BÀI 3: TOÀN CẦU HOÁ, KHU VỰC HOÁ KINH TẾ

I. BIỂU HIỆN VÀ HỆ QUẢ CỦA TOÀN CẦU HÓA, KHU VỰC HÓA KINH TẾ

a. Biểu hiện

- Thương mại thế giới phát triển

+ Tốc độ tăng trưởng của thương mại tăng nhanh và luôn cao hơn tốc độ tăng trưởng của toàn bộ nền kinh tế thế giới. 

+ Hoạt động thương mại trên thế giới ngày càng tự do hơn thông qua việc cắt giảm dần thuế quan; tiến tới loại bỏ hàng rào phi thuế quan; đảm bảo tính cạnh tranh công bằng và không phân biệt đối xử. Hợp tác thương mại song phương, đa phương ngày càng trở nên phổ biến. 

+ Các tổ chức, diễn đàn kinh tế đóng vai trò quan trọng (WTO, APEC,..)

- Thị trường tài chính quốc tế mở rộng

+ Tự do hoá lãi suất tự do hoá tham gia hoạt động ngân hàng và các dịch vụ tài chính trên toàn thế giới, không phân biệt biên giới; tự do hoá việc di chuyển của các luồng vốn quốc tế.... 

+ Các ngân hàng lớn của các quốc gia kết nối cùng nhau, tạo nên một mạng lưới liên kết tài chính toàn cầu. 

- Tăng cường vai trò của các công ty đa quốc gia 

+ Số lượng mặc công ty đa quốc gia và chi nhánh không ngừng tăng lên, chiếm thị phần lớn trong nền kinh tế thế giới. 

+ Các công ty đa quốc gia có sức ảnh hưởng lớn đến nhiều lĩnh vực quan trọng 

- Gia tăng số lượng các tiêu chuẩn áp dụng toàn cầu

+ Các tiêu chuẩn thống nhất về sản phẩm, quản lí quá trình, cung cấp dịch vụ,ngày càng được áp dụng với nhiều lĩnh vực trên phạm vi toàn cầu. 

+ Các nước phát triển có hệ thống tiêu chuẩn cao hơn các nước đang phát triển. 

- Hội nhập kinh tế khu vực:

+ Liên kết tam giác phát triển

+ Liên kết khu vực Liên minh châu  u (EU)

+ Liên kết liên khu vực

b. Hệ quả của toàn cầu hoá:

- Quá trình toàn cầu hoá thúc đẩy sự hợp tác quốc tế, phát triển sản xuất, tăng trưởng nhanh kinh tế toàn cầu, chuyển dịch cơ cấu kinh tế. 

- Quá trình toàn cầu hoá diễn ra tạo nhiều cơ hội giao lưu và học tập, tiếp thu những thành tựu khoa học - kĩ thuật hiện đại. 

- Tuy nhiên, quá trình này làm gia tăng sự phân hoá giàu nghèo; việc giữ gìn bản sắc dân tộc, giá trị truyền thống văn hoá.

c. Hệ quả của khu vực cầu hoá:

- Các tổ chức liên kết kinh tế khu vực tạo nên động lực thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế, tăng cường tự do hoá thương mại, đầu tư dịch vụ giữa các quốc gia và giữa các khu vực với nhau. 

- Lợi ích kinh tế của các nước thành viên được bảo đảm trong các tổ chức khu vực. 

- Khu vực hoá kinh tế thúc đẩy quá trình mở cửa thị trường ở các quốc gia, tạo lập những thị trường khu vực rộng lớn, là nền tảng cho quá trình toàn cầu hoá kinh tế thế giới. 

- Tuy nhiên, xu hướng khu vực hoá kinh tế đặt ra không ít vấn đề như tính tự chủ về kinh tế, vấn đề cạnh tranh giữa các khu vực,...

II. ẢNH HƯỞNG CỦA TOÀN CẦU HÓA KINH TẾ VÀ Ý NGHĨA CỦA KHU VỰC HÓA KINH TẾ ĐỐI VỚI CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI

a. Ảnh hưởng của toàn cầu hoá kinh tế

- Cơ hội: Toàn cầu hoá kinh tế làm gia tăng nguồn lực phát triển kinh tế của các nước, như vốn đầu tư, khoa học – công nghệ, thị trường,...

- Thách thức: 

+ xây dựng thương hiệu sản phẩm, chuyển đổi cơ cấu kinh tế phù hợp, hoàn thiện các thể chế để thích ứng với xu hướng hội nhập, nâng cao trình độ phát triển kinh tế. 

+ Các vấn đề xã hội và môi trường như chênh lệch giàu nghèo, y tế, việc làm, ô nhiễm môi trườngbiến đổi khí hậu,... trở thành mối quan tâm chung của các quốc gia.

b. Ý nghĩa của khu vực hoá kinh tế

- Việc tham gia vào tổ chức khu vực góp phần tăng cường hợp tác, liên kết giữa các nước; 

- Tăng vị thế, vai trò của mỗi quốc gia; 

- Phát huy năng lực quốc gia trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ của tổ chức khu vực;

- Thúc đẩy sự tham gia vào toàn cầu hoá thuận lợi hơn.