I. Cơ sở tự nhiên

1. Vị trí địa lí

Dựa vào Lược đồ trong Hình 13.1, em hãy xác định vị trí địa lí của khu vực Đông Nam Á. Vị trí đó có những đặc điểm gì?

Hướng dẫn giải:

- Vị trí địa lí của khu vực Đông Nam Á: 

• Là khu vực có diện tích khoảng 45 triệu km2, nằm ở phía đông nam châu Á. 
• Ngày nay, gồm các nước Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia, Thái Lan, Mi-an-ma, Ma-lai-xi-a, Xing-ga-po, In-đô-nê-xi-a, Phi-lip-pin, Bru-nây, Đông-ti-mo.

- Đặc điểm của vị trí ở khu vực Đông Nam Á:

• Là giao điểm của các đường giao thông quốc tế từ bắc xuống nam, từ đông sang tây, là cầu nối giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.
• Địa điểm này thuận lợi cho việc phát triển các mối quan hệ, giao lưu kinh tế quốc tế giữa các nước và khu vực.

2. Điều kiện tự nhiên, khí hậu

Điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng như thế nào đối với sự hình thành văn minh Đông Nam Á?

Hướng dẫn giải:

Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đối với sự hình thành văn minh Đông Nam Á:

- Điều kiện tự nhiên:

• Gồm hai bộ phận: ĐNA lục địa và ĐNA hải đảo. 
• ĐNA lục địa: bị chia cắt bởi các dãy núi, giữa các dãy núi là các thung lũng rộng, màu mỡ, có hệ thống sông ngòi dày đặc như sông Mê Công, sông Hồng, sông Mê Nam,....lưu lượng nước lớn, hàm lượng phù sa cao, tạo nên những vùng đồng bằng rộng lớn. 
• ĐNA hải đảo: tập trung nhiều đảo lớn và đồi núi. Một số đồng bằng có thêm các khoáng chất.
• Đại bộ phận ĐNA nằm trong vùng khí hậu nóng ẩm. 
• Gió mùa kèm theo mưa nhiệt đới đã cung cấp đủ nước cho sinh hoạt và sản xuất của con người. 

- Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên:

• Hình thành nền văn minh nông nghiệp lúa nước trước khi tiếp xúc với văn minh Trung Hoa - Ấn Độ. 
• Từ xa xưa người dân đã biết thuần dưỡng trâu bò, chế tác nông cụ, xây dựng hệ thống thủy lợi để phục vụ sản xuất. 
• Sớm phát triển các hoạt động khai thác biển và buôn bán bằng đường biển, giao thông biển giúp các nước trong khu vực, nối Đông Nam Á với các tuyến đường biển quốc tế Cư dân Đông Nam Á