Slide bài giảng Công dân 9 chân trời bài 4: Khách quan và công bằng

Tóm lược nội dung

BÀI 4. KHÁCH QUAN VÀ CÔNG BẰNG

MỞ ĐẦU

Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và thực hiện yêu cầu

Em liên tưởng đến câu thành ngữ nào về khách quan, công bằng và nêu ý nghĩa của câu thành ngữ đó

Trả lời rút gọn:

- Em liên tưởng đến câu thành ngữ: Nói có sách, mách có chứng

- Câu thành ngữ "Nói có sách, mách có chứng" thường được sử dụng để nói rằng nếu bạn muốn khẳng định một điều gì đó, bạn cần phải có bằng chứng hoặc dẫn chứng cụ thể để chứng minh điều đó. 

KHÁM PHÁ

1. Em hãy đọc các thông tin sau và thực hiện yêu cầu

- Em hãy xác định các biểu hiện của khách quan và ý nghĩa của những biểu hiện đó trong thông tin trên

- Nêu ví dụ thể hiện sự khách quan, thiếu khách quan trong cuộc sống, công việc và kết quả của mỗi hành động, việc làm đó

- Em hãy cho biết tác hại của những hành vi, việc làm thiếu khách quan

Trả lời rút gọn:

- Các biểu hiện của khách quan là: 

+ Các nhà báo trong mọi trường hợp đều phải khen cũng như chê với động cơ trong sáng, khách quan

+ Không viết báo với mục đích vụ lợi, cá nhân, ích kỉ

- Ý nghĩa là: sẽ giúp chúng ta nhìn nhận sự vật, hiện tượng đúng với bản chất vốn có của nó để xây dựng nên những mối quan hệ đoàn kết, tích cực và tốt đẹp

- Ví dụ thể hiện sự khách quan trong cuộc sống: nhìn nhận, đánh giá con người, sự việc một cách công bằng, kết quả sẽ giúp tạo cơ hội, động lực giúp con người nỗ lực hành động để tạo ra những thành quả có ý nghĩa cho bản thân và xã hội.

- Ví dụ thể hiện sự thiếu khách quan trong cuộc sống: đăng tải thông tin phiến diện, chưa được kiểm chứng lên mạng xã hội, ảnh hưởng đến những người hoặc sự vật có liên quan

- Tác hại của những hành vi, việc làm thiếu khách quan là: dẫn đến những thiếu sót, sai lầm trong ứng xử, quyết định,..

2. Em hãy đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi

- Chi tiết nào trong câu chuyện thể hiện sự công bằng của Hoàng Thái hậu Từ Dũ?

- Theo em, công bằng được biểu hiện như thế nào trong cuộc sống?

- Ý nghĩa của công bằng là gì? Thiếu công bằng có tác hại như thế nào?

Trả lời rút gọn:

- Chi tiết trong câu chuyện thể hiện sự công bằng của Hoàng Thái hậu Từ Dũ là: không chiếu cố cho người trong dòng họ làm thị vệ bởi không có công lao gì thì không được ban chức tước, phải giữ kỷ cương của nước nhà

- Công bằng được biểu hiện trong cuộc sống qua: 

+ Không phân biệt đối xử giữa người với người

+ Trong các quan hệ pháp luật, đảm bảo được nguyên tắc như nhau với mọi đối tượng

+ Trong xã hội, đảm bảo điều kiện để mỗi cá nhân đều tiếp cận được với các chính sách an sinh, phúc lợi xã hội

- Ý nghĩa của công bằng là: 

+ Giúp con người có cơ hội được phát triển bình đẳng với nhau

+ Tạo nên mối quan hệ tốt đẹp, đoàn kết 

- Thiếu công bằng có thể dẫn đến mâu thuẫn, bất công, bất bình đẳng trong các mối quan hệ cá nhân và xã hội

3. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi

Trường hợp 1:

Anh C tình cờ gặp lại anh K sau 10 năm tốt nghiệp Trung học phổ thông. Anh C hăng say kể cho bạn nghe về công việc và những thành tích của mình. Ke xong, anh C quay sang hỏi anh K: “Bạn có nhớ bạn N hồi đó nghịch nhất lớp mình không? Mình thấy rằng những người như bạn ấy thường rất khó để thành công”.”

