Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Địa lí 12 kntt bài 3: Sự phân hoá đa dạng của thiên nhiên

Câu 1:

a) Giống nhau:

Vị trí đều nằm ven biển miền Trung nên chế độ nhiệt và chế độ mưa có những nét tương đồng nhau.

- Chế độ nhiệt:

+ Nhiệt độ trung bình năm đều trên 21⁰C. Đồng Hới nằm ở trong miền khí hậu chịu tác động của gió mùa Đông Bắc ( nhưng đã suy yếu ), Đà Nẵng và Nha Trang ở trong miền khí hậu không chịu tác động của gió mùa Đông Bắc , nên mùa đông không lạnh lắm; mùa hạ cả 3 địa điểm đều chịu tác động của gió phơn Tây Nam khô nóng.

+ Biên độ nhiệt độ trung bình năm tương đối lớn, do chênh lệch nhiệt độ giữa mùa hạ và mùa đông không lớn lắm, nhất là ở Nha Trang.

+ Diễn biến nhiệt độ trong năm ở cả ba địa điểm đều có một cực đại và một cực tiểu, mặc dù ở Nha Trang không rõ lắm.

- Chế độ mưa: 

+ Tổng lượng mưa lớn, tháng mưa cực đại là tháng 10 hoặc tháng 11. Lượng mưa trong hai tháng này chiếm một tỉ lệ rất lớn, ảnh hưởng đến tổng lượng mưa cả năm. Đây là hai tháng có sự tập trung của các nhân tố gây mưa như : dải hội tụ nhiệt đới, gió đông bắc gặp bức chắn địa hình Trường Sơn, áp thấp và bão,...

+ Mùa mưa đều lệch về thu đông. Nguyên nhân do đầu hạ chịu tác động của gió phơn Tây Nam khô nóng; sang mùa đông, mưa vẫn kéo dài do tác động của gió đông bắc ( gió mùa Đông Bắc, Tín phong bán cầu Bắc) gặp dãy Trường Sơn, áp thấp và bão vẫn hoạt động gây mưa.

b) Khác nhau:

- Đồng Hới thuộc miền khí hậu phía Bắc ; Đà Nẵng ở đầu phía Bắc và Nha Trang ở cuối của miền khí hậu phía Nam, có sự khác nhau cả về chế độ nhiệt và mưa trong năm.

- Chế độ nhiệt:

    + Nhiệt độ trung bình năm cao nhất ở Nha Trang ( 26,7⁰C ), tiếp đến là Đà Nẵng ( 25,2⁰C ), thấp nhất ở Đồng Hới. Nguyên nhân: Về mùa hạ, ở cả ba địa điểm này có sự chênh lệch nhiệt độ không đáng kể. Về mùa đông : Ở Đồng Hới nhiệt độ hạ thấp do tác động của gió mùa Đông Bắc; Đà Nẵng có vị trí xa Xích đạo hơn Nha Trang và chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc, tuy nhỏ nhưng vẫn lớn hơn Nha Trang.

    + Tháng có nhiệt độ cao nhất: Ở Nha Trang là tháng 6, ở Đà Nẵng và Đồng Hới là tháng 7; tương ứng với khoảng thời gian sau khi Mặt Trời lên thiên đỉnh ở chí tuyến Bắc ( ngày 22/6 ).

    + Biên độ nhiệt cao nhất là ở Đồng Hới ( 12,0⁰C ), tiếp đến là Đà Nẵng ( 9,7⁰C ), thấp nhất là Nha Trang  (4,8⁰C). Nguyên nhân do sự hạ thấp nhiệt độ trong mùa đông ở 3 địa điểm này khác nhau, liên quan đến vị trí gần hay xa Xích đạo và tác động của gió mùa Đông Bắc.

- Chế độ mưa:

+ Tổng lượng mưa lớn nhất là Đồng Hới, tiếp đến là Đà Nẵng, liên quan đến lượng mưa lớn trong tháng do tác động mạnh mẽ gần như cùng trong khoảng thời gian ngắn của dải hội tụ nhiệt đới, áp thấp và bão, gió mùa Đông Bắc mạnh hơn ở Đồng Hới và gió đông bắc gặp các dãy núi cao ở vị trí của Đà Nẵng. 

