Câu hỏi tự luận mức độ thông hiểu Địa lí 12 cd bài 23: Khai thác thế mạnh để phát triển kinh tế ở Tây Nguyên

Câu 1:

- Địa hình và đất: Địa hình vùng Tây Nguyên chủ yếu là các cao nguyên và khối núi. Các cao nguyên có bề mặt khá bằng phẳng, rộng, đất đai màu mỡ, điển hình là đất đỏ ba-dan thuận lợi cho phát triển vùng chuyên canh cây công nghiệp quy mô lớn. Các khối núi cao như: Ngọc Linh, Chư Yang Sin, Bi-doup Núi Bà.... kết hợp với cảnh quan tự nhiên và khí hậu phân hoá theo độ cao tạo thuận lợi cho phát triển du lịch.

- Khí hậu mang tính chất cận xích đạo, có sự phân hoá theo mùa rõ rệt. Do ảnh hưởng của độ cao nên các khu vực địa hình trên 1000 m có khí hậu mát mẻ. Vì thế, vùng có thể đa dạng hoá cây trồng có nguồn gốc nhiệt đới (cả phê, cao su, hồ tiêu,...), cây có nguồn gốc cận nhiệt (chè, cây dược liệu,...) và phát triển du lịch.

- Nguồn nước: Trong vùng có nhiều hệ thống sông lớn như: Sê San, Srê Pôk.... và thượng nguồn của sông Ba, sông Đồng Nai, có trữ năng thuỷ điện lớn (chiếm hơn 27% trữ lượng cả nước), là điều kiện thuận lợi để phát triển thuỷ điện. Ngoài ra, Tây Nguyên có nhiều thác, hồ nước tạo cảnh quan phát triển du lịch và nguồn cung cấp nước cho sản xuất và sinh hoạt của người dân.

- Rừng: Vùng có diện tích rừng lớn (chiếm 17,4% diện tích rừng cả nước, năm 2021), đa dạng sinh học cao, có nhiều loại gỗ quý (cẩm lai, gụ mật, trắc, sến, nghiến....) và nhiều loại cây thân gỗ có giá trị. Độ che phủ rừng đạt 46,3%. Đây là lợi thế lớn để phát triển lâm nghiệp.

- Khoáng sản có giá trị nhất trong vùng là bô-xít với trữ lượng hàng tỉ tấn (chiếm hơn 90% của cả nước).

Câu 2:

- Tây Nguyên có nguồn lao động dồi dào, tỉ lệ qua đào tạo ngày càng tăng, người dân có nhiều kinh nghiệm trong trồng và chế biến sản phẩm cây công nghiệp.

- Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật ngày càng được hoàn thiện, công nghiệp khai thác và chế biến được đầu tư về vốn, công nghệ.

- Nhiều chủ trương, chính sách, chương trình và dự án đầu tư phát triển ở Tây Nguyên đang góp phần quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng.

- Vùng có tài nguyên du lịch văn hoá đặc sắc, độc đáo gắn với đặc trưng của cộng đồng các dân tộc như: lễ hội, làng nghề truyền thống (dệt thổ cẩm, đan lát,...). Đặc biệt, Không gian văn hoá Cồng chiêng Tây Nguyên đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.

Câu 3: 

- Tây Nguyên là một trong những vùng chuyên canh cây công nghiệp lâu năm lớn nhất nước ta, chiếm hơn 40% diện tích trồng cây công nghiệp lâu năm của cả nước (năm 2021). Một số cây trồng chính của vùng là: cà phê, hồ tiêu, cao su, điều, chè.

+ Cà phê là sản phẩm nông nghiệp chủ lực của Tây Nguyên, có diện tích và sản lượng luôn dẫn đầu cả nước. Hiện nay, việc đầu tư thâm canh, áp dụng khoa học kĩ thuật trồng, chăm sóc và thu hoạch, chế biến, bảo quản ngày càng tăng nên giá trị của cà phê mang lại lớn và đã góp phần rất lớn đưa nước ta trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới. Cà phê được trồng khắp các tỉnh trong vùng, ba tỉnh trồng nhiều là: Đắk Lắk, Lâm Đồng và Đắk Nông.

+ Hồ tiêu ở Tây Nguyên đứng đầu nước ta cả về diện tích và sản lượng (chiếm hơn 2/3 diện tích và sản lượng của cả nước, năm 2021). Hồ tiêu được trồng nhiều ở Đắk Nông, Đắk Lắk và Gia Lai.

+ Cao su có diện tích lớn thứ hai cả nước. Gần đây, do tích cực đưa giống mới vào trồng đại trà và áp dụng kĩ thuật chăm sóc mới nên năng suất đã tăng lên. Gia Lai và

Đắk Lắk là hai tỉnh trồng nhiều cao su nhất Tây Nguyên. 

+ Điều ở vùng Tây Nguyên đứng thứ hai cả nước về diện tích, được trồng nhiều ở Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng.

+ Chè được trồng nhiều ở Lâm Đồng và Gia Lai. Mô hình sản xuất chẻ theo tiêu chuẩn VietGAP được áp dụng đã mang lại hiệu quả.

Câu 4: 

- Sản lượng gỗ khai thác từ rừng trồng tăng, năm 2021 đạt 753,7 nghìn m³. Đắk Lắk và Kon Tum là hai tỉnh có sản lượng gỗ khai thác cao nhất vùng.

