Tiến trình cách mạng tháng Tám đã diễn ra như thế nào?

Chiến tranh thế giới thứ hai đang bước vào giai đoạn kết thúc. Ở Châu Âu, phát xít Đức bị đánh bại và buộc phải đầu hàng không điều kiện. Ở Châu Á, quân phiệt Nhật cũng phải đầu hàng (8-1945). Lúc này thời cơ cho cách mạng đã đến Đảng và chủ tịch Hồ Chí Minh đã kịp thời lãnh đạo nhân dân vùng dậy tiến hành tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.

Ngay sau khi được tin chính phủ Nhật đầu hàng, Uỷ ban khởi nghĩa toàn quốc được thành lập và ra quân lệnh số 1 kêu gọi toàn dân nổi dậy. Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản được họp ở Tân Trào - Tuyên Quang (từ ngày 14 đến 15-8) quyết định phát động Tổng khởi nghĩa trước khi quân Đồng minh tiế vào. Tiếp theo, Đại hội quốc dân được tiến hành ở Tân Trào gồm các đoàn thể, các dân tộc tiêu biểu cho ý chí và nguyện vọng của toàn dân. Đại hội quyết định thông qua 10 chính sách của Việt Minh lập Uỷ ban dân tộc giải phóng Việt Nam. 

Ngày 19 -8, Nhân dân Hà Nội đã giành chính quyền thắng lợi. Chỉ trong vòng 15 ngày (từ ngày 14 đến 28 -8 -1945) cuộc Tổng khởi nghĩa đã thành công trong cả nước. Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình Hà Nội chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt chính phủ lâm thời đọc bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc ta  - kỷ nguyên độc lập, tự do.