Nha Trang là nơi có lượng mưa thấp nhất trong cả ba địa điểm do vị trí địa lí chếch hướng không lớn với gió đông bắc về mùa đông; vị trí nằm khuất gió của khối núi cao cực Nam Trung Bộ, chịu tác động mạnh của hiện tượng phơn đầu mùa và cả những đợt gió mùa Tây Nam yếu vào thời kì giữa và cuối mùa hạ.

+ Lượng mưa tháng lớn nhất ở Đồng Hới và Đà Nẵng là tháng 10, ở Nha Trang là tháng 11, liên quan đến sự lùi dần của dải hội tụ nhiệt đới và theo đó là hoạt động của áp thấp và bão.

+ Mùa mưa ở Đồng Hới là từ tháng 8 – 1, Đà Nẵng từ tháng 9 – 1 và Nha Trang : 9 – 12. Nguyên nhân do Đồng Hới nằm gần Bắc Bộ hơn, nơi có dải hội tụ gây mưa lớn vào tháng 8, chịu tác động nhiều hơn tháng đỉnh mưa ở đây; mùa mưa kết thúc muộn hơn do còn chịu tác động của gió mùa Đông Bắc. Mùa mưa ở Nha Trang kết thúc sớm hơn liên quan đến hoạt động mạnh lên của Tín phong bán cầu Bắc vào tháng 1 trở về sau.

c) Tháng mưa cực đại trong năm không trùng với tháng có nhiệt độ trung bình cao nhất, do tháng mưa cực đại liên quan đến hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới, tháng có nhiệt độ trung bình cao nhất liên quan đến hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh.

Câu 2: 

a) Giống nhau:

- Có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với nền nhiệt cao ( nhiệt độ trung bình năm cao hơn 22⁰C ), mưa nhiều ( trung bình 1 600 – 2 000 mm/năm ), chịu tác động của gió mùa ( gió mùa đông theo hướng đông bắc, gió mùa hạ theo hướng tây nam ).

- Khí hậu phân hóa theo vĩ độ ( càng vào nam, biên độ nhiệt càng thấp: Thanh Hóa khoảng 10⁰C so với Đồng Hới khoảng 9⁰C, Đà Nẵng khoảng 8⁰C so với Nha Trang khoảng 4⁰C).

- Mưa theo mùa ( mưa chủ yếu vào thu – đông, lượng mưa vào mùa mưa chiếm gần 80% lượng mưa cả năm ).

- Chịu tác động của bão hằng năm từ Biển Đông và Thái Bình Dương, chịu tác động của gió Tây khô nóng.

b) Khác nhau:

- Bắc Trung Bộ:

+ Chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa Đông Bắc ( đến vĩ tuyến 16⁰B ) , nên có mùa đông tương đối lạnh; riêng các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh có mùa đông lạnh hơn ( nhiệt độ tháng 1 ở Thanh Hóa 18⁰C ).

+ Chịu tác động mạnh mẽ của gió Tây khô nóng vào đầu mùa hạ.

+ Bão hoạt động mạnh trong tháng 8,9 với tần suất cao và trung bình ( 1 – 1,7 cơn bão/tháng ).

- Duyên hải Nam Trung Bộ:

+ Không chịu tác động trực tiếp của gió mùa Đông Bắc, chịu tác động chủ yếu của gió Mậu dịch Bắc bán cầu, nên mùa đông ấm ( nhiệt độ trung bình các tháng đều trên 20⁰C, nhiệt độ tháng 7 ở Đà Nẵng khoảng 22⁰C, ở Nha Trang khoảng 24⁰C ).

+ Hoạt động của bão từ tháng 10 – 12 với tần suất trung bình và nhỏ ( 0,3 – 1,3 cơn bão/ tháng ).

+ Ít chịu tác động của gió Tây khô nóng.