BÀI 1. TỰ HÀO VỀ TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC VIỆT NAM

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK 

MỞ ĐẦU

Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là tài sản vô cùng quý báu được tổ tiên, ông cha tạo dựng, lưu truyền từ ngàn xưa cho đến ngày nay. Là người con đất Việt, chúng ta luôn tự hào, quyết tâm giữ gìn và phát huy truyền thống dân tộc để xứng danh là con cháu Lạc Hồng.

Em hãy ghép các chữ cái chung nhóm màu thành những từ có ý nghĩa về truyền thống của dân tộc Việt Nam

KHÁM PHÁ

1.Em hãy đọc bài đồng dao, quan sát hình ảnh và thực hiện yêu cầu:

Em hãy chỉ ra những truyền thống của dân tộc Việt Nam được thể hiện trong bài đồng dao và các hình ảnh trên. Hãy nêu giá trị của những truyền thống đó. Hãy nêu những truyền thống khác của dân tộc Việt Nam mà em biết

2. Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.

Trường hợp 1: Là du học sinh vào dịp Tết cổ truyền, bạn N cùng nhóm bạn tổ chức các hoạt động Tết theo truyền thống của người Việt ngay tại xứ người như: gói bánh chưng, bánh tét; trang trí hoa mai, hoa đào; mặc trang phục áo dài;.....Đối với bạn N, dù ở nơi đâu thì Việt Nam vẫn luôn trong trái tim mình.

Trường hợp 2: Hằng năm, cứ vào ngày 10 tháng 3 âm lịch, thầy và trò Trường Trung học cơ sở A lại háo hức tham gia các hoạt động Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương như: dâng hương để tưởng nhớ các Vua Hùng đã có công dựng nước, tham gia các trò chơi dân gian,.....Qua đó, học sinh biết trân trọng, tự hào về nguồn cội và có thêm động lực để cố gắng học tập, góp phần xây dựng đất nước.

Trường hợp 3: Trong cuộc thi hùng biện tiếng Anh do Trường Trung học cơ sở X tổ chức, bạn H cùng nhóm bạn hăng hái sưu tầm tư liệu, hình ảnh để chuẩn bị tham gia dự thi với đề tài hiếu học. Không chỉ tích cực tham gia dự thi, nhóm của bạn H còn đam mê tìm tòi, nghiên cứu khoa học và đã từng đạt giải thưởng cao.

- Em hãy cho biết những biểu hiện của lòng tự hào về truyền thống dân tộc qua việc làm của các nhân vật trong các trường hợp trên

- Em hãy kể những việc làm của bản thân và những người xung quanh trong việc thể hiện lòng tự hào về truyền thống của dân Việt Nam.

LUYỆN TẬP

CH 1: Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ nói về truyền thống của dân tộc Việt Nam và giải thích ý nghĩa.

CH 2: Em hãy đọc nhận định dưới đây và thực hiện yêu cầu:

Trong cuộc chiến chống đại dịch Covid - 19, những giá trị tốt đẹp của văn hóa, con người Việt Nam ngày càng lan tỏa, chuyển hóa thành sức mạnh, tạo thành động lực để chúng ta vượt qua khó khăn, thực hiện "mục tiêu kép" vừa đẩy lùi được dịch bệnh, vừa phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội.

- Em hãy trình bày giá trị của các truyền thống dân tộc Việt Nam được thể hiện trong đại dịch Covid - 19

- Em hãy nêu những việc làm cần thiết để giữ gìn, phát huy giá trị truyền thống của dân tộc Việt Nam.

CH 3: Em hãy đọc lời bài hát sau và trả lời câu hỏi

Theo em, vì sao tiếng Việt là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam.

Em có suy nghĩ gì về một số bạn trẻ hiện nay thích dùng ngôn ngữ "chat", viết tắt tùy ý, biến âm một cách cảm tính, sai chính tả,...? Bản thân em đã giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt như thế nào?

CH 4: Em hãy cho biết việc làm sao sau đây thể hiện sự kế thừa, phát huy truyền thống của dân tộc. Vì sao?

a. Tích cực tìm hiểu lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam.

b. Bắt chước theo thần tượng trong phim ảnh, mạng xã hội,.... thiếu sự chọn lọc.

c. Chê bai những người mặc trang phục truyền thống là không phù hợp.

d. Tìm hiểu và giới thiệu với bạn bè quốc tế về các trò chơi dân gian, lễ hội truyền thống, văn hóa ẩm thực của dân tộc Việt Nam.

e. Tham gia chương trình văn nghệ về chủ đề quê hương, đất nước, con người Việt Nam.

CH 5: Em hãy viết đoạn văn bày tỏ lòng tự hào của bản thân đối với truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam và đề xuất những việc làm cụ thể để giữ gìn, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam (truyền thống hiếu học, yêu nước, hiếu thảo...)

VẬN DỤNG

CH: Em hãy tuyên truyền, quảng bá về truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam bằng những sản phẩm như: báo tường, đoạn phim ngắn, âm nhạc, ca dao, tục ngữ,…

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

MỞ ĐẦU

• Màu vàng: HIẾU HỌC

• Màu xanh: HIẾU THẢO

• Màu hồng: YÊU NƯỚC

KHÁM PHÁ

1. Em hãy đọc bài đồng dao, quan sát hình ảnh và thực hiện yêu cầu:

- Uống nước nhớ nguồn

- Đánh giặc

- Hiếu học

- Nhân nghĩa

- Thương người

- Yêu thương, đùm bọc.

