Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Lịch sử 9 CTST bài 9: Chiến tranh lạnh

Câu 1:

- Cả Mỹ và Liên Xô đều tìm cách mở rộng ảnh hưởng của mình ở các nước thế giới thứ ba trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. 

- Mỹ tập trung vào việc ủng hộ các chính phủ chống cộng sản, bất kể tính hợp pháp hay tình hình nhân quyền, điển hình là các chế độ độc tài ở Mỹ Latinh và châu Phi. 

- Liên Xô ngược lại, hỗ trợ các phong trào giải phóng dân tộc và các chính phủ xã hội chủ nghĩa, đặc biệt ở châu Á và châu Phi. 

- Cả hai siêu cường đều làm gia tăng sự can thiệp và xung đột trong khu vực này, để lại hậu quả là sự bất ổn chính trị, kinh tế kéo dài và xung đột dân tộc ở nhiều quốc gia thế giới thứ ba sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.

Câu 2:

- Chiến tranh Lạnh đã tác động mạnh mẽ đến trật tự quốc tế từ sau Thế chiến II cho đến khi kết thúc vào năm 1991. Sự đối đầu giữa hai khối Mỹ và Liên Xô đã chia cắt thế giới thành hai cực chính trị, với những liên minh quân sự, kinh tế, và ý thức hệ riêng biệt. Trật tự quốc tế trong giai đoạn này được đặc trưng bởi sự xung đột gián tiếp thông qua các cuộc chiến tranh ủy nhiệm, cuộc chạy đua vũ trang, và sự giám sát chặt chẽ về quân sự giữa hai siêu cường.

- Tuy nhiên, Chiến tranh Lạnh cũng tạo ra những cơ chế hợp tác mang tính quốc tế, như Liên Hợp Quốc và các hiệp định kiểm soát vũ khí (ví dụ như SALT, Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân), nhằm giảm nguy cơ xung đột hạt nhân. Khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, hệ thống quốc tế đa cực dần hình thành, với sự xuất hiện của các cường quốc mới và các tổ chức quốc tế đóng vai trò quan trọng hơn trong quản lý các vấn đề toàn cầu.

- Vai trò của Chiến tranh Lạnh trong việc định hình các mối quan hệ quốc tế sau khi kết thúc có thể nhìn thấy qua sự thay đổi trong cách tiếp cận hợp tác quốc tế và đối thoại đa phương. Mỹ trở thành siêu cường duy nhất, nhưng các nước khác, như Trung Quốc và Liên minh châu Âu, nổi lên và tham gia mạnh mẽ hơn vào các vấn đề toàn cầu. Các quốc gia từng bị ảnh hưởng bởi Chiến tranh Lạnh, đặc biệt là các nước đang phát triển, đã tận dụng thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh để định hình lại vị thế của mình và tham gia vào các phong trào quốc tế nhằm thúc đẩy hòa bình và phát triển bền vững.

Câu 3: 

- Cuộc chạy đua không gian là một khía cạnh quan trọng của Chiến tranh Lạnh, thể hiện sự cạnh tranh giữa Mỹ và Liên Xô trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. 

- Liên Xô đã khởi đầu cuộc chạy đua này với việc phóng thành công vệ tinh Sputnik vào năm 1957, khiến Mỹ lo ngại về khả năng quân sự của Liên Xô. 

- Mỹ sau đó đã đẩy mạnh đầu tư vào chương trình không gian và thành công khi đưa con người lên mặt trăng năm 1969. 

- Cuộc chạy đua không gian không chỉ là một biểu tượng cho sự cạnh tranh về sức mạnh kỹ thuật mà còn tạo ra nhiều tiến bộ khoa học có ảnh hưởng lâu dài đến nhân loại.

Câu 4:

- Chiến tranh Lạnh có ảnh hưởng sâu rộng đến các nước đang phát triển, đặc biệt ở châu Á, châu Phi, và Mỹ Latinh. Các quốc gia này thường trở thành chiến trường cho các cuộc chiến tranh ủy nhiệm hoặc bị cuốn vào các liên minh với một trong hai siêu cường. Mỹ và Liên Xô đã can thiệp vào chính trị và kinh tế của nhiều nước để mở rộng ảnh hưởng, dẫn đến nhiều xung đột nội bộ và chiến tranh.

-  Để đối phó với tình trạng căng thẳng toàn cầu, một số quốc gia đã chọn đứng trung lập và không tham gia vào các khối liên minh quân sự. Phong trào Không liên kết, được thành lập vào năm 1961 bởi các quốc gia như Ấn Độ, Ai Cập và Nam Tư, là một nỗ lực nhằm giữ khoảng cách với cả Mỹ và Liên Xô, bảo vệ quyền tự chủ và phát triển kinh tế của các nước đang phát triển. Tuy nhiên, nhiều quốc gia vẫn chịu tác động mạnh mẽ từ cuộc cạnh tranh quyền lực giữa hai khối.