Trường hợp 2:

Vợ chồng ông T có hai người con, con trai 9 tuổi và con gái 3 tuổi. Ông T yêu quý, chiều chuộng, thường xuyên mua quà cho con gái mà ít khi mua quà cho con trai và luôn yêu cầu con trai phải chăm sóc, nhường nhịn em gái.”

- Em có suy nghĩ gì về cách ứng xử của nhân vật trong các trường hợp trên?

- Em sẽ góp ý như thế nào với những biểu hiện thiếu khách quan, công bằng trong các trường hợp trên một cách phù hợp nhất?

- Theo em, làm thế nào để thể hiện được thái độ khách quan, công bằng trong cuộc sống hằng ngày?

Trả lời rút gọn:

- Cách ứng xử của anh C trong trường hợp 1 là chưa đúng khi đã phán xét bạn N một cách thiếu công bằng, có suy nghĩ phiến diện

- Cách ứng xử của ông T trong trường hợp 2 là chưa đúng khi đã thiếu công bằng trong việc đối xử với con trai và con gái

- Em sẽ khuyên anh C không nên phán xét người khác khi chưa hiểu rõ về họ, điều đó sẽ gây tổn thương tới người khác và làm xấu đi mối quan hệ giữa bạn bè với nhau

- Em sẽ khuyên ông T nên đối xử công bằng với cả 2 người con vì dù là con trai hay con gái thì cũng xứng đáng nhận được sự công bằng, những điều tốt đẹp nhất của bố mẹ dành cho

- Để thể hiện được thái độ khách quan, công bằng trong cuộc sống hằng ngày, cần phải:

+ Rèn luyện thái độ nhìn nhận, đánh giá sự vật, hiện tượng khách quan, công bằng, tôn trọng, bảo vệ lẽ phải

+ Không định kiến, thiên vị trong việc đánh giá bản thân và những người xung quanh

+ Phê phán các biểu hiện thiếu khách quan, công bằng

LUYỆN TẬP

Câu 1: Dựa vào hình ảnh dưới đây, em liên tưởng đến điều gì về khách quan, công bằng? Vì sao?

Trả lời rút gọn:

- Dựa vào hình ảnh trên, em liên tưởng đến về mỗi người đều có những góc nhìn, suy nghĩ khác nhau, do vậy phải có sự nhìn nhận khách quan

- Vì giống như số 6 khi nhìn ngược lại sẽ thành số 9, chỉ khi đặt mình vào vị trí của người khác thì ta mới có thể hiểu được họ.

Câu 2: Em hãy đọc các tình huống sau và trả lời câu hỏi

Tình huống 1:

Trong lúc chờ tính tiền tại siêu thị, khi mọi người đang xếp hàng thì anh B lại cố tình chen lấn để vượt lên đầu hàng và đề nghị chị thu ngân thanh toán trước cho mình. Thấy vậy, chị thu ngân và khách hàng không đồng ý, đề nghị anh B quay lại xếp hàng để chờ tới lượt. Tuy nhiên, anh B tỏ thái độ khó chịu, lớn tiếng với chị ấy cùng mọi người.”

Tình huống 2:

Trong cuộc họp nhân dân tại địa bàn dân cư, khi cán bộ đang triển khai về chính sách cấp bảo hiểm y tế miễn phí cho người thuộc diện hộ nghèo thì có những ý kiến xì xào, bàn tán. Bà V nói nhỏ với ông M rằng: “Như vậy là không công bằng. Đã là bảo hiểm y tế thì ai cũng phải đóng như nhau, không nên có sự phân biệt như vậy”.

- Em có nhận xét gì về lời nói, việc làm của nhân vật trong các tình huống trên?

- Theo em, anh B, bà V, ông M nên ứng xử như thế nào để đảm bảo sự công bằng?

Trả lời rút gọn:

* Tình huống 1:

- Nhận xét: Anh B trong tình huống này đã có hành động không tôn trọng và không tuân thủ quy tắc xã hội khi cố tình chen lấn để vượt hàng và yêu cầu được thanh toán trước. Thái độ khó chịu và việc lớn tiếng của anh khi bị từ chối càng làm tăng thêm sự xấu hổ và không đáng được tôn trọng.

- Gợi ý ứng xử: Anh B cần thực hiện việc đứng xếp hàng như mọi người khác và chờ đến lượt của mình. Trong trường hợp anh cảm thấy có vấn đề về dịch vụ hoặc cách phục vụ, anh có thể liên hệ với quản lý của siêu thị để thảo luận và giải quyết một cách hòa bình và có hiệu quả.

