BÀI 8: MỘT SỐ CUỘC KHỞI NGHĨA VÀ CHIẾN TRANH GIẢI PHÓNG TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM (TỪ THẾ KỈ III TRƯỚC CÔNG NGUYÊN ĐẾN CUỐI THẾ KỈ XIX)

1. MỘT SỐ CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU TRONG THỜI KÌ BẮC THUỘC 

2. KHỞI NGHĨA LAM SƠN (1418 – 1427)

a. Bối cảnh lịch sử

- Trong vòng 20 năm đô hộ Đại Việt, nhà Minh đã thi hành chính sách cai trị, bóc lột nặng nề đối với nhân dân Việt Nam:

+ Về hành chính: đặt Đại Ngu thành quận Giao Chỉ, chia thành các phủ, huyện để cai trị.

+ Về kinh tế - xã hội: đặt ra nhiều thứ thuế nặng nề, bắt người tài đem về nước phục dịch.

+ Về văn hóa: bắt dân ta phải theo phong tục Trung Hoa, dùng nhiều thủ đoạn để thủ tiêu nền văn hóa Việt. 

- Nhân dân nổi dậy ở nhiều nơi. Tiêu biểu là khởi nghĩa của Trần Ngỗi, Trần Quý Khoáng,…

=> Bị đàn áp. 

- Lê Lợi triệu tập nghĩa sĩ, hào kiệt, xây dựng lực lượng, chọn Lam Sơn làm căn cứ cho cuộc khởi nghĩa.

b. Diễn biến chính

c. Ý nghĩa lịch sử 

- Khởi nghĩa Lam Sơn đã phát triển thành một cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, có tính chất nhân dân rộng rãi.

- Chấm dứt thời kì đô hộ của nhà Minh, khôi phục nền độc lập dân tộc, đập tan âm mưu thủ tiêu nền văn hóa Đại Việt.

- Mở ra thời kì phát triển mới của đất nước.

3. PHONG TRÀO TÂY SƠN

a. Bối cảnh lịch sử

- Phong trào Tây Sơn bùng nổ trong bối cảnh tình hình chính trị, kinh tế - xã hội ở Đàng Trong đã có những dấu hiệu khủng hoảng. 

- Nhân dân bất bình, đứng lên đấu tranh:

+ Cuộc nổi dậy của Lý Văn Quang (Biên Hòa).

+ Cuộc khởi nghĩa của Chàng Lía ở Truông Mây (Bình Định),…

=> Đều thất bại. 

- Phong trào Tây Sơn bùng nổ: thu hút đông đảo quần chúng nhân dân tham gia.

b. Diễn biến chính

c. Ý nghĩa lịch sử

- Lật đổ chính quyền phong kiến Trịnh, Nguyễn.

- Xóa bỏ tình trạng chia cắt đất nước, đặt nền tảng cho việc thống nhất quốc gia.

- Giữ vững nền độc lập dân tộc và chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc, đập tan tham vọng xâm lược của nhà Thanh và quân Xiêm.

4. NHỮNG BÀI HỌC LỊCH SỬ

- Bài học về xây dựng lực lượng: là một trong những nhân tố quyết định thắng lợi của công cuộc chống ngoại xâm của dân tộc. 

- Bài học về xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Đây là sức mạnh giúp nhân dân Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, thử thách.

- Bài học về nghệ thuật quân sự: kinh nghiệm đánh giặc dũng cảm, mưu trí, phong phú, độc đáo.