Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng Lịch sử 12 cd bài 3: Trật tự thế giới sau Chiến tranh lạnh

Câu 1: 

(*) Trật tự đơn cực:

- Là trật tự thế giới mà chỉ có một quốc gia duy nhất nắm giữ quyền lực chi phối, có khả năng áp đặt ảnh hưởng của mình lên các quốc gia khác.

- Hoa Kỳ là quốc gia duy nhất được xem là siêu cường trong trật tự đơn cực sau Chiến tranh Lạnh.

- Đặc điểm:

+ Quyền lực thuộc về một quốc gia duy nhất.

+ Ảnh hưởng chi phối về kinh tế, quân sự, chính trị và văn hóa.

+ Khả năng áp đặt ý chí và lợi ích của quốc gia bá quyền lên các quốc gia khác.
(*) Trật tự đa cực:

- Là trật tự thế giới mà quyền lực được phân chia giữa nhiều quốc gia, không có quốc gia nào có thể áp đặt ảnh hưởng của mình lên các quốc gia khác.

- Có nhiều quốc gia có ảnh hưởng lớn trong trật tự đa cực, ví dụ như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nga, Liên minh Châu Âu.

- Đặc điểm:

+ Phân chia quyền lực giữa nhiều quốc gia.

+ Tăng cường hợp tác và đa phương hóa trong các vấn đề quốc tế.

+ Giảm thiểu nguy cơ xung đột do sự cạnh tranh giữa các quốc gia.

Câu 2:

- Sự tan rã của Liên Xô vào năm 1991 đánh dấu sự kết thúc của một cường quốc đối trọng với Mỹ trong Chiến tranh Lạnh, từ đó làm thay đổi hoàn toàn cán cân quyền lực quốc tế. 

- Khi Liên Xô sụp đổ, các quốc gia thuộc khối Đông Âu giành lại độc lập, và Mỹ trở thành siêu cường duy nhất, định hình một trật tự thế giới đa cực nhưng tập trung chủ yếu vào quyền lực của Mỹ và các đồng minh phương Tây. Từ đó, các nước nhỏ hơn bắt đầu tìm kiếm các liên minh mới và vai trò của các tổ chức quốc tế tăng lên.

Câu 3: 

- Bức tường Berlin, biểu tượng của sự chia cắt giữa Đông và Tây, sụp đổ vào năm 1989, đánh dấu sự kết thúc của sự phân chia giữa hai khối chính trị - quân sự lớn trên thế giới. 

- Sự kiện này không chỉ thúc đẩy quá trình thống nhất nước Đức mà còn là tín hiệu báo trước cho sự tan rã của Liên Xô và toàn bộ khối xã hội chủ nghĩa Đông Âu. Nó mở đường cho một trật tự thế giới mới, nơi các quốc gia châu Âu bắt đầu liên kết và hội nhập sâu hơn thông qua EU, và Mỹ có thêm ảnh hưởng trong khu vực này.

Câu 4: 

- Sau Chiến tranh Lạnh, Mỹ nổi lên là siêu cường duy nhất với quyền lực về cả kinh tế lẫn quân sự. Mỹ thúc đẩy các chính sách tự do hóa thương mại và dân chủ hóa toàn cầu, xây dựng và duy trì các liên minh quân sự như NATO, và can thiệp vào nhiều khu vực xung đột để bảo vệ lợi ích của mình cũng như duy trì hòa bình. 

- Ngoài ra, Mỹ còn đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập và duy trì các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc, IMF, và WTO, góp phần định hình một trật tự thế giới dựa trên nguyên tắc của phương Tây.

Câu 5: 

- Sau Chiến tranh Lạnh, châu Á trở thành trung tâm kinh tế mới nhờ sự trỗi dậy của các nền kinh tế lớn như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ. Các quốc gia này thực hiện các chính sách cải cách kinh tế, mở cửa thị trường, thu hút đầu tư nước ngoài và phát triển công nghiệp chế biến, xuất khẩu. 

- Sự phát triển nhanh chóng của Trung Quốc đặc biệt tạo ra sự thay đổi lớn trong cán cân kinh tế toàn cầu, và khu vực châu Á - Thái Bình Dương trở thành một trung tâm sản xuất và thương mại quan trọng của thế giới.

Câu 6: 

- Để trở thành một cực trong thế giới đa cực, theo em, các quốc gia cần xây dựng sức mạnh tổng hợp của đất nước dựa trên: nền sản xuất phồn vinh; tài chính vững chắc; khoa học - công nghệ có trình độ cao; lực lượng quốc phòng hùng mạnh,…