^{BÀI 2. TỔ CHỨC QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM VÀ CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM}

MỞ ĐẦU

Hình 2.1 thể hiện những thông tin gì của lực lượng quân đội và công an?

Giải nhanh:

Hình 2.1 thể hiện cấp bậc, quân hàm của lực lượng quân đội và công an.

I. QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM

CH: Em hãy chia sẻ hiểu biết của mình về chức năng, nhiệm vụ của một số tổ chức trong Quân đội nhân dân Việt Nam.

Giải nhanh:

* Bộ Quốc phòng

- Tham mưu với Đảng và Nhà nước về đường lối, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng bảo vệ Tổ quốc; 

- Quản lí nhà nước về lĩnh vực quân sự, quốc phòng trong phạm vi cả nước; 

- Tổ chức thực hiện việc xây dựng, quản lí, chỉ huy quân đội nhân dân, dân quân tự vệ.

* Bộ Tổng Tham mưu và Tổng cục Chính trị

- Bộ Tổng Tham mưu: Chỉ huy, điều hành, xây dựng phát triển lực lượng và huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu của quân đội nhân dân và dân quân tự vệ.

- Tổng cục Chính trị: Đảm nhiệm công tác Đảng, công tác chính trị trong toàn quân.

* Quân khu, quân đoàn

- Quân khu: 

+ Chỉ đạo công tác quốc phòng và xây dựng tiềm lực quân sự trong thời bình; 

+ Chỉ đạo, chỉ huy lực lượng vũ trang địa phương trong thời chiến, để bảo vệ lãnh thổ quân khu.

- Quân đoàn: Đơn vị cơ động lớn nhất của Lục quân, có nhiệm vụ bảo vệ các địa bàn chiến lược trọng yếu của quốc gia.

CH: Nêu cách nhận biết các bậc quân hàm của sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ trong Quân đội nhân dân Việt Nam dựa vào cấp hiệu.

Giải nhanh:

* Chú ý:

- Cấp hiệu của Bộ đội Biên phòng có nền màu xanh lá cây, viền màu đỏ; 

- Cảnh sát biển có nền màu xanh dương, viền màu vàng; 

- Quân chủng Phòng không – Không quân có nền màu vàng, viền màu xanh hoà bình; 

- Hải quân có nền màu vàng, viền màu tím than.

- Cấp hiệu của quân nhân chuyên nghiệp tương tự như cấp hiệu của sĩ quan, chỉ khác trên nền cấp hiệu có một đường màu hồng ở chính giữa theo chiều dọc.

CH:

- Nêu cách nhận biết các lực lượng trong Quân đội nhân dân Việt Nam dựa vào phù hiệu ở hình 2.6.

- Hãy tìm hiệu về phù hiệu của các lực lượng khác trong Quân đội nhân dân Việt Nam.

Giải nhanh:

* Nền phù hiệu:

- Binh chủng hợp thành – Bộ binh, Tăng – Thiết giáp, Pháo binh, Công binh, Thông tin, Hóa học, Đặc công: Màu đỏ tươi

- Bộ đội Biên phòng: Màu xanh lá cây

- Phòng không - Không quân: Màu xanh hòa bình

- Hải quân: Màu tím than

* Hình phù hiệu:

- Binh chủng hợp thành – Bộ binh: Hình thanh kiếm và khẩu súng đặt chéo 

- Phòng không - Không quân: Máy bay chiến đấu và sao vàng

- Hải quân: Mỏ neo, sóng biển và ngôi sao vàng

- Bộ đội Biên phòng: Cột mốc biên giới, lá cờ Tổ quốc và hai bông lúa

- Tăng – Thiết giáp: Hình xe tăng nhìn ngang

- Pháo binh: Hình hai nòng súng thần công đặt chéo

- Công binh: Hình cuốc, xẻng trên nửa bánh xe răng

- Thông tin: Hình sóng điện

- Hóa học: Hình tia phóng xạ trên hình nhân ben–zen

- Đặc công: Hình dao găm đặt trên khối bộc phá, dưới mũi tên có mũi tên vòng.

* Một số lực lượng khác trong Quân đội nhân dân Việt Nam

- Bộ đội nhảy dù: Hình máy bay trên dù đang mở

- Tên lửa: Hình tên lửa trên nền mây

- Cao xạ: Hình khẩu pháo cao xạ

- Ra-đa: Hình cánh ra-đa trên bệ

- Hải quân: Hình mỏ neo

- Hải quân đánh bộ: Hình mỏ neo trên thanh kiếm và khẩu súng đặt chéo

- Ngành Hậu cần - Tài chính: Hình thanh kiếm và khẩu súng đặt chéo, dưới có bông lúa.

