Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng Lịch sử 12 kntt bài 6: Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Câu 1: 

♦ Cách mạng tháng Tám năm 1945 có ý nghĩa bước ngoặt đối với lịch sử dân tộc Việt Nam, vì:

+ Thắng lợi của cuộc cách mạng này đã lật đổ ách cai trị của thực dân Pháp trong hơn 80 năm, của quân phiệt Nhật Bản gần 5 năm; chấm dứt thời kì quân chủ hơn 1000 năm; lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

+ Mở  ra kỷ nguyên mới của dân tộc - kỉ nguyên độc lập, tự  do; giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng xã hội.

 + Đưa Đảng Cộng sản Đông Dương từ một đảng hoạt động bí mật trở thành đảng cầm quyền, nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước.

+ Chứng tỏ năng lực lãnh đạo của Đảng Cộng sản, sự sáng tạo và tinh thần yêu nước của nhân dân; chuẩn bị điều kiện cho những thắng lợi tiếp theo của cách mạng Việt Nam.

♦ Thắng lợi của cách mạng tháng Tám năm 1945, cũng để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu, như:

- Bài học về sự lãnh đạo của Đảng:

+ Đảng là nhân tố quyết định đối với thắng lợi của sự nghiệp cách mạng.

+ Đảng phải có đường lối đúng đắn trên cơ sở vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lê-nin vào thực tiễn Việt Nam; chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong lãnh đạo cách mạng.

- Bài học về xây dựng và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc:

+ Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 gắn liền với vai trò quan trọng của Mặt trận Việt Minh trong tập hợp, tổ chức và đoàn kết toàn dân.

+ Thực tiễn đó cho thấy, cần có các hình thức phong phú, sáng tạo để tập hợp, tổ chức quần chúng, đẩy mạnh các phong trào thi đua để khơi dậy tinh thần yêu nước và sức mạnh đoàn kết dân tộc.

- Bài học về nắm bắt thời cơ: Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám cho thấy cần xác định đúng thời cơ, chủ động và mau lẹ chớp thời cơ hành động nhằm đưa cách mạng đến thành công.

Câu 2:

- Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam thắng lợi nhanh chóng và ít đổ máu là nhờ có hoàn cảnh quốc tế thuận lợi: quân Đồng minh đã tiêu diệt được phát xít Đức và Nhật. Kẻ thù của nhân dân Việt Nam đã gục ngã. Quân đội các nước đế quốc dưới danh nghĩa quân Đồng minh vẫn chưa kịp vào Việt Nam giải phóng quân đội Nhật.

Câu 3: 

Thời cơ Cách mạng tháng Tám là thời cơ ngàn năm có một vì:

- Giữa lúc phát xít Nhật đầu hàng, quân Nhật ở Đông Dương hoàn toàn tê liệt, bọn tay sai hoang mang, rệu rã thì cả một tập đoàn đế quốc Mĩ, Anh, Pháp, Tưởng Giới Thạch đang ráo riết tiến vào Đông Dương. Cùng với bọn đế quốc đủ mọi sắc cờ, bọn phản cách mạng cũng náo nức chuẩn bị theo đuôi kéo vào nước ta hòng cướp lấy chính quyền (Mĩ, Anh âm mưu cướp lấy Đông Dương, Pháp trở lại giành địa vị thống trị).

- Cách mạng đứng trước tình thế một mình đối phó với nhiều lực lượng quân sự, được pháp lí quốc tế thừa nhận sắp sữa tràn vào nước ta để cứu bọn tay sai, ngăn chặn phong trào cách mạng của nhân dân ta. Vận mệnh dân tộc đòi hỏi Đảng ta phải hành động kịp thời, khôn khéo và kiên quyết, quy động cao độ trí tuệ và sức mạnh của toàn dân, giành thắng lợi trong cuộc chạy đua lịch sử giữa nhân dân ta với các tập đoàn đế quốc và phản động.

- Trước thời cơ thuận lợi hiếm hoi và ngắn ngủi, nguy cơ không nhỏ đến gần, Đảng ta phải hoàn thành sứ mệnh cả dân tộc giao phó là tổ chức lãnh đạo toàn dân vùng dậy giành chính quyền từ tay phát xít Nhật, lật đổ bọn bù nhìn tay sai, đứng ở địa vị người chủ nước nhà mà đón tiếp quân Đồng Minh vào giải giáp quân đội Nhật. Nếu hành động chậm khi quân Đồng Minh vào thì thời cơ không còn nữa.

Như vậy, khoảng thời gian sau khi phát xít Nhật đầu hàng Đồng Minh và trước khi quân Đồng Minh vào nước ta là thời cơ “ngàn năm có một”. Cuộc tổng khởi nghĩa trong cách mạng tháng Tám cũng diến ra đúng trong khoảng thời gian đó và ta đã giành thắng lợi.