Những truyền thống của dân tộc Việt Nam được thể hiện trong bài đồng dao và hình ảnh có giá trị to lớn về văn hóa, lịch sử, xã hội và kinh tế, là nguồn lực quan trọng để phát triển đất nước. Đồng thời, là cái nôi nuôi dưỡng, hình thành nên những phẩm chất tốt đẹp của người Việt Nam.

2. Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.

Những biểu hiện của lòng tự hào về truyền thống dân tộc qua việc làm của các nhân vật trong các trường hợp trên:

- Trường hợp 1: Tổ chức Tết cổ truyền.

- Trường hợp 2: dâng hương vua Hùng.

- Trường hợp 3: Tinh thần hiếu học.

Bạn bè trong lớp đều cùng nhau thi đua học tập lấy điểm 10 tặng thầy cô nhân ngày 20-10.

Lớp tham gia nghiên cứu về truyền thống văn hóa Việt Nam và dành giải nhất.

LUYỆN TẬP

CH 1: 

• Lá lành đùm lá rách

• Ăn quả nhớ kẻ trồng cây

• Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ

• Công cha như núi Thái Sơn/ Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

• Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ Người trong một nước thì thương nhau cùng

CH 2: Những giá trị truyền thống được thể hiện trong đại dịch Covid -19:

- Lá lành đùm lá rách

- Tương thân tương ái

- Đoàn kết

Để truyền thống dân tộc được gìn giữ thì tất cả các thế hiện trẻ cần biết đến những nét đẹp văn hoá dân tộc để truyền lại cho con cháu đời sau. Vậy thế hệ trẻ cần làm những công việc như:

• Tích cực tham gia những lễ hội truyền thống, trò chơi dân gian.

• Đi thăm quan các di tích lịch sử, tưởng nhớ công ơn của cha mẹ.

• Luôn đoàn kết, yêu thương nhau giữa anh em bạn bè.

• Luôn hiếu thảo với ông bà, nghe lời cha mẹ.

• Lên án, bài trừ những hành vi gây ảnh hưởng đến văn hóa dân tộc của học sinh

• Luôn tự hào nói về văn hoá dân tộc trước bạn bè quốc tế

CH 3: 

- Ngôn ngữ góp phần tạo nên bản sắc văn hóa, phân biệt dân tộc này với dân tộc khác. Chính vì vậy mà tiếng nói, chữ viết là tài sản quý giá của mọi dân tộc trên thế giới, là niềm tự hào của mỗi con người. Tiếng Việt của nước ta cũng vậy.

-  Ngôn ngữ “chat” đã và đang khiến cho chúng ta mất đi sự giàu đẹp vốn có của Tiếng Việt khiến cho tư duy, thói quen hình thành ngôn ngữ của con người đang bị biến chất đi một phần. Ngôn ngữ giàu đẹp của chúng ta bị tác động tiêu cực và trở nên nhí nhố, trở nên xấu xí trong nhận thức, tiềm thức của mọi người. Nếu cứ tiếp tục thì điều này sẽ làm Tiếng Việt mất đi sắc thái đẹp tươi sẵn có và đánh mất đi bản sắc văn hóa Việt. 

Em sử dụng ngôn từ chuẩn mực, không nói tục chửi bậy, không lạm dụng ngôn ngữ chat vào cuộc sống.

CH 4: Việc làm thể hiện sự kế thừa, phát huy truyền thống của dân tộc: a, d, e. Vì trong những trường hợp này, các bạn học sinh đã tìm hiểu, tôn trọng, giữ gìn và phát huy các truyền thống tốt đẹp, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam"tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

CH 5: 

Mỗi một quốc gia lại có bản sắc văn hóa dân tộc khác nhau tạo nên sự đa dạng về văn hóa toàn cầu. Bản sắc văn hóa dân tộc là giá trị cốt lõi nhất của nền văn hóa, thể hiện tâm hồn, cốt cách, tình cảm, lý trí, sức mạnh của dân tộc, tạo nên chất keo kết nối các cộng đồng người gắn bó, đoàn kết với nhau để cùng tồn tại và phát triển. Những giá trị của bản sắc văn hóa dân tộc là độc nhất và vô giá, tượng trưng cho cốt cách, tâm hồn, tâm lý… của một dân tộc. Thế hệ trẻ là những người nắm giữ tương lai của đất nước, bởi vậy, nâng cao ý thức giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc là một điều vô cùng cần thiết. Cần phải kế thừa phát huy nhưng đồng thời cũng phải phát triển nó lên bằng cách kết hợp có lựa chọn với những yếu tố văn hoá mới tích cực. Từ đó hình thành một nền văn hoá Việt Nam vừa truyền thống, vừa hiện đại, đa dạng, vừa thống nhất, đảm bảo được yêu cầu "hoà nhập nhưng không hoà tan" trong một thời đại mới. 

VẬN DỤNG

- Đói lòng ăn đọt chà là. 

Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng.
- Giấy rách phải giữ lấy lề.
- Đi đâu mặc kệ đi đâu. 

Đến ngày giỗ Tết phải mau mà về.