- Quân y, thú y: Hình chữ thập đỏ trong hình tròn

- Ngành Kỹ thuật: Hình com-pa trên chiếc búa

- Lái xe: Hình tay lái trên nhíp xe

- Cơ quan tiến hành tố tụng, kiểm soát quân sự: Hình mộc trên hai thanh kiếm đặt chéo.

- Quân nhạc: Hình chiếc kèn và sáo đặt chéo

- Thể dục thể thao: Hình cung tên

- Văn hóa nghệ thuật: Hình biểu tượng âm nhạc và cây đàn.

CH: Nêu cách nhận biết các lực lượng trong Quân đội nhân dân Việt Nam dựa vào trang phục ở hình 2.7.

Giải nhanh:

* Màu sắc:

- Lục quân: Màu xanh lá cây (ô liu)

- Phòng không – không quân: Màu xanh da trời

- Hải quân: Màu tím than, màu trắng

* Phù hiệu:

- Lục quân: Hai bông lúa và ngôi sao vàng

- Phòng không – không quân: Cánh chim và ngôi sao vàng

- Hải quân: Mỏ neo và sóng biển

* Mũ:

- Lục quân: Mũ cối hoặc mũ kê-pi

- Phòng không – không quân: Mũ phi công

- Hải quân: Mũ thủy thủ

* Quân hàm:

- Lục quân: Quân hàm dạng “sao”

- Phòng không – không quân: Quân hàm dạng “cánh chim”

- Hải quân: Quân hàm dạng “vạch”

II. CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM

CH: Em hãy nêu chức năng, nhiệm vụ của một số tổ chức trong Công an nhân dân Việt Nam.

Giải nhanh:

* Bộ Công an

- Tham mưu với Đảng, Nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng chống tội phạm.

- Quản lí nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; 

- Trực tiếp đấu tranh phòng chống các loại tội phạm, vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

* Một số tổ chức trực thuộc Bộ công an

- Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao: 

+ Tham mưu, hướng dẫn và thực hiện quản lí nhà nước về an ninh mạng; 

+ Thực hiện các biện pháp nghiệp vụ bảo vệ an ninh mạng và phòng, chống tội phạm mạng theo quy định của pháp luật.

- Cục Cảnh sát hình sự: Tham mưu, hướng dẫn và thực hiện các biện pháp nghiệp vụ trong phòng ngừa, phát hiện, điều tra, xử lí các tội phạm về trật tự xã hội.

- Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy: Tham mưu, hướng dẫn và thực hiện các biện pháp nghiệp vụ để phòng ngừa, phát hiện, điều tra, xử lí các loại tội phạm về ma tuý.

- Cục Cảnh sát quản lí hành chính về trật tự xã hội: 

+ Tham mưu, hướng dẫn và thực hiện quản lí nhà nước về trật tự xã hội; 

+ Thực hiện các biện pháp nghiệp vụ để phục vụ công tác phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật theo quy định của pháp luật.

- Cục Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ: Tham mưu, hướng dẫn và thực hiện quản lí nhà nước về phòng cháy, chữa cháy, thực hiện các biện pháp nghiệp vụ phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ theo quy định.

- Cục Cảnh sát giao thông: Tham mưu, quản lí nhà nước và tổ chức thực hiện bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ, đường sắt và đường thuỷ nội địa, phòng ngửa, đấu tranh với các loại tội phạm và vi phạm trật tự, an toàn xã hội trên các tuyến

giao thông theo quy định.

- Bộ Tư lệnh Cảnh vệ: Tham mưu và thực hiện công tác cảnh vệ để bảo đảm an toàn

tuyệt đối cho cán bộ lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước, khách quốc tế đến thăm

và làm việc tại Việt Nam, các khu vực trọng yếu và các sự kiện đặc biệt quan trọng.

- Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động: Tham mưu và thực hiện biện pháp vũ trang bảo vệ an ninh, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội

* Công an cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã

- Công an cấp tỉnh, cấp huyện: 

+ Tham mưu với cơ quan công an cấp trên, cấp uỷ, Uỷ ban nhân dân và quản lí nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự an toàn xã hội trên địa bàn; 

+ Trực tiếp đấu tranh phòng, chống âm mưu, hoạt động của các thể lực thù địch, các loại tội phạm và các vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

- Công an cấp xã: 

+ Thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, đấu tranh phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật; 

+ Làm nòng cốt trong xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở địa bàn xã, thị trấn.

