cư và xã hội đến sự hình thành văn minh Chăm-pa:

- Cư dân cổ gồm hai bộ tộc chính: bộ tộc Dừa và bộ tộc Cau được gọi chung là người Chăm thuộc hệ Nam Đảo. 

- Cộng đồng Chăm bảo lưu lâu dài chế độ mẫu hệ với vai trò chủ đạo của người phụ nữ trong quan hệ gia đình và hôn nhân. 

- Tổ chức xã hội: của người Chăm phân chia theo địa hình và địa bàn cư trú với mô hình ba trục: cảng (phía đông) - thành (trung tâm), trung tâm tôn giáo (phía Tây). 

3. Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ

Nêu ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ đến văn minh Chăm-pa. 

Hướng dẫn giải:

Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ đến văn minh Chăm-pa: Khoảng V TCN, từ thời Sa Huỳnh, thông qua tầng lớp thương nhân, chữ viết, tư tưởng, tôn giáo, mô hình nhà nước và pháp luật Ấn Độ đã du nhập vào Chăm-pa. 

=> Sự tiếp thu chọn lọc những thành tựu văn minh Ấn Độ có ảnh hưởng mạnh mẽ đến thiết chế chính trị xã hội Chăm-pa, góp phần đưa nền văn minh Chăm-pa phát triển rực rỡ.