I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

- Tên thật: Nguyễn Tường Vinh

- Năm sinh – năm mất: (1910 –1942)

- Quê quán: Hải Dương

- Truyện của Thạch Lam nhẹ nhàng, giàu tình thương, đặc biệt là tình thương với trẻ thơ.

2. Tác phẩm

- Sáng tác năm 1937.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Đọc, tìm hiểu chú thích

- Thể loại: truyện ngắn

- Ngôi kể: ngôi thứ ba

- Nhân vật chính: Sơn và Lan

- Phương thức biểu đạt: Tự sự , miêu tả, biểu cảm

2. Tóm tắt

3. Bố cục: 2 phần

- P1: từ đầu đến "mày may cho": Những đứa trẻ khi gió lạnh đầu mùa về

- P2: còn lại: Hành động đẹp của hai chị em Sơn và Lan.

3. Phân tích

3.1. Hai chị em Sơn và Lan

a. Trong cuộc sống hàng ngày

- Gia đình khá giả nhất trong khu phố chợ.

- Thái độ với những đứa trẻ xung quanh: gần gũi, hòa nã, thân thiết.

b. Tâm trạng của hai chị em khi cho áo bé Hiên

- Khi nhìn thấy bé Hiên: Lan đã gọi lại hỏi han, Sơn động lòng thương.

→ nảy ra ý nghĩ tốt: đem cho Hiên cái áo bông cũ của em Duyên – người em đã mất của Sơn.

→ hành động đẹp: Lan hăm hở về nhà lấy áo, Sơn đứng đợi và trong lòng thấy vui.

→  việc làm tốt: bé Hiên tránh được rét.

=> Nhận xét: Sơn và Lan là những đứa bé có tấm lòng nhân hậu, thương người, biết cảm thông và biết chia sẻ.

c. Tâm trạng hai chị em khi mẹ biết chuyện

- Hai chị em lo lắng, sợ sệt khi mẹ biết chuyện sẽ bị mắng.

- Khi mẹ biết chuyện: không trách mắng Sơn và Lan vì thấy hai con đã làm được việc tốt, đồng cảm với lòng trắc ẩn và tình thương người của hai chị em.

- Mẹ Sơn đã thể hiện sự đồng cảm ấy bằng việc cho mẹ Hiên vay tiền mua áo.

→ Truyện đã lan tỏa tình yêu thương, sự đồng cảm giữa con người với con người.

- Nghệ thuật: thể hiện sự am hiểu sâu sắc tâm lí trẻ thơ của tác giả.

3.2. Những đứa trẻ nơi phố nghèo

- Ngoại hình: ăn mặc rách rưới, môi tím lại, da thịt thâm đi, run lên, hàm răng đập vào nhau

- Hành động: 

+ Chơi đùa ở cuối chợ

+ Vui mừng khi hai chị em Sơn đến nhưng không dám vồ vập → ý thức được thân phận nghèo hèn.

+ Sờ vào chiếc áo Sơn mặc với đầy sự ngạc nhiên.

=> Cuộc sống nghèo khó, thiếu thốn, tội nghiệp của những đứa nơi phố chợ.

- Thể hiện sự cảm thông xót xa của tác giả với hoàn cảnh của những đứa trẻ nghèo khó.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung – Ý nghĩa:

- Truyện viết về hành động đẹp cảu hai chị em Sơn và Lan cho bé Hiên chiếc áo bông cũ – là kỉ vật của gia đình. Truyện Gió lạnh đầu mùa thể hiện tình yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau giữa người với người trong cuộc sống.

2. Nghệ thuật

- Kết hợp kể chuyện với miêu tả và biểu cảm

- Lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, đặc sắc.