CH: Nêu cách nhận biết cấp bậc hàm của sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ trong Công an nhân dân Việt Nam dựa vào cấp hiệu.

Giải nhanh:

CH: Em hãy nêu cách nhận biết một số lực lượng chuyên môn của Công an nhân dân Việt Nam thông qua trang phục.

Giải nhanh:

Trang phục của Công an nhân dân Việt Nam thể hiện tính thống nhất và đặc trưng hoạt động chuyên môn của mỗi lực lượng trong Công an nhân dân Việt Nam.

LUYỆN TẬP

Câu 1. Nêu một số tổ chức trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Tổ chức nào thuộc cơ quan quân sự địa phương?

Giải nhanh:

- Bộ Quốc phòng.

- Các cơ quan Bộ Quốc phòng: Bộ Tổng Tham mưu, Tổng cục Chính trị,...

- Các quân khu: Quân khu 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9. Quân khu có Bộ chỉ huy quân sự cấp tỉnh, Ban chỉ huy quân sự cấp huyện và các đơn vị khác.

- Các đơn vị: Quân đoàn, quân chủng, binh chủng, Bộ Tư lệnh,... Ở từng đơn vị có sư đoàn, trung đoàn, tiểu đoàn, đại đội, trung đội, tiểu đội và các cấp tương đương.

- Các cơ quan nghiên cứu, học viện nhà trường, cơ quan tư pháp quân đội; các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, bệnh viện, đoàn kinh tế – quốc phòng và tổ chức - khác thuộc Bộ Quốc phòng.

Câu 2. Hệ thống tổ chức của Công an nhân dân Việt Nam gồm mấy cấp? Nêu chức năng, nhiệm vụ chính của công an cấp huyện, cấp xã.

Giải nhanh:

- Bộ Công an;

- Công an tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương;

- Công an huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương;

- Công an xã, phường, thị trấn.

Chức năng, nhiệm vụ chính của công an cấp huyện, cấp xã: 

- Công an cấp tỉnh, cấp huyện: Tham mưu với cơ quan công an cấp trên, cấp uỷ, Uỷ ban nhân dân và quản lí nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự an toàn xã hội trên địa bàn; trực tiếp đấu tranh phòng, chống âm mưu, hoạt động của các thế lực thù địch, các loại tội phạm và các vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

- Công an cấp xã: Thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật; làm nòng cốt trong xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở địa bàn xã, thị trấn.

Câu 3. Em hãy cho biết cấp bậc quân hàm và quân, binh chủng trong Quân đội nhân dân Việt Nam của quân nhân trong các trường hợp sau đây. Giải thích lí do.

a) Quân nhân mặc trang phục màu xanh lá cây; mang cầu vai có nền màu vàng, viền màu đỏ; trên cầu vai có một gạch ngang và bốn sao.

b) Quân nhân mang trang phục màu xanh lá cây; mang cầu vai có nền màu xanh lá cây, viền màu vàng; trên cầu vai có hai gạch ngang và hai sao.

c) Quân nhân mặc trang phục có áo sơ mi ngắn tay màu trắng, quần màu tím than; mang cầu vai có nền màu vàng, viền màu tím than; trên cầu vai có một gạch ngang và ba sao.

d) Quân nhân mặc trang phục có áo sơ mi ngắn tay màu xanh hoà bình, quần màu xanh đậm; mang cầu vai có nền màu vàng, viền màu xanh hoà bình, ở giữa có đường dọc màu hồng; trên cầu vai có một gạch ngang và một sao.

Giải nhanh:

a) Sĩ quan lục quân cấp bậc Đại úy

b) Cán bộ kiểm lâm cấp bậc Trung tá

c) Sĩ quan hải quân cấp bậc Thượng úy

d) Sĩ quan phòng không không quân cấp bậc Thiếu úy

Câu 4. So sánh cấp bậc hàm, cấp hiệu của sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ với sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kĩ thuật trong Công an nhân dân Việt Nam.

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy kể tên và nêu chức năng, nhiệm vụ một tổ chức trong quân đội hoặc công an nhân dân trên địa bàn tỉnh, thành phố em sinh sống (hoặc em biết).

Giải nhanh:

Lữ đoàn 144 - Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội

- Bảo vệ các cơ quan đầu não của Đảng, Nhà nước, Trung ương Quân ủy, Bộ Quốc phòng và các mục tiêu trọng yếu trên địa bàn Thủ đô Hà Nội.

- Thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc.

- Tham gia phòng chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn, tìm kiếm cứu nạn và các nhiệm vụ khác theo yêu cầu của cấp trên.