- Diện tích rừng trồng tăng lên, năm 2021 là 468,6 nghìn ha (chiếm khoảng 10,2% cả nước), Gia Lai và Lâm Đồng có diện tích rừng trồng lớn nhất vùng.

- Ở Tây Nguyên, hoạt động làm sinh và bảo vệ rừng luôn được chú trọng với một số biện pháp: khai thác hợp lí và hiệu quả, thực hiện tốt các chính sách giao đất, giao rùng đến hộ gia đình, cộng đồng, hỗ trợ về tài chính, đào tạo kĩ thuật, tích cực bảo vệ diện tích rừng tự nhiên hiện có, nâng cao chất lượng rừng, chống nạn phá rừng và khai thác rừng bừa bãi, đóng cửa rừng.

- Phát triển lâm nghiệp có ý nghĩa quan trọng đối với kinh tế xã hội vùng Tây Nguyễn và cả Duyên hải Nam Trung Bộ, đặc biệt là bảo vệ môi trường sinh thái, hạn chế thiên tai, lũ lụt, hạn hán…

Câu 5: 

- Vùng Tây Nguyên đã khai thác thế mạnh và phát triển thuỷ điện từ rất sớm, trữ năng thuỷ điện tập trung chủ yếu trên các sông Sê San, Srê Pôk và Đồng Nai.

- Trên lưu vực sông Sê San có Nhà máy Thuỷ điện I-a-ly (công suất 720 MW) và 4 bậc thang thuỷ điện là Sê San 3, Sê San 3A, Sê San 4, Plei Krông với tổng công suất khoảng 1500 MW. Trên lưu vực sông Srê Pôk có 6 bậc thang thuỷ điện với tổng công suất khoảng 600 MW. Trên lưu vực sông Đồng Nai có Nhà máy Thuỷ điện Đại Ninh, Đồng Nai 3 và Đồng Nai 4 với tổng công suất trên 700 MW.

- Sản lượng điện sản xuất của các nhà máy thuỷ điện ở vùng Tây Nguyên chiếm gần 20% sản lượng điện sản xuất của cả nước (năm 2021).

- Xây dựng các nhà máy thuỷ điện cũng như hình thành các bậc thang thuỷ điện ở Tây Nguyên góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ tài nguyên môi trường, góp phần đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất và đời sống người dân, ngoài ra còn phát triển du lịch và nuôi trồng thuỷ sản tại các hồ thuỷ lợi....

- Tuy nhiên, vấn đề đặt ra trong phát triển thuỷ điện của vùng là cần lưu ý bảo vệ rừng, đất đai và điều tiết nước trong mùa lũ nhằm tránh những ảnh hưởng lớn đến môi trường, cân bằng sinh thái và đời sống của cộng đồng dân cư.

Câu 6:

- Khai thác bô-xít ở Tây Nguyên được triển khai trong dự án A-lu-min Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhà máy sản xuất a-lu-min Nhân Cơ (Đắk Nông), công suất mỗi dự án là 650 nghìn tấn a-lu-min/năm. Sản lượng bô-xit khai thác của vùng đạt hơn 5 triệu tấn (năm 2021). Các nhà máy bước đầu đã áp dụng công nghệ kĩ thuật tiên tiến trong khai thác và chế biến bô-xít nên sản lượng và năng suất ngày càng tăng lên.

- Khai thác bô-xít đã mở ra hướng phát triển công nghiệp mới cho vùng Tây Nguyên là khai thác và chế biến quặng bô-xit để tạo ra a-lu-min, tiến tới sản xuất nhôm cho vùng và cả nước, qua đó đóng góp cho ngân sách địa phương, góp phần rút ngắn khoảng cách chênh lệch kinh tế – xã hội giữa Tây Nguyên và các vùng trên cả nước.

- Tuy nhiên, khai thác bô-xít cần gắn với chế biến, sử dụng công nghệ tiên tiến, thiết bị hiện đại, bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng và đặc biệt lưu ý đến phương án thu và xử lí bùn đỏ hiệu quả, bền vững. Ngoài ra, đối với các mỏ bô-xít gần khu dân cư, khi tiến hành khai thác, cần chuyển đổi mục đích sử dụng đất và có chính sách bồi thường phù hợp, ổn định đời sống người dân.

Câu 7: 

- Du lịch ở Tây Nguyên phát triển khá nhanh với sự đa dạng về loại hình và sản phẩm du lịch, nổi bật là du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, du lịch văn hoá gắn với bảo tồn và phát huy các giá trị độc đáo của các dân tộc....

- Khách du lịch do các cơ sở lưu trú và lữ hành phục vụ ở vùng Tây Nguyên chủ yếu là khách nội địa, chiếm hơn 90% tổng lượt khách đến vùng. Doanh thu du lịch lữ hành chiếm hơn 3% của cả nước (năm 2021).

- Các điểm du lịch, khu du lịch nổi tiếng của Tây Nguyên là: thành phố Đà Lạt (Lâm Đồng); Vườn quốc gia Yok Đôn, Buôn Đôn (Đắk Lắk); Măng Đen (Kon Tum); I-a-ly (Gia Lai).... Hai trung tâm du lịch của vùng là thành phố Đà Lạt (Lâm Đồng) và thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk).