Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Lịch sử 9 KNTT bài 10: Liên Xô và Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991

Câu 1:

- Hiệp ước Vác-sa-va (1955) và Hội đồng Tương trợ Kinh tế (SEV, 1949) là hai công cụ quan trọng để Liên Xô duy trì quyền lực và ảnh hưởng tại Đông Âu trong suốt thời kỳ Chiến tranh Lạnh.

- Hiệp ước Vác-sa-va được thành lập như một liên minh quân sự, đối trọng với khối NATO do Mỹ lãnh đạo, đảm bảo sự hợp tác và hỗ trợ quân sự giữa các nước Xã hội chủ nghĩa Đông Âu và Liên Xô.

- Thông qua Hiệp ước này, Liên Xô không chỉ bảo vệ các nước đồng minh khỏi sự đe dọa từ phương Tây, mà còn kiểm soát và can thiệp vào các vấn đề nội bộ của các quốc gia Đông Âu, như trong các cuộc nổi dậy ở Hungary (1956) và Tiệp Khắc (1968).

- Hội đồng Tương trợ Kinh tế (SEV) đóng vai trò như một tổ chức hợp tác kinh tế giữa các nước Xã hội chủ nghĩa, nhằm tạo sự phát triển kinh tế bền vững và giảm thiểu sự phụ thuộc vào phương Tây.

- Liên Xô là nước đứng đầu trong SEV, cung cấp hỗ trợ kinh tế và kỹ thuật cho các nước thành viên, đồng thời yêu cầu họ tuân theo các chính sách kinh tế tập trung của khối.

- Tuy nhiên, cả Hiệp ước Vác-sa-va và SEV đều không thể ngăn chặn sự suy thoái kinh tế và sự bất mãn của người dân Đông Âu, dẫn đến sự tan rã của hệ thống Xã hội chủ nghĩa vào cuối thập niên 1980.

- Sau khi Liên Xô và các nước Đông Âu sụp đổ, cả hai tổ chức này đều bị giải thể, đánh dấu sự kết thúc của một giai đoạn lịch sử quan trọng trong Chiến tranh Lạnh.

Câu 2:

• Mikhail Gorbachev là nhà lãnh đạo cuối cùng của Liên Xô và có vai trò quan trọng trong việc chấm dứt Chiến tranh Lạnh, thông qua các cải cách và chính sách đối ngoại hòa dịu của mình.
• Các cải cách Glasnost (Cởi mở) và Perestroika (Cải tổ) đã tạo ra những thay đổi quan trọng trong xã hội Liên Xô, khuyến khích tự do ngôn luận và cải thiện hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, chúng cũng làm suy yếu quyền lực của Đảng Cộng sản và dẫn đến tình trạng bất ổn xã hội.
• Về mặt đối ngoại, Gorbachev chủ trương giảm căng thẳng với phương Tây, ký kết các hiệp ước giảm vũ khí hạt nhân với Mỹ và rút quân khỏi Afghanistan, đánh dấu bước ngoặt trong quan hệ quốc tế.
• Chính sách không can thiệp của Gorbachev đã mở đường cho các cuộc cách mạng dân chủ tại Đông Âu, dẫn đến sự sụp đổ của các chế độ Cộng sản tại khu vực này vào năm 1989.
• Mặc dù nỗ lực giữ Liên Xô không tan rã, nhưng Gorbachev không thể kiểm soát được làn sóng đòi độc lập từ các nước Cộng hòa thuộc Liên Xô.
• Cuối cùng, vào tháng 12 năm 1991, Liên Xô chính thức giải thể, và Gorbachev từ chức, chấm dứt hơn 70 năm tồn tại của quốc gia này.
• Vai trò của Gorbachev trong việc chấm dứt Chiến tranh Lạnh được cộng đồng quốc tế đánh giá cao, nhưng tại Liên Xô cũ, ông lại bị chỉ trích là người làm tan rã đất nước.