* Tình huống 2:

- Nhận xét: Bà V đã thể hiện sự nhạy cảm và ý kiến của mình về việc xem xét lại chính sách bảo hiểm y tế miễn phí cho người nghèo. Tuy nhiên, cách bày tỏ ý kiến của bà không phù hợp trong một buổi họp công cộng.

- Gợi ý ứng xử: Bà V có thể đưa ra ý kiến của mình một cách tôn trọng và xây dựng hơn bằng cách sử dụng từ ngữ và cách diễn đạt mềm dẻo hơn. Ông M, nếu nhận được ý kiến từ bà V, cũng nên lắng nghe và cân nhắc, không phản ứng một cách thiếu tôn trọng hoặc xem thường ý kiến của bà. Cả hai nên hợp tác để tìm ra giải pháp công bằng và thỏa đáng cho tất cả mọi người.

Câu 3: Em hãy quan sát hình ảnh sau và thực hiện yêu cầu

- Em hãy tìm hiểu và kể lại nội dung câu chuyện ngụ ngôn được thể hiện trong hình ảnh trên

- Em hãy tìm các biểu hiện thể hiện sự thiếu khách quan trong câu chuyện đó và rút ra bài học cho bản thân

Trả lời rút gọn:

- Hình ảnh trên là hình ảnh của câu chuyện ngụ ngôn “Thầy bói xem voi”. Câu chuyện kể về năm ông thầy bói mù vào một ngày rãnh rỗi. Khi đang ngồi buôn chuyện thì họ nghe tin có một gánh xiếc đi qua. Thế là cả năm người cùng gom tiền để hối lộ quản tượng, xin được xem voi. Sau khi được sự đồng ý của quản tượng, năm ông thầy bói mù sấn sổ bắt đầu xem voi bằng tay. Họ sờ mó quanh con voi, rồi bắt đầu tả lại. Ông thì nói con voi như cái chổi cùn, ông bảo con voi như cái quạt, ông lại bảo con voi như cột đình. Đến ông khác lại nói voi sun sun như con đỉa, ông bên cạnh thì chắc chắn là voi y cái đòn càn. Do mỗi ông chỉ sờ mỗi một chỗ, nên thành ra chỉ mò được hình dáng một bộ phận của voi mà thôi. Nhưng chẳng ai chịu nghe ai cả, cứ thế lao vào đánh nhau đến sứt đầu mẻ trán.

- Biểu hiện thể hiện sự thiếu khách quan trong câu chuyện: cách xem voi của năm ông thầy bói là kỳ quặc, không giống ai, mắc sai lầm khi chỉ xem các bộ phận chứ không xem tổng thể con voi

- Qua câu chuyện hài hước ấy, em rút ra bài học rằng chúng ta cần phải biết nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện. Đồng thời cần biết học cách lắng nghe những ý kiến, đóng góp của người khác.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy tìm ví dụ về sự khách quan, công bằng ở các lĩnh vực trong đời sống. Từ đó, xác định những việc làm phù hợp của bản thân để góp phần khuyến khích sự khách quan, công bằng

Trả lời rút gọn:

- Sự khách quan, công bằng ở các lĩnh vực trong đời sống: chính sách hỗ trợ người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn

- Những việc làm phù hợp của em để góp phần khuyến khích sự khách quan, công bằng là: 

+ Rèn luyện thái độ nhìn nhận, đánh giá sự vật, hiện tượng khách quan, công bằng, tôn trọng, bảo vệ lẽ phải

+ Không định kiến, thiên vị trong việc đánh giá bản thân và những người xung quanh

+ Phê phán các biểu hiện thiếu khách quan, công bằng

Câu 2: Em hãy tìm và chia sẻ các hành vi của bản thân, bạn bè hoặc người thân chưa thể hiện sự khách quan, công bằng và đề xuất những cách khắc phục phù hợp

Trả lời rút gọn:

- Phân biệt, kì thị giới tính

- Luôn đặt lợi ích cá nhân lên hàng đầu

Cách khắc phục:

- Tôn trọng sự khác biệt, không phân biệt đối xử dựa trên giới tính

- Không đặt lợi ích cá nhân lên trên lợi ích cộng đồng