Câu hỏi tự luận mức độ nhận biết Lịch sử 9 CTST bài 21: Liên bang Nga và nước Mỹ từ năm 1991 đến nay

Câu 1:

Sau năm 1991, Hoa Kỳ nhanh chóng nổi lên như siêu cường duy nhất với những yếu tố quan trọng sau:

- Chi phối chính trị quốc tế: Mỹ trở thành trung tâm của các tổ chức quốc tế như NATO, IMF, và Liên Hợp Quốc, định hình các quy tắc và chính sách toàn cầu.

- Kinh tế mạnh mẽ: Hoa Kỳ phát triển mạnh về kinh tế với sự xuất hiện của các tập đoàn công nghệ hàng đầu, dẫn dắt quá trình toàn cầu hóa.

- Can thiệp quân sự: Mỹ thực hiện nhiều chiến dịch quân sự tại Trung Đông và Balkans, khẳng định vai trò của mình trong việc duy trì an ninh quốc tế.

- Giáo dục và văn hóa: Mỹ xuất khẩu văn hóa và giáo dục, tạo ảnh hưởng toàn cầu thông qua các sản phẩm văn hóa, phim ảnh, và các chương trình giáo dục.

Câu 2:

♦ Chính trị

- Đối nội:

+ Trong những năm 90 của thế kỉ XX, tình hình Liên bang Nga bất ổn do mâu thuẫn giữa các đảng phái về việc xác lập một thể chế chính trị mới. Tháng 12-1993, Hiến pháp mới được ban hành, xác lập thể chế Cộng hoà Tổng thống của Liên bang Nga. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, nên tình hình chính trị nước Nga vẫn còn nhiều bất ổn.

+ Sang đầu thế kỉ XXI, tình hình chính trị Liên bang Nga dần ổn định, địa vị quốc tế được nâng cao.

- Đối ngoại:

+ Trong những năm 90 của thế kỉ XX, Liên bang Nga vừa theo đuổi chính sách đối ngoại thân phương Tây với hi vọng nhận được sự ủng hộ của các nước này về chính trị và kinh tế, vừa khôi phục và phát triển mối quan hệ với các nước châu Á.

+ Sang đầu thế kỉ XXI, Nước Nga chú trọng thực hiện chính sách cân bằng Âu-Á, đẩy mạnh quan hệ hợp tác với Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG), Trung Quốc, Ấn Độ, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN),...

♦ Kinh tế

- Liên bang Nga thực hiện cải cách, chuyển đổi nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường qua hai giai đoạn:

+ 1991 – 1999: GDP tăng trưởng âm, lạm phát cao, thâm hụt ngân sách.

+ 2000 – 2021: GDP tăng trưởng khá cao, kiềm chế được lạm phát, thặng dư ngân sách. Nga là một trong 10 nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Câu 3:

♦ Chính trị

- Đối nội:

duy trì nền dân chủ tư sản dưới sự cầm quyền của một trong hai đảng: Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hoà.

- Đối ngoại:

Mỹ nhất quán trong việc thực hiện mục tiêu, tham vọng chi phối và lãnh đạo thế giới.

+ Sau khi Liên Xô tan rã, Mỹ đã triển khai các chính sách nhằm tận dụng vị thế siêu cường duy nhất để thúc đẩy việc thiết lập trật tự thế giới đơn cực.

+ Vào những năm 90 của thế kỉ XX, Tổng thống B. Clin-tơn thực hiện chiến lược “Cam kết và mở rộng” với mục tiêu:

▪ Đảm bảo an ninh của Mỹ với lực lượng quân sự mạnh;

▪ Tăng cường khối phục và phát triển sức mạnh kinh tế;

▪ Thúc dẩy khẩu hiệu "dân chủ” dể can thiệp vào công việc nội bộ của các nước khác,..

♦ Kinh tế

- Nước Mỹ là quốc gia có nền kinh tế, tài chính, công nghệ lớn mạnh hàng đầu thế giới với các lĩnh vực sản xuất đa dạng.

- Mỹ giữ vai trò lãnh đạo và chi phối trong hầu hết các tổ chức kinh tế-tài chính quốc tế như: Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF),...

- Tuy nhiên, nền kinh tế Mỹ cũng trải qua những đợt suy thoái ngắn do tác động của các cuộc khủng hoảng kinh tế, tài chính (1997-1998, 2008-2009, 2014-2015).

Câu 4:

- Đa cực là một thuật ngữ trong quan hệ quốc tế dùng để chỉ một trật tự thế giới có sự tham gia của các quốc gia, các trung tâm khác nhau, trong đó không một quốc gia nào có quyền lực áp đảo đối với các quốc gia khác, cũng như chi phối sự phát triển của thế giới.

- Sự hình thành của trật tự thế giới đa cực là một tiến trình lịch sử khách quan với sự nổi lên của các cường quốc, sự gia tăng vai trò của các trung tâm, tổ chức quốc tế, phản ánh tương quan so sánh lực lượng mới trong quan hệ quốc tế sau Chiến tranh lạnh.

Câu 5:

Chiến tranh Lạnh kết thúc vào cuối những năm 1980 và đầu những năm 1990. Bối cảnh lịch sử bao gồm các yếu tố chính như sự suy yếu của Liên Xô do cuộc khủng hoảng kinh tế, các cải cách không hiệu quả của Gorbachev (Perestroika và Glasnost), sự tan rã của các nước thuộc khối xã hội chủ nghĩa Đông Âu và những cuộc cách mạng dân chủ tại khu vực này. Một yếu tố khác là sự hợp tác tích cực giữa Mỹ và Liên Xô nhằm giảm căng thẳng quốc tế.

Câu 6:

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của Liên Xô, trong đó có:

- Nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung của Liên Xô đã gặp khó khăn lớn, không theo kịp sự phát triển của các nền kinh tế tư bản chủ nghĩa.

- Sự thiếu linh hoạt trong chính trị và quản lý của Đảng Cộng sản Liên Xô gây ra sự bất mãn từ trong nội bộ đến người dân.

- Chính sách cải tổ (Perestroika) và công khai (Glasnost) của Mikhail Gorbachev đã làm suy yếu quyền lực của Đảng và gây bất ổn trong xã hội.

- Sự gia tăng của các phong trào ly khai và đòi độc lập tại các nước cộng hòa thuộc Liên Xô, cũng như sự can thiệp của phương Tây, đã góp phần đẩy nhanh sự tan rã của Liên bang.

Câu 7:

Sau khi Liên Xô tan rã, Liên bang Nga phải đối mặt với nhiều khó khăn, bao gồm:

- Khủng hoảng kinh tế: Nền kinh tế Nga lâm vào khủng hoảng nghiêm trọng do sự chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa sang kinh tế thị trường tự do, dẫn đến lạm phát cao và thất nghiệp gia tăng.

- Bất ổn chính trị: Chính trị nội bộ Nga trở nên bất ổn với các cuộc đấu tranh quyền lực giữa các phe phái, ảnh hưởng đến sự ổn định của quốc gia.

- Phân hóa xã hội: Sự phân hóa giàu nghèo trở nên nghiêm trọng, với một bộ phận nhỏ người dân trở nên giàu có trong khi đa số dân số gặp khó khăn.

- An ninh quốc gia: Nga phải đối mặt với các vấn đề an ninh, đặc biệt là cuộc chiến ở Chechnya và sự gia tăng của các nhóm ly khai.

Câu 8:

- Xu thế phát triển của thế giới sau Chiến tranh lạnh:

+ Xu hướng đối đầu trong Chiến tranh lạnh dần được thay thế bằng xu thế đối thoại, hoà hoãn,...

+ Hầu hết các quốc gia đều điều chỉnh chiến lược phát triển, lấy kinh tế làm trọng tâm, tích cực tham gia liên kết kinh tế trong các tổ chức khu vực và quốc tế.

+ Hoà bình là xu thế chủ đạo, tuy nhiên, nội chiến, xung đột dân tộc, sắc tộc, tôn giáo vẫn diễn ra ở một số khu vực.

+ Một trật tự thế giới mới đang dần hình thành theo xu đa cực, nhiều trung tâm với sự cạnh tranh của các cường quốc như Mỹ, Liên minh châu (EU), Nhật Bản, Trung Quốc và Liên bang Nga.