Câu 4: 

- Thời cơ của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 xuất hiện trong bối cảnh Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, khi Nhật Bản đầu hàng Đồng minh vô điều kiện vào ngày 14/8/1945. Sự kiện này dẫn đến tình trạng hỗn loạn và suy yếu của chính quyền thực dân Pháp và quân Nhật tại Đông Dương, tạo ra khoảng trống quyền lực. Đây chính là thời điểm thuận lợi để Đảng Cộng sản Đông Dương phát động cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền.

- Sự nhạy bén và sáng tạo của Đảng trong việc nắm bắt thời cơ được thể hiện qua các điểm sau:

+ Chuẩn bị kỹ lưỡng: Ngay từ khi thành lập năm 1930, Đảng đã chú trọng xây dựng lực lượng, tuyên truyền và vận động quần chúng, chuẩn bị cho cuộc cách mạng lâu dài + Nhận định đúng tình hình: Đảng đã đánh giá chính xác sự suy yếu của kẻ thù và tình trạng hỗn loạn sau khi Nhật Bản đầu hàng, xác định đây là thời điểm chín muồi để hành động.

+ Chỉ đạo kịp thời và quyết đoán: Ngay sau khi Nhật Bản đầu hàng, Đảng đã tổ chức Hội nghị toàn quốc tại Tân Trào từ ngày 14 đến 15/8/1945, quyết định phát động tổng khởi nghĩa và đề ra các chính sách đối nội, đối ngoại để đảm bảo thắng lợi.

+ Linh hoạt và sáng tạo trong lãnh đạo: Đảng đã khéo léo kết hợp giữa đấu tranh chính trị và vũ trang, giữa lực lượng nông thôn và thành thị, tạo nên sức mạnh tổng hợp để giành thắng lợi nhanh chóng và ít tổn thất.

=> Chính nhờ sự nhạy bén và sáng tạo trong việc nắm bắt và tận dụng thời cơ, Đảng Cộng sản Đông Dương đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam thực hiện thành công Cách mạng Tháng Tám năm 1945, giành độc lập và mở ra một trang mới trong lịch sử dân tộc.

Câu 5: 

Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công được xem là "chọc thủng khâu yếu nhất trong hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc" vì những lý do sau:

- Đông Dương là thuộc địa yếu nhất trong hệ thống thuộc địa của Pháp và Nhật vào thời điểm đó: 

+ Sau Thế chiến II, hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc đang suy yếu do các cuộc chiến tranh kéo dài. 

+ Tại Đông Dương, chính quyền thực dân Pháp và quân đội Nhật Bản đều gặp nhiều khó khăn về kinh tế, quân sự và chính trị. 

+ Nhật Bản đã bị suy yếu trầm trọng sau khi thua trong chiến tranh, còn Pháp chưa thể tái thiết lập quyền kiểm soát hoàn toàn sau khi Nhật đảo chính.

- Sự kết hợp khéo léo giữa đấu tranh vũ trang và chính trị của Việt Minh: 

+ Việt Minh đã lợi dụng sự khủng hoảng chính trị và quân sự sau khi Nhật đầu hàng Đồng minh để phát động cuộc khởi nghĩa. 

+ Quần chúng nhân dân đã được huy động một cách mạnh mẽ, khởi nghĩa thành công nhanh chóng, khiến cho chính quyền thuộc địa của Nhật và Pháp ở Đông Dương sụp đổ trong một thời gian rất ngắn.

- Tạo tiền đề cho sự sụp đổ của hệ thống thuộc địa toàn cầu: 

+ Cách mạng tháng Tám thành công đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa khác trên thế giới. 

+ Thành công này chứng minh rằng các dân tộc thuộc địa có thể tự giải phóng khỏi ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc thông qua con đường đấu tranh cách mạng. Điều này góp phần làm suy yếu hệ thống thuộc địa toàn cầu.

- Phá vỡ mắt xích yếu nhất trong hệ thống thuộc địa của Pháp: 

+ Việt Nam là một thuộc địa quan trọng của Pháp, nhưng với việc mất quyền kiểm soát tại đây, Pháp gặp khó khăn lớn trong việc duy trì đế chế thuộc địa của mình. 

+ Điều này không chỉ ảnh hưởng tới Pháp mà còn lan tỏa ảnh hưởng đến nhiều nước khác trong hệ thống thuộc địa của các cường quốc phương Tây.

Vì vậy, cách mạng tháng Tám không chỉ là một sự kiện lịch sử quan trọng đối với Việt Nam, mà còn góp phần làm lung lay hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc trên toàn cầu.