BÀI 15. THUẬT TOÁN

PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK

1. THUẬT TOÁN

Hoạt động 1: 

1. Nếu đảo thứ tự bước 3 và 4 trong hướng dẫn trên thì em có gấp được hình trò chơi Đông – Tây – Nam – Bắc không? Tại sao?

2. Trước khi thực hiện theo hướng dẫn trên, em cần có gì? Sau khi thực hiện lần lượt 6 bước theo hướng dẫn, em nhận được kết quả là gì?

Câu hỏi 1: Thuật toán là gì?

A. Một dãy các cách giải quyết một nhiệm vụ.

B. Một dãy các kết quả nhận được khi giải quyết một nhiệm vụ.

C. Một dãy các chỉ dẫn rõ ràng, có trình tự sao cho khi thực hiện những chỉ dẫn này người ta giải quyết được vấn đề hoặc nhiệm vụ đã cho.

D. Một dãy các dữ liệu đầu vào để giải quyết một nhiệm vụ.

Câu hỏi 2: Em hãy chọn các câu đúng.

A. Thuật toán có đầu ra là kết quả nhận được sau khi thực hiện các bước của thuật toán.

B. Thuật toán có đầu vào là các dữ liệu ban đầu.

C. Thuật toán có đầu vào là kết quả nhận được sau khi thực hiện các bước của thuật toán.

D. Thuật toán có đầu ra là các dữ liệu ban đầu.

2. MÔ TẢ THUẬT TOÁN

Hoạt động 2: Ngoài cách trình bày thuật toán bằng ngôn ngữ tự nhiên, em còn biết cách nào khác không? Cách đó có hiệu quả không? Vì sao? 

Câu hỏi 1: Câu nào sau đây sai khi nói về vài trò của mũi tên trong sơ đồ khối của thuật toán?

A. Hướng mũi tên cho thấy hướng đi trong sơ đồ khối.

B. Mũi tên được sử dụng để chỉ hướng thực hiện tiếp theo.

C. Mũi tên được sử dụng chỉ để kết nối các hình khối trong sơ đồ khối.

Câu hỏi 2: Em hãy ghép mỗi mục ở cột bên phải với một mục phù hợp ở cột bên trái khi nói về sơ đồ khối của thuật toán.

3. LUYỆN TẬP

Luyện tập 1: Em hãy tìm đầu vào, đầu ra của các thuật toán sau đây:

a) Thuật toán tính trung bình cộng của hai số a, b.

b) Thuật toán tìm ước chung lớn nhất của hai số tự nhiên a và b.

Luyện tập 2: Em hãy quan sát sơ đồ khối ở Hình 6.3 và cho biết sơ đồ khối mô tả thuật toán gì? Xác định đầu vào và đầu ra của thuật toán. Mô tả lại thuật toán dưới dạng liệt kê.

Luyện tập 3: Em hãy sắp xếp các phần được đánh số trong Hình 6.4 để được thuật toán tính trung bình cộng của hai số a và b.

4. VẬN DỤNG

Vận dụng 1: Bạn An đã sửa công thức làm kem sữa chua dưa hấu thành công thức làm kem sữa chua xoài như Hình 6.5.

a) Phần hướng dẫn làm kem sữa chua xoài gồm 7 bước là một thuật toán. Em hãy xác định đầu vào và đầu ra của thuật toán làm kem sữa chua xoài.

b) Em hãy dùng sơ đồ khối để thể hiện thuật toán đó.

b. Thời gian biểu hoạt động các ngày trong tuần của em

Vận dụng 2: Em hãy mô tả thuật toán tính điểm trung bình ba môn Toán, Ngữ Văn, Ngoại ngữ theo hai cách: liệt kê các bước và sơ đồ khối.

Vận dụng 3: Em hãy nêu ví dụ về thuật toán giải quyết một nhiệm vụ trong thực tế. Hãy xác định đầu vào, đầu ra và các bước thực hiện thuật toán để giải quyết nhiệm vụ đó.

PHẦN II. 5 PHÚT TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP SGK

1. THUẬT TOÁN

Đáp án HD1: 

1. Không thể gấp được hình vì kết quả của bước trước ảnh hưởng đến bước sau.

2. Em cần có tờ giấy vuông. Em nhận được kết quả là hình gấp trò chơi Đông – Tây – Nam – Bắc.

Đáp án CH1: C

Đáp án CH2: A và B

2. MÔ TẢ THUẬT TOÁN

Đáp án HD2: 

Em còn biết đến cách trình bày bằng ngôn ngữ lập trình, sơ đồ tư duy,… Theo em những cách đó đều hiệu quả vì nó được trình bày ngắn gọn, dễ hiểu.

Đáp án CH1: C.

Đáp án CH2: 1 – a, 2 – c, 3 – d, 4 – b.

3. LUYỆN TẬP

Đáp án LT1:

a) 

• Đầu vào: hai số a, b.

• Đầu ra: trung bình cộng của hai số a, b.

b) 

• Đầu vào: hai số tự nhiên a và b.

• Đầu ra: ước chung lớn nhất của hai số tự nhiên a và b.

Đáp án LT2:

• Sơ đồ khối mô tả thuật toán tính tổng của hai số a và b.

• Đầu vào: hai số a và b

• Đầu ra: tổng hai số a và b.

• Mô tả thuật toán theo cách liệt kê: Nhập giá trị a, b ® Tính Tổng ← a + b.

• In ra màn hình giá trị Tổng.

Đáp án LT3:

1 → 3 → 2 → 4 → 6 → 5.

4. VẬN DỤNG

Đáp án VD1: 

a) Đầu vào: xoài, sữa chua, mật ong. Đầu ra: kem sữa chua xoài.

b) Sơ đồ khối của thuật toán:

Đáp án VD2: 

a) 

1. Nhập giá trị a, b, c.

2. Tổng ← a + b + c.

3. Trung bình cộng ← Tổng: 

4. Thông báo giá trị Trung bình cộng.

b) Sơ đồ khối:

Đáp án VD3:

• Công việc trong thực tế: luộc rau muống

• Đầu vào: rau muống, nước. Đầu ra: món rau muống luộc

• Mô tả thuật toán:

1. Lấy 2 lít nước vào xoong.

2. Đun sôi nước.

3. Cho rau đã được rửa sạch vào nước sôi.

4. Chờ rau sôi khoảng 3 phút thì tắt bếp

5. Món rau luộc được bày